Auzef Sosyal Hizmet Etiği Ünite -6

Auzef Sosyal Hizmet Etiği: Sosyal Hizmette Etik Karar Verme Süreci ve Modelleri

Sosyal hizmet pratiğinde etik, sadece bir rehber seti olmanın ötesinde, profesyonellerin karşılaştığı zorlu kararlarla başa çıkmak için bir çerçeve sunar. Sosyal hizmetteki etik karar verme süreci, karmaşık ve çok yönlü durumlarla yüzleşirken sosyal çalışmacılara yol gösterir. Bu makale, Auzef Sosyal Hizmet programının altıncı ünitesinde ele alınan etik karar verme süreci ve modellerini irdeleyecektir.

Paternalizm ve Etik Karar Verme

Sosyal hizmet pratiğinde paternalist yaklaşımlar, müdahalede bulunurken müracaatçının iyiliğinin sosyal çalışmacı tarafından belirlendiği durumları ifade eder. Örneğin, “Sizin iyiliğinizi düşündüğüm için size bu konuda bilgi veremem.” ifadesi, müdahalede bulunanın, müracaatçının özerkliğini göz ardı ederek neyin en iyi olduğuna karar verdiğini yansıtır. Bu, sosyal hizmet etiğinin temel ilkelerinden biri olan müdahale edilen bireyin özerkliğine saygı ilkesiyle çatışabilir.

Etik Karar Süreci ve Öz Değerlendirme

Etik karar sürecinin önemli bir parçası öz değerlendirmedir. Sosyal çalışmacıların, aldıkları kararları sürekli olarak gözden geçirmeleri ve “Karara mümkün olan en kısa sürede varabildim mi?” gibi süreç odaklı sorular yerine, etik ilkeler ve müdahalenin sonuçlarına odaklanmaları gerekmektedir.

Mahremiyet ve Etik İhlaller

Sosyal hizmet uygulamalarında mahremiyet, temel bir prensiptir. Ancak, bazı durumlar, mahremiyetin ihlal edilmesini gerektirebilir. Örneğin, intihar riski veya çocuk istismarı gibi durumlar, sosyal çalışmacıyı mahremiyet ilkesini geçici olarak ihlal etmeye zorlayabilir. Ancak, “Sosyal hizmet müdahale sürecinin tamamlanması” gibi nedenler, mahremiyet ihlali için geçerli bir sebep oluşturmaz.

Etik Karar Verme Modelleri

Farklı etik karar verme modelleri, sosyal hizmet pratiğinde karşılaşılan etik ikilemleri çözümleme konusunda yol gösterir. Bu modeller, etik ikilemi tanımlama, yeterli ve güvenilir bilgiye ulaşma ve çözüm için alternatifleri değerlendirme gibi ortak aşamalara sahiptir. Bununla birlikte, “Kurumsal politikalara uygunluğu denetlemek” bu modellerin her birinde yer almayabilir.

Akılcı Karar Verme ve Kültürel Hassasiyet

Akılcı karar verme modelleri, somut bilgiler ve mantıksal analiz üzerine kuruludur. Bu modellerde, kültürel hassasiyetler gibi daha soyut faktörlerin dikkate alınması beklenmez. Ancak, sosyal hizmet pratiğinde kültürel hassasiyetlerin tanınması, etik karar verme sürecinin önemli bir yönüdür.

Yansıtıcı Etik Karar Verme Modelleri

Yansıtıcı etik karar verme modelleri, bireysel sezgileri ve değer yargılarını sürece dahil eder. Bu modeller, müracaatçıları karar sürecine aktif olarak dahil etmeyi ve sürecin esnek yapısını korumayı hedefler. Ancak, bu modellerin “Genel Karar Verme Modeli” gibi daha yapılandırılmış modellere ait olduğu yanlış bir varsayımdır.

Sosyal hizmet pratiğinde etik karar verme süreci, sosyal çalışmacıların karşılaştığı zorlu durumlarla başa çıkmak için hayati bir beceridir. Bu süreç, sosyal hizmet uzmanlarının etik ilkeleri uygulamalarına, karmaşık durumlarda bilinçli kararlar almalarına ve mesleki uygulamalarında sürekli bir öz değerlendirme yapmalarına olanak tanır. Sosyal hizmet eğitimi, bu süreçlerin anlaşılmasını ve etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayarak, sosyal çalışmacıların etik ve duyarlı profesyoneller olarak yetişmesine katkıda bulunur.

@lolonolo_com

1- Aşağıdaki cümlelerden hangisi paternalist bir anlayışı yansıtmaktadır?

a) Bu sorun hakkında bir uzmanla görüşmeyi düşünür müsünüz?
b) İsterseniz bir çözüm geliştirmek için neler yapabileceğimizi konuşalım.
c) Sizin iyiliğinizi düşündüğüm için size bu konuda bilgi veremem.
d) Psikoterapinin size faydalı olacağına inanıyorum.
e) Tercih ve kararlarınız sağlıklı bir sonuca ulaşmamızı kolaylaştıracak.

Cevap : Sizin iyiliğinizi düşündüğüm için size bu konuda bilgi veremem.

2- Aşağıdakilerden hangisi etik karar süreci sonunda yapılan öz değerlendirmede sorulabilecek bir soru değildir?

a) Bu vakada çözüme farklı yollarla varabilir miydim?
b) Sonuca etki edecek bütün faktörleri değerlendirdim mi?
c) Müracaatçının kararlarını ve tercihlerini dikkate aldım mı?
d) Karara mümkün olan en kısa sürede varabildim mi?
e) Eylemlerimle mesleki sorumluluklarım uyumlu muydu?

Cevap : Karara mümkün olan en kısa sürede varabildim mi?

3- Aşağıdakilerden hangisi müracaatçı mahremiyetinin ihlali için geçerli bir sebep olamaz?

a) Müracaatçının intihar etmeyi planladığının öğrenilmesi
b) Bir çocuğun istismar edildiği bilgisinin alınması
c) Mahkemenin vakayla ilişkili bilgi talebinden bulunması
d) Sosyal çalışmacının müracaatçı tarafından tehdit edilmesi
e) Sosyal hizmet müdahale sürecinin tamamlanması

Cevap : Sosyal hizmet müdahale sürecinin tamamlanması

4- Aşağıdakilerden hangisi farklı etik karar verme modellerinde yer alan ortak aşamalardan biri değildir?

a) Etik ikilemi tanımlamak
b) Yeterli ve güvenilir bilgiye ulaşmak
c) Çözüm için farklı alternatifleri değerlendirmek
d) Farklı görüşlere başvurmak ve danışmak
e) Kurumsal politikalara uygunluğu denetlemek

Cevap : Kurumsal politikalara uygunluğu denetlemek

5- Akılcı karar verme modellerinden biriyle ilerleyen bir etik karar verme sürecinde aşağıdaki aşamalardan hangisinin olması beklenmez?

a) Kültürel hassasiyetlerin belirlenmesi
b) Vaka hakkında bilgi toplanması
c) Etik ikilemin tanımlanması
d) Olası fayda ve zararların değerlendirilmesi
e) Konuyla ilgili farklı görüşlere başvurulması

Cevap : Kültürel hassasiyetlerin belirlenmesi

6- Yansıtıcı etik karar verme modelleriyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

a) Kültürel göreceli yaklaşıma sahiplerdir.
b) Genel Karar Verme Modeli yansıtıcı modellerdendir.
c) Karar süreçlerine sezgileri de dahil ederler.
d) Müracaatçıları karar süreçlerine dahil ederler.
e) Esnek yapılarıyla değişime açıklardır.

Cevap : Genel Karar Verme Modeli yansıtıcı modellerdendir.

7- Aşağıdakilerden hangisi Kapsayıcı Karar Verme Modelinin “etik ikilemi tanımlama” aşamasında sorulabilecek sorulardan biri değildir?

a) Bu etik çatışmanın kültürel bir yönü var mı?
b) Sorunun çözümü için hangi farklı kaynaklara başvurabilirim?
c) Bu vakanın çözümü için yeni bilgiye ihtiyacım var mı?
d) Vakadaki etik ikilemi tanımlayabiliyor muyum?
e) Vakadaki etik sorun üst bir otorite tarafından mı çözülmeli?

Cevap : Sorunun çözümü için hangi farklı kaynaklara başvurabilirim?

8- Etik İlkeler Şablonuna dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Yaşam hakkının korunması için mahremiyet ilkesi çiğnenebilir.
b) İncinebilir olanı korumak sosyal adaleti sağlamaktan önemlidir.
c) Şeffaflık, müracaatçının tüm bilgilerini paylaşmasını ifade eder.
d) Yaşam kalitesi bireysel ve toplumsal düzeyde değerlendirilmelidir.
e) Özerkliğin korunması, hasarın önlenmesinden önemlidir.

Cevap : Şeffaflık, müracaatçının tüm bilgilerini paylaşmasını ifade eder.

9- Sosyal çalışmacının ahlaki hassasiyet sahibi olması, etik karar alma sürecinin hangi aşamasına ilişkin yetkinliğini arttıracaktır?

a) Sorunu belirleme ve tanımlama
b) Karar sürecine dahil olan tarafları belirleme
c) Farklı kararların sonuçlarına ilişkin hipotez üretme
d) Çatışma çözümünde başvurulacak kaynakları belirleme
e) Öz değerlendirme yapma

Cevap : Sorunu belirleme ve tanımlama

10- Aşağıda farklı karar verme modelleri ve aşamaları bulunmakta. Yansıtıcı düşünmenin hipotez geliştirme soruları hangisinde kullanılabilir?

a) Congress Modeli- 1. aşama
b) Kapsayıcı Karar Verme Modeli – 3. aşama
c) Reamer Modeli – 2. aşama
d) Etik Kurallar Şablonu – 5. Aşama
e) Genel Karar Verme Modeli – 7. aşama

Cevap : Etik Kurallar Şablonu – 5. Aşama