Çocuk Edebiyatı 2023-2024 Final Soruları

Cevap : C) Anne evde oturup çocuklara bakacak

Modernite ile kilisenin çatışması ve bu çatışmanın sonucunda varılan toplumsal uzlaşmalar, özellikle Batı toplumlarında aile yapısı ve cinsiyet rolleri üzerinde önemli etkiler yaratmıştır. Bu tarihsel süreçte, özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda, toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden tanımlanması yaşanmıştır.

Bu dönemde, özellikle burjuva sınıfında, erkeklerin çalışma hayatında aktif rol alması ve kadınların evde çocuk bakımı ve ev işleriyle ilgilenmesi gibi bir aile modeli yaygınlaşmıştır. Bu model, modernite ve kilisenin etkileşiminin bir sonucu olarak, kadın ve erkeğin sosyal rollerinin ayrılmasını teşvik etmiştir. Dolayısıyla, bu soruda aranan cevap “C) Anne evde oturup çocuklara bakacak” olacaktır. Bu seçenek, dönemin toplumsal cinsiyet rollerine ve aile yapısına ilişkin genel bir görüşü yansıtır.

Cevap : C) Mitoloji

Cevap : B) Masal

Ataerkil sistemin sürdürülmesinde en temel araçlardan biri “B) Masal” olarak kabul edilir. Masallar, çocuklara yönelik basit ve öğretici nitelikte kurgusal hikayelerdir ve genellikle toplumsal normları, değerleri ve rolleri yansıtır ve aktarır. Ataerkil değerler, masallar aracılığıyla sıklıkla ifade edilir ve pekiştirilir. Bu hikayelerde sıkça rastlanan geleneksel cinsiyet rolleri, kız ve erkek çocuklar için “uygun” davranış modellerini belirler ve bu rolleri doğal ve değişmez olarak sunar.

Örneğin, birçok geleneksel masalda kadın karakterler pasif, bağımlı ve yardıma muhtaç olarak tasvir edilirken, erkek karakterler aktif, bağımsız ve kahraman olarak sunulur. Bu tür temalar, ataerkil toplumsal yapıların desteklenmesine ve bu yapıların gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunur.

Cevap : C) Pıtırcık

Sorulan soru, Sevim Ak’ın eserleri arasında olmayan bir kitabı tanımlamak üzerine kurulu. Sevim Ak, Türk çocuk edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir ve pek çok sevilen esere imza atmıştır. Seçenekler içerisinde yer alan “A) Uçurtmam Bulut Şimdi”, “B) Toto ve Şemsiyesi”, “D) Karşı Pencere”, ve “E) Kuşlar Kralı Nikola” Sevim Ak tarafından yazılmış kitaplardır. Bu nedenle, “C) Pıtırcık” seçeneği, Sevim Ak’ın bir kitabı olmadığı için doğru yanıtı temsil eder.

“Pıtırcık”, aslında Goscinny tarafından yazılan ve Jean-Jacques Sempé tarafından resimlenen, Fransız çocuk edebiyatının ünlü bir karakteridir. Bu karakter, Türkiye’de de oldukça sevilen ve tanınan bir çocuk kitabı serisinin başkahramanıdır. Bu durum, “Pıtırcık” kitabının Sevim Ak’a ait olmadığını ve soruda doğru cevabın “C) Pıtırcık” olduğunu gösterir.

Cevap : B) Belirli bir bakış açısından yola çıkarak değerlendirme

“Eleştiri” kavramı, genellikle bir eserin, fikrin veya durumun incelenmesi ve değerlendirilmesi sürecini ifade eder. Eleştiri, yalnızca yanlışları bulmak, aşağılamak ya da olumsuzlukları ortaya koymakla sınırlı değildir. Daha ziyade, bir konuyu veya eseri belirli bir bakış açısı veya kriterler doğrultusunda analiz etmeyi ve değerlendirmeyi içerir. Bu süreç, nesnel ve subjektif ögeleri barındırabilir ve ele alınan eser veya konu hakkında derinlemesine bir anlayış geliştirmeyi amaçlar.

Bu tanımlamadan yola çıkarak, “A) Sadece yanlışları bulma”, “C) Aşağılama”, “D) Hata avcılığı”, ve “E) Olumsuzlama” seçenekleri eleştirinin asıl amacını ve doğasını tam olarak yansıtmaz. Bunun aksine, “B) Belirli bir bakış açısından yola çıkarak değerlendirme” seçeneği, eleştirinin genel anlamını ve amacını daha doğru bir şekilde ifade eder. Eleştiri, bir eseri veya fikri, belli bir perspektiften inceleyerek, onun güçlü ve zayıf yönlerini, anlamını ve etkisini kapsamlı bir şekilde değerlendirme sürecidir. Dolayısıyla, doğru cevap “B) Belirli bir bakış açısından yola çıkarak değerlendirme”dir.

Cevap : B) 19. yüzyılın ikinci yarısı

Türkiye’de çocuk edebiyatında yayıncılığın başlangıcı, genellikle 19. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine denk gelir ve Tanzimat Fermanı’nın ilanı, Batılılaşma hareketleri gibi tarihsel gelişmelerle birlikte eğitim alanında da yeniliklerin yaşandığı bir zaman dilimidir. Bu süreçte, çocuklar için özel olarak yazılmış ve yayımlanmış eserlerin sayısında artış görülür. Bu nedenle, doğru cevap “B) 19. yüzyılın ikinci yarısı” olarak belirlenebilir.

Cevap : D) Hayat

Masallarda “orman” genellikle hayatın kendisini, yani “D) Hayat”ı simgeler. Orman, masallarda sıkça rastlanan ve çeşitli anlamlar içerebilen bir motif olarak karşımıza çıkar. Bu yer, kahramanların kendilerini keşfettikleri, zorluklarla yüzleştikleri ve büyüme veya dönüşüm yaşadıkları bir alan olarak temsil edilir. Orman, genellikle gizemli, tehlikeli ve bilinmeyenle dolu bir yer olarak tasvir edilir, ancak aynı zamanda büyüme, öğrenme ve kişisel gelişim için de bir mekan sağlar. Bu nedenle, masallarda ormanın temsil ettiği genel anlam “D) Hayat” olacaktır.

Cevap : D) öğretmen

Bu ifadeyi tamamlamak için en uygun seçeneği belirlemek adına, yazarın rolü ve işlevi üzerine düşünmek gerekiyor. Yazar, eserlerini yazan kişidir, bu yüzden “B) kitabı kaleme alan kişi” ve “E) kitabı yazan kişi” ifadeleri yazarın tanımını doğru bir şekilde yansıtır. “A) kitabı okuyan kişi” ve “C) yazmayı seven kişi” ifadeleri ise yazarın işlevi ile doğrudan ilişkili değildir.

“D) öğretmen” seçeneği, yazarın temel rolünü ve işlevini net bir şekilde sınırlandırmaz. Yazarlar öğretici olabilir, ancak her zaman öğretici olmaları gerekmez. Yazının amacı, okuyucuyu eğitmekten çok, düşündürmek, eğlendirmek, ilham vermek ya da sorgulamaya teşvik etmek olabilir. Bu bağlamda, “Yazar, …… değildir.” cümlesini tamamlamak için en uygun seçenek “D) öğretmen” olacaktır. Bu seçenek, yazarın işlevini ve rolünü doğru bir şekilde sınırlandırır ve genellikle yazarların temel amacının eğitim olmadığını vurgula.

Cevap : A) Küçük Lord ve Küçük Prenses

Aydınlanma dönemi ve burjuva dünya görüşünün katı idealize yansımalarını incelediğimizde, bu dönemin edebiyat eserlerinde genellikle bireyin akıl, mantık ve bireysel haklarını vurgulayan temaların öne çıktığını görürüz. Bu dönemde, sosyal sınıflar ve bireysel yeteneklerin önemi gibi konular da sıklıkla işlenir.

Seçenekler arasında değerlendirildiğinde, “A) Küçük Lord ve Küçük Prenses” seçeneği, bu özellikleri en iyi yansıtan eserlerdir. “Küçük Lord” (Little Lord Fauntleroy) ve “Küçük Prenses” (A Little Princess), Frances Hodgson Burnett tarafından yazılmış romanlardır ve her ikisi de zenginlik ve soyluluğun yanı sıra karakter ve erdemin önemini vurgular. Bu eserler, bireysel yeteneklerin ve iyi karakterin, sosyal statüyü aşabileceği ve hatta dönüştürebileceği fikrini işler. Bu temalar, aydınlanma ve burjuva dünya görüşünün temel unsurları arasında yer alır.

Diğer seçenekler, bu temaları aynı derecede açık veya doğrudan bir şekilde yansıtmaz. Örneğin, “B) Heidi ve Pollyanna”, “C) Pamuk Prenses ve Heidi”, “D) Pinokyo ve Küçük Hafiyeler”, ve “E) Pinokyo” eserleri, kendi içeriklerine ve dönemlerine özgü farklı temalar ve mesajlar taşırlar. Bu nedenle, aydınlanmanın ve burjuva dünya görüşünün katı idealize yansımaları açısından en uygun seçenek “A) Küçük Lord ve Küçük Prenses” olarak belirlenebilir.

Cevap : B) Akademik metinler

Gençlik edebiyatı türleri arasında değerlendirildiğinde, “B) Akademik metinler” bu kategoriye genellikle dahil edilmez. Gençlik edebiyatı, genç okurlara yönelik şiirler, macera romanları, felsefe metinleri ve fantastik romanlar gibi çeşitli edebi türleri kapsar. Bu türler gençlerin ilgi alanlarına, duygusal ve zihinsel gelişimlerine uygun içerikler sunar ve onların hayal güçlerini, düşünme becerilerini ve empati yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olur.

Buna karşılık, akademik metinler, genellikle daha çok bilimsel araştırma, teori ve analizlere odaklanan, üniversite düzeyindeki eğitim veya profesyonel araştırmalar için yazılan metinlerdir. Bu nedenle, gençlik edebiyatının amacı ve içeriği düşünüldüğünde, “B) Akademik metinler” gençlik edebiyatı türleri arasında yer almayan seçenek olarak belirlenebilir.

Cevap : A) Johann Wolfgang von Goethe

“Genç Werther’in Acıları” adlı roman Johann Wolfgang von Goethe tarafından kaleme alınmıştır. Bu nedenle doğru cevap “A) Johann Wolfgang von Goethe”dir. Bu eser, 18. yüzyılın sonlarında, Sturm und Drang (Fırtına ve İhtiras) döneminin önemli bir parçası olarak yayımlanmış ve genç Goethe’nin ününü artırmıştır. “Genç Werther’in Acıları”, bireysel duygusallığı ve aşkın getirdiği acıları konu alır ve döneminin önemli edebi eserlerinden biri olarak kabul edilir.

Cevap : D) Emil ve Dedektifler

Erich Kästner tarafından yazılan ve dönemi açısından önemli ve öncelikli olan çocuk gerçekliğini ele alan ilk romanlardan biri “D) Emil ve Dedektifler”dir. Bu roman, Kästner’in en bilinen eserlerinden biridir ve 1929 yılında yayımlanmıştır. Hikaye, genç bir çocuk olan Emil’in bir tren yolculuğu sırasında parasının çalınması ve bu olayı çözmek için diğer çocuklarla iş birliği yapmasını konu alır.

Diğer seçenekler olan “A) Alice Harikalar Ülkesinde” Lewis Carroll, “B) Pinokyo” Carlo Collodi, “C) Çavdar Tarlasında Çocuklar” J.D. Salinger ve “E) Benjamin Anna’yı Seviyor” Erich Kästner tarafından yazılmış olsa da, bu kitaplar “Emil ve Dedektifler” gibi Kästner’in çocuk gerçekliğini ele alan ilk romanlarından biri değillerdir. Dolayısıyla, sorunun cevabı “D) Emil ve Dedektifler” olacaktır.

Cevap : D) Harry Potter

Fantastik ya da postmodern masal olarak tanımlanabilen ve özellikle ergenlerin dünyasına ve sorunlarına seslenen eserler arasında “D) Harry Potter” serisi öne çıkar. J.K. Rowling tarafından yazılan bu seri, genç bir büyücünün büyüme hikayesini ve onunla birlikte yaşadığı maceraları anlatır. Harry Potter serisi, ergenlik döneminin zorlukları, kimlik arayışı, arkadaşlık, aidiyet ve iyi ile kötü arasındaki mücadele gibi temaları işler.

Diğer seçenekler olan “A) Hayvan Mezarlığı” Stephen King, “B) Alacakaranlık” Stephenie Meyer, “C) Hobbit” J.R.R. Tolkien ve “E) Yüzüklerin Efendisi” yine J.R.R. Tolkien tarafından yazılmış olup, her biri kendi içinde önemli eserlerdir. Ancak, bu eserlerden Harry Potter, ergenlerin dünyasına ve onların karşılaştıkları özel sorunlara hitap eden yapısıyla bu soru için en uygun seçenektir.

Cevap : E) Kurgulama

Çocuğun dilselleşme süreci, dilin öğrenilmesi ve kullanımındaki çeşitli aşamaları içerir. Bu süreçte, çocuklar kelimeleri ve dil yapılarını tanımalarının yanı sıra, onları anlamlandırma ve iletişimde kullanma becerilerini de geliştirirler. Soruda verilen seçeneklerden “A) Tanımlama”, “B) Sorgulama”, “C) Anlama”, ve “D) Değerlendirme” dilselleşme sürecinin tipik aşamalarıdır.

Bu aşamalar, çocuğun dil yoluyla düşünme, anlam çıkarma, ve iletişim kurma becerilerinin gelişimini yansıtır. Ancak, “E) Kurgulama” seçeneği, bu sürecin bir parçası olarak genellikle ele alınmaz. Kurgulama, genellikle edebi ve yaratıcı yazımda kullanılan, hikayeler ve kurgusal senaryolar oluşturma yeteneği ile ilişkilendirilir. Bu nedenle, çocuğun dilselleşme sürecinde yer almayan aşama olarak “E) Kurgulama” seçeneği doğru cevaptır.

Cevap : E) Louisa May Alcott

“Küçük Kadınlar” başlıklı romanın yazarı Louisa May Alcott’tur. Bu nedenle, verilen seçenekler arasında doğru cevap “E) Louisa May Alcott” olacaktır. “Küçük Kadınlar”, Alcott’un en ünlü eserlerinden biri olup, Amerikan iç savaşı sırasında Massachusetts’te yaşayan dört kız kardeşin büyüme öykülerini anlatır. Bu roman, 19. yüzyılın ikinci yarısında yazılmış olup, genç kızların kişisel büyümeleri, aile bağları ve toplumsal cinsiyet rolleri üzerine odaklanır.

Cevap : C) Yazar, kendi gerçeğini ön planda tutmalıdır.

Çocuk edebiyatı yazarında bulunması gereken özellikler arasında en uygun olmayan seçenek “C) Yazar, kendi gerçeğini ön planda tutmalıdır.”dır. Çocuk edebiyatı yazarlarının öncelikli amacı, genellikle hedef kitlelerinin yani çocukların ihtiyaçlarına, ilgi alanlarına ve anlayış düzeylerine uygun eserler yaratmaktır. Bu süreçte, yazarın kendi kişisel gerçekleri veya deneyimleri arka planda kalabilir ve eserin genel mesajı, teması veya eğitici değeri daha önemli hale gelebilir.

Diğer seçenekler, çocuk edebiyatı yazarlarının genellikle sahip olması beklenen özellikleri yansıtır. Örneğin, bir yazarın kendi inançları ve ideolojisi olması doğaldır (A), yazarın rolünün öğretmen ya da ebeveyn olmaktan ziyade hikaye anlatıcısı olması (B), yazdıkları metinlerin türünü bilmeleri (D) ve metinde buyruklar yerine öneriler veya rehberlik sunmaları (E) çocuk edebiyatı yazarları için uygun niteliklerdir

Cevap : E) Frederich – Leo Lionni

Bu soruda, belirli bir kitabın tanımını tamamlayacak uygun başlığın seçilmesi gerekmektedir. Verilen seçenekler arasında, canlıları kendine özgülükleriyle tanıtan kitaplar düşünüldüğünde, Leo Lionni’nin “Frederich” adlı kitabı bu tanıma en uygun olanıdır.

“Frederich” bir fare olan başkahramanın hikayesini anlatır ve onun diğer farelerden farklı olan özgün özelliklerine odaklanır. Bu kitap, farklılıkların önemini ve her bireyin topluluğa kendi benzersiz katkılarını sunabileceğini vurgular. Lionni’nin bu eseri, canlıların özgünlüklerini ve her birinin kendi içinde taşıdığı değerleri kutlayan bir yapıttır.

Diğer seçenekler olan “A) Dünyanın En Yüksek Kitap Dağı – Rocio Bonilla”, “B) Ormanda Uyuyan Ay – Birgitta Sif”, “C) Bedenim Bana Ait – Pro Familia”, ve “D) Farklı Ama Aynı – Feridun Oral” bu tanımla uyumlu değillerdir. Dolayısıyla, boşluğu en uygun şekilde dolduracak seçenek “E) Frederich – Leo Lionni” olacaktır.

Cevap : A) Erkek çocukların üstün geldiği ve kız çocukların aşağılandığı bir kurgu içerir.

“Erich Kästner tarafından yazılan “Emil ve Dedektifler” romanı, çocuk edebiyatında önemli bir yere sahiptir ve çocukların birlikte çalışarak bir suç çözmelerini anlatır. Bu roman, çocuk karakterlerin zekâsını ve iş birliğini vurgular ve genellikle çocuklara yönelik pozitif mesajlar içerir.

Aşağıdaki ifadelerden “A) Erkek çocukların üstün geldiği ve kız çocukların aşağılandığı bir kurgu içerir.” bu roman için doğru bir tanım değildir. “Emil ve Dedektifler”, çocukların eşitlikçi ve iş birlikçi yaklaşımlarını vurgulayan bir eserdir ve erkek çocukların üstün geldiği veya kız çocukların aşağılandığı bir kurgu içermez.

Diğer seçenekler, romanın çeşitli yönlerini veya genel temalarını yansıtıyor olabilir. Ancak, “A” seçeneği, “Emil ve Dedektifler” romanının içeriği ve ruhu ile uyuşmamaktadır. Dolayısıyla, bu roman için söylenemeyecek ifade “A) Erkek çocukların üstün geldiği ve kız çocukların aşağılandığı bir kurgu içerir.” olacaktır.

Cevap : A) Çocuk hedef kitle alınarak yazılmıştır.

Masallarla ilgili verilen bilgilerden yanlış olanı “A) Çocuk hedef kitle alınarak yazılmıştır.”dır. Geleneksel masalların çoğu, başlangıçta yetişkinler için anlatılan hikayeler olarak ortaya çıkmıştır. Bu hikayeler, toplumsal değerler, kültürel inançlar ve ahlaki dersler aktarmak amacıyla kullanılmış ve zamanla çocuklar için uyarlanmıştır. Ancak, masalların kökeni, yetişkinlerin sözlü anlatım geleneğine dayanır.

Diğer seçenekler, masalların genel özelliklerini doğru bir şekilde yansıtmaktadır: “B) İyi ve kötü arasındaki kavgayı gösterir”, “C) İnsan korkularını, kaygılarını, umutlarını, umutsuzluklarını, yaşadıklarını ve buna bağlı hesaplaşmalarını işler”, “D) Toprağa bağlı yaşayan insan yaşamını konu alır” ve “E) İyi olanın zafere ulaştığını gösterir”, masalların yaygın temaları ve özellikleridir.

Cevap : E) 18. yüzyıl

Batı’da modern anlamda çocuk edebiyatının başlangıcı genellikle 18. yüzyıla tarihlenir. Bu dönem, çocukların eğitimi ve gelişimi konusunda artan bir farkındalıkla birlikte, çocuklara özel olarak yazılmış eserlerin yayınlanmaya başladığı bir zamanı işaret eder. Bu eserler, çocukların bilişsel ve duygusal ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran ve onların dünyalarına hitap eden hikayeler, masallar ve öğretici metinler içerir. Dolayısıyla, doğru cevap “E) 18. yüzyıl” olarak belirlenebilir.