Sosyal – Duygusal Gelişim 2023-2024 Vize Soruları

Sosyal-Duygusal Gelişim: Teorik Bakış ve Uygulamalar

Çocukların gelişimi, genetik faktörlerin yanı sıra çeşitli teorik yaklaşımların etkileşimiyle şekillenen karmaşık bir süreçtir. Bu yazıda, çocuk gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan bazı temel teoriler ve bu teorilerin günlük yaşamda nasıl yansıdığına dair bir perspektif sunulacaktır.

Olgunlaşma Teorisi ve Genetik Etkiler:

Çocuk gelişimi üzerindeki en etkili faktörlerden biri olarak kabul edilen olgunlaşma teorisi, genetik yapıyla yakından ilişkilidir. Bu teori, çocukların bilişsel ve duygusal olarak belirli bir olgunluk düzeyine genetik temellere dayanarak ulaştıklarını savunur. Genetik faktörler, çocuğun bu olgunlaşma sürecini belirlemede önemli bir rol oynar.

Duyguların Biyolojik Temelleri:

Genetik-olgunlaşma teorisinden türeyen bir diğer önemli bakış açısı, duyguların biyolojik faktörlerin ürünleri olduğunu vurgular. Duygusal tepkilerin, genetik olarak belirlenmiş bir olgunlaşma sürecinden geçtiğini savunan bu görüş, çocukların doğuştan getirdikleri temel duygusal tepkilerin varlığını öne sürer.

Kişilik ve Bireysel Farklılıklar:

Çocukların gelişiminde etkili olan bir diğer önemli kavram kişiliktir. Kişilik, bir bireyi diğerlerinden ayıran bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerin tümünü içerir. Bu kavram, çocukların kendi kimliklerini oluşturma sürecinde belirleyici bir rol oynar.

Ebeveynlik Stilleri ve Duygusal Bağlanma:

Ebeveynlik stilleri, çocukların duygusal gelişimini önemli ölçüde etkiler. Örneğin, duygusal olarak uzaklaşan veya ilgisiz ebeveynlik tarzı, çocukların duygusal ihtiyaçlarına yetersiz yanıt veren ve bu nedenle duygusal bağlanmayı güçleştiren bir etkiye sahiptir.

Sosyal Olgunluk ve Toplumsal Uyum:

Çocukların içinde bulunduğu toplumun yetişkin üyelerinin genel düzeyine ulaşması, sosyal olgunluğun bir göstergesidir. Bu, çocukların sosyal normları öğrenme ve bu normlara uyum sağlama sürecini ifade eder. Sosyal olgunluk, bireyin toplumsal normlara uygun davranma yeteneğiyle ilgilidir.

Bandura’nın Gözlemsel Öğrenme Kuramı:

Bandura’nın gözlemsel öğrenme teorisi, çocukların davranışlarını çevrelerindeki modelleri gözlemleyerek öğrendiğini savunur. Model alma, çocukların güdülenmelerini ve davranışlarını şekillendirmelerini etkileyen bir faktördür. Örneğin, bir çocuğun sürüş becerilerinde ustalaştığında, ehliyet almayı umut etmesi, çevresindeki modellerin etkisi altındadır.

Piaget’in Nesne Sürekliliği Kavramı:

Çocuk gelişimi üzerine etkili olan bir diğer önemli teori, Piaget’in bilişsel gelişim teorisidir. Nesne sürekliliği kavramı, çocuğun nesneleri görmeden veya dokunmadan, nesnelerin varlığını sürdürdüğünü anlamasıdır. Bu kavram, çocuğun bilişsel gelişiminde önemli bir adımdır.

Sosyalleşme ve Sosyal Gelişim:

Sosyalleşme, bir kişinin içinde bulunduğu toplumun normlarını, değerlerini ve davranışlarını öğrenme sürecini ifade eder. Çocuklar, sosyal çevreleriyle etkileşim içinde oldukça sosyal beceriler kazanır. Sosyal gelişim, çocuğun toplumsal beceriler kazanma sürecini içerir.

Bu teoriler ve kavramlar, çocuk gelişimini anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda ebeveynlere, öğretmenlere ve diğer bakım verenlere çocukların ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilme yetisi kazandırır. Her bir çocuğun benzersiz olduğunu ve gelişimlerinin karmaşıklığını anlamak, onların sağlıklı ve dengeli bir gelişim süreci geçirmelerine katkı sağlar.

1. Çocukların gelişimi üzerinde en fazla etkiye genetik yapının sahip olduğunu öne süren teori aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çoklu Zekâ Teorisi
B) Psikanalitik Teori
C) Olgunlaşma Teorisi
D) Bilişsel Teori
E) Sosyal Öğrenme Teorisi

Cevap : C) Olgunlaşma Teorisi

2. Duyguları biyolojik faktörlerin ürünleri olarak gören teori / görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilişsel Teori
B) Fonksiyonalist (işlevselci) Görüş
C) Öğrenme Teorisi
D) Genetik-olgunlaşma Teorisi
E) Psikanalitik Teori

Cevap : D) Genetik-olgunlaşma Teorisi

3. Bir insanı diğerlerinden ayıran bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerinin tümü olarak değerlendirilir.
Verilen tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Sosyalleşme
B) Benlik
C) Kişilik
D) Sosyal gelişim
E) Sosyal olgunluk

Cevap : C) Kişilik

4. Aşağıdakilerden hangisi kayıtsız/ilgisiz ebeveynlik stiliyle ilgilidir?

A) Genellikle, sıcak davranırlar ve çocuğun yapacağı etkinlikleri kendisinin düzenlemesine izin verirler.
B) Çocuklarının davranışları üzerinde çok az sınır koyar veya hiç kontrol etmezler.
C) Duygusal olarak çocuklarından uzaklaşır veya uzaktırlar.
D) Gerçekçi olmayan taleplerini yapmasına karışmaz ve belirlenen standartlara uygun davranma konusunda çocuklarına ısrar etmezler.
E) Çocuklarına yönelik düşük beklenti içindedirler ve çok az disiplin uygularlar.

Cevap : C) Duygusal olarak çocuklarından uzaklaşır veya uzaktırlar.

5. Bir kimsenin anlayış, duygu, tutum ve beceri gibi özellikler bakımından içinde yaşadığı toplumun yetişkin üyelerinin genellikle erişmiş oldukları düzeye gelmesi durumudur.
Verilen tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Sosyal olgunluk
B) İç denetim
C) Sosyalleştirme
D) Kişilik
E) Sosyalleşme

Cevap : A) Sosyal olgunluk

6. ‘Kişinin sürüş becerilerinde ustalaştığında, ehliyet sınavını geçeceğini bekleyip ehliyet alacağını umut etmesi’ Bandura’nın gözlemsel öğrenme süreçlerinden hangisi ile ilgilidir?

A) Hatırda tutma
B) Güdülenme
C) Hafıza
D) Taklit
E) Dikkat

Cevap : B) Güdülenme

7. Aşağıdakilerden hangisi işlem öncesi dönemin karakteristik becerilerinden biridir?

A) Dili kullanmaya başlar.
B) Kendini nesnelerden ve diğer insanlardan ayırır.
C) Nesne sürekliliğini kazanır.
D) Temel nedensellik anlayışı gelişir.
E) Taklit etmeye ve yaratıcı oyuna katılmaya başlar.

Cevap : A) Dili kullanmaya başlar.

8. İyi giyimli bir insanın kırmızı ışıkta karşıdan karşıya geçtiğini gören yayaların kırmızı ışığa rağmen karşıdan karşıya geçme olasılıkları daha fazladır.
Bu açıklama Bandura’nın kuramında yer alan modelin özelliklerinden hangisi ile ilgilidir?

A) Statü ve prestij
B) Benzerlik
C) Yaş
D) Davranışın türü ve zorluk derecesi
E) Cinsiyet

Cevap : A) Statü ve prestij

9. Çocuğun nesneleri görmeden veya dokunmadan, nesnelerin varlığını sürdürdüğünü anlamasıdır.
Verilen açıklama Piaget’in hangi kavramı ile ilgilidir?

A) Dengeleme
B) Nesne sürekliliği
C) Şema
D) Uyum
E) Özümleme

Cevap : B) Nesne sürekliliği

10. ….. doğumdan itibaren başlayan, yaşam boyu devam eden, kişinin başkaları ile iyi ilişkiler kurmasını ve içinde yaşadığı topluma uyumunu sağlayan bir süreçtir.
Yukarıdaki boşluğa uygun olan seçenek aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Sosyalleşme
B) Sosyal olgunluk
C) Sosyal beceri
D) Sosyal gelişim
E) Sosyal uyum

Cevap : D) Sosyal gelişim

11. Aşağıdakilerden hangisi duyu motor dönemin karakteristik becerilerinden biri değildir?

A) Nesne sürekliliğini kazanma
B) Taklit etme ve yaratıcı oyuna katılma
C) Temel nedensellik anlayışı geliştirme
D) Varsayımsal düşünme
E) Kendini nesnelerden ve diğer insanlardan ayırma

Cevap : D) Varsayımsal düşünme

12. Aşağıdakilerden hangisi yetkeci/otoriter ebeveynlik stiliyle ilgili değildir?

A) Anlaşmazlık ifadelerini hoş görmezler.
B) Sözleri hukuktur.
C) Kontrolcü, cezalandırıcı, katı ve soğuktur.
D) Çocuklarına her konuda rehberlik ve eşlik ederler.
E) Tartışmasız itaat etmeye değer verirler.

Cevap : D) Çocuklarına her konuda rehberlik ve eşlik ederler.

13. Aşağıdakilerden hangisi somut işlemler döneminin karakteristik becerilerinden biridir?

A) Mevcut nesneler hakkında mantık yürütebilir.
B) Nesne sürekliliğini kazanır.
C) Temel nedensellik anlayışı gelişir.
D) Kendini nesnelerden ve diğer insanlardan ayırır.
E) Taklit etmeye ve yaratıcı oyuna katılmaya başlar.

Cevap : A) Mevcut nesneler hakkında mantık yürütebilir.

14. ….. çocuğun duyguları tanıma, ifade etme, duyguları yönetme ve başkalarının duygularını anlama ile bunlara cevap verme yeteneğini içerir.
Yukarıdaki boşluğa getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Duygu
B) Duygu düzenleme
C) Duygusal ifade
D) Duygu kontrol
E) Duygusal gelişim

Cevap : E) Duygusal gelişim

15. Duyguların hedeflere ulaşmak ve çevreye uyum sağlamak için yardımcı olduğunu vurgulayan teori / görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilişsel Teori
B) Psikanalitik Teori
C) Öğrenme Teorisi
D) Genetik-olgunlaşma Teorisi
E) Fonksiyonalist (işlevselci) Görüş

Cevap : E) Fonksiyonalist (işlevselci) Görüş

16. I. Diğerlerinin davranışlarına dayalı
II. Güvene dayalı
III. Psikolojik yakınlığa dayalı
Gelişim psikologu William Damon’a göre bir çocuğun arkadaşlık görüşü aşamaları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) II – I – III
B) I – II – III
C) III – I – II
D) I – III – II
E) II – III – I

Cevap : B) I – II – III

17. Aşağıdakilerden hangisi Bandura’nın kuramında yer alan taklit etme eğilimini etkileyen modellerin özelliklerinden biri değildir?

A) Cinsiyet
B) Benzerlik
C) Yaş
D) Statü ve prestij
E) Kardeş sayısı

Cevap : E) Kardeş sayısı

18. Duygusal gelişimin ebeveyn çocuk etkileşimi bağlamında kısmen ego gelişiminin bir sonucu olduğunu vurgulayan teori / görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fonksiyonalist (işlevselci) Görüş
B) Genetik-olgunlaşma Teorisi
C) Bilişsel Teori
D) Öğrenme Teorisi
E) Psikanalitik Teori

Cevap : E) Psikanalitik Teori

19. Aşağıdakilerden hangisi Freud’un psikoseksüel gelişim evrelerinden biri değildir?

A) Oral evre
B) Fallik evre
C) Güvensizlik evresi
D) Anal evre
E) Latent evre

Cevap : C) Güvensizlik evresi

20. Aşağıdakilerden hangisi Freud’a göre çatışmaların veya psikolojik bozulmaların kaynaklarından biri değildir?

A) Fiziksel olgunlaşma
B) Model alma
C) Dışsal zorlanmalar
D) Kişisel yetersizlikler
E) İçsel çatışmalar

Cevap : B) Model alma