Sosyal Psikolojiye Giriş-2 Vize Deneme Sınavı -4

Cevap : C) Kan bağı olan akrabalara

Kapsayıcı Seçilim Kuramı, evrimsel biyoloji kavramlarından biridir ve genlerin bir sonraki nesle aktarılmasını maksimize etmek amacıyla bireylerin kendi genlerini paylaştığı akrabalarına yardım etme eğilimini açıklar. Bu teoriye göre, bireyler en çok genetik olarak benzedikleri kişilere, yani kan bağı olan akrabalara yardım etme olasılığı daha yüksektir. Bu, “genetik özbenzerlik” ve “genetik çıkarların maksimizasyonu” prensipleriyle açıklanır. Dolayısıyla doğru yanıt:
C) Kan bağı olan akrabalara olacaktır.

Cevap : C) İhtiyacı giderebilmek için kendi beceri-yeteneklerinin farkındalığı

Schwartz’ın dokuz basamaklı yardım etme davranışı modeli, bir bireyin yardım etme sürecinde karşılaştığı çeşitli aşamaları içerir. Bu modelde, bir kişinin yardım talebini reddetmesi genellikle kendisinin o anki durumu ve kapasitesiyle ilgili bir değerlendirmeye dayanır.
“Bireyin ‘senin paraya ihtiyacın var ancak ben o kadar paraya sahip değilim’ şeklinde karşısındakinin talebini reddetmesi” ifadesi, Schwartz’ın modelindeki C) İhtiyacı giderebilmek için kendi beceri-yeteneklerinin farkındalığı adımına vurgu yapmaktadır. Bu adım, bireyin ihtiyacı karşılayacak kaynaklara sahip olup olmadığının farkına varılmasını ve bu durumda yardım edip edemeyeceğinin değerlendirilmesini içerir. Burada, bireyin kendisinin maddi kapasitesinin yetersiz olduğu farkındalığı söz konusudur, dolayısıyla ihtiyacı karşılayamayacağını belirtmektedir.

Cevap : A) Saldırganlığın uyarılması

Cevap : B) Erkekler için fiziksel çekicilik kadınlara göre daha önemlidir.

Seçenek B, “Erkekler için fiziksel çekicilik kadınlara göre daha önemlidir,” yanlıştır. Araştırmalar göstermiştir ki fiziksel çekicilik her iki cins için de partner seçimi sürecinde önemli bir rol oynamakta, ancak genellikle bu konuda cinsiyetler arasında büyük bir fark olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. Fiziksel çekicilik her iki cins için de farklı bağlamlarda ve farklı derecelerde önem taşıyabilir.

Cevap : B) Kalıpyargılar, belirli bir grup veya kültürün basitleştirilmiş temsilleridir ve dar bir anlayışa dayanır.

Cevap : C) Fiziksel çekicilik yalnızca erkekler için karşı cinse duyulan çekimin, hoşlanmanın ve beğeninin en önemli belirleyicilerinden birisidir.

C şıkkı, “Fiziksel çekicilik yalnızca erkekler için karşı cinse duyulan çekimin, hoşlanmanın ve beğeninin en önemli belirleyicilerinden birisidir,” yanlıştır. Araştırmalar, fiziksel çekiciliğin hem erkekler hem de kadınlar için karşı cinsten hoşlanma ve beğenide önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Her iki cins için de çekicilik, başlangıçtaki çekim ve ilişki kurma sürecinde rol oynar. Bu nedenle, ifade cinsiyete özgü bir etkiyi belirtmek için yanlış bir genellemedir.

Cevap : E) Hem kendi kültürünü hem de egemen kültürü reddeder.

Cevap : D) Anonimlik

Bir kişinin tek başına iken yardım davranışında bulunmamakla birlikte, başkalarının yanında yardım davranışı sergilemesi, D) Anonimlik faktörü ile ilişkilendirilebilir. Bu durum, sosyal varlık teorisinin bir göstergesi olabilir. Sosyal varlık teorisi, bireylerin başkalarının gözlemi altında olduklarında davranışlarını değiştirebileceğini önerir. Buna göre, bireyler başkaları tarafından izlendiklerini hissettiklerinde, onaylanma veya olumlu bir sosyal imaj yaratma isteği nedeniyle daha yardımsever davranabilirler. Bu, anonim olmadıkları durumlarda sosyal baskının ve gözlem altında olmanın davranışları nasıl etkileyebileceğine dair bir örnektir.

Cevap : C) Saldırganlığın temeli klasik koşullanma yoluyla öğrenmedir.

Yanlış bilgi C şıkkında verilmiştir: “Saldırganlığın temeli klasik koşullanma yoluyla öğrenmedir.” Saldırganlık, genellikle sosyal öğrenme yoluyla veya doğrudan taklit yoluyla öğrenilir; klasik koşullanma ise saldırganlığın ana öğrenme yöntemi olarak kabul edilmez. Klasik koşullanma, bireyin belirli bir uyarıcıya koşulsal bir tepki geliştirmesi sürecidir ve genellikle duygusal tepkilerin öğrenilmesinde önemlidir, ancak saldırganlık gibi karmaşık davranışların ana öğrenme mekanizması değildir. Saldırganlık daha çok operant koşullanma ve sosyal öğrenme mekanizmalarıyla ilişkilendirilir.

Cevap : B) Sosyal kimlik algısının değersizleştirildiği durumlarda, göçmenin kendi etnik grubundan uzaklaşarak sosyal mesafe almasıdır.

Cevap : B) Dünyevi Uyarılma

Yardım davranışının ortaya çıkıp çıkmamasında değerlendirilen faktörler arasında, genellikle empati, sosyal ve içsel beklentiler gibi duygusal ve motivasyonel unsurlar ön plandadır. Bunlar, bir bireyin başka birine yardım edip etmeme kararını etkileyebilir.
Bu seçenekler arasında B) Dünyevi Uyarılma, yardım davranışının değerlendirilmesinde kullanılan bir terim değildir. Empatik uyarılma, duygusal uyarılma, sosyal ve içsel beklentiler, yardım davranışını açıklamak için yaygın olarak kullanılan psikolojik faktörlerdir. Dünyevi uyarılma ise bu bağlamda anlamlı bir kategori veya faktör değildir.

Cevap : E) Model alarak-taklit ederek öğrenme

Bahsedilen durum, bir çocuğun babasının davranışını taklit etmesi ve bu davranışı başka bir bağlamda sergilemesi, “model alarak-taklit ederek öğrenme”yi yansıtmaktadır. Bu öğrenme biçimi, Albert Bandura’nın sosyal öğrenme teorisinde önemli bir yer tutar ve gözlem yoluyla öğrenmeyi içerir. Dolayısıyla, doğru seçenek:
E) Model alarak-taklit ederek öğrenme.

Cevap : B) İlk yerleşen olma, coğrafi bir alanda sahipliğin meşrulaştırma unsurlarındandır.

Cevap : A) Yakınlık romantik bir ilişkinin erken aşamalarında ortaya çıkan ve en güçlü bileşendir.

Sternberg’in aşk üçgeni teorisindeki aşkın bileşenleri ile ilgili yanlış ifade A şıkkıdır: “Yakınlık romantik bir ilişkinin erken aşamalarında ortaya çıkan ve en güçlü bileşendir.” Sternberg’in teorisine göre, yakınlık, ilişkinin başlangıcından itibaren önemli olmakla birlikte, zorunlu olarak en güçlü veya baskın bileşen değildir. Yakınlık, ilişkideki duygusal bağlantı ve birbirini anlama durumunu ifade eder ve zamanla değişebilir veya gelişebilir. Aşkın diğer bileşenleri olan tutku ve bağlılık gibi, yakınlık da ilişkinin farklı evrelerinde farklı derecelerde önem kazanabilir.

Cevap : C) Prim usulü çalışılan bir şirkette en çok ciroyu yapana en yüksek primin verilmesi

Göreceli yoksunluk, bir kişinin veya grubun kendilerini diğerleriyle karşılaştırarak daha az şansa veya kaynağa sahip olduklarını algılamaları durumudur. Bu algı, genellikle eşitsizlik veya adaletsizlik hissine neden olur. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinin göreceli yoksunluk algısına yol açmayacağını değerlendirmek gerektiğinde, C şıkkı, “Prim usulü çalışılan bir şirkette en çok ciroyu yapana en yüksek primin verilmesi,” bu algıya yol açmayacak bir örnektir. Bu durum, performansa dayalı bir ödül sistemi olduğundan ve genellikle adil olarak görülebilecek bir yapıya sahip olduğundan, performansı karşılayan koşullara dayanmaktadır. Dolayısıyla, çalışanlar arasında göreceli yoksunluk algısına neden olma olasılığı düşüktür. Diğer seçenekler ise adaletsizlik veya eşitsiz muamele durumlarını yansıtarak göreceli yoksunluk hissini tetikleyebilir.

Cevap : D) Bireylerin kendilerini tutumları konusunda olumlu olarak değerlendiren kişileri beğenmeye yönelik bir eğilimleri vardır.

Doğru olan ifade D şıkkıdır: “Bireylerin kendilerini tutumları konusunda olumlu olarak değerlendiren kişileri beğenmeye yönelik bir eğilimleri vardır.” Bu ifade, benzerlik faktörünün yakın ilişkilerde ne kadar etkili olduğunu açıkça belirtir. İnsanlar genellikle kendi düşünceleri, değerleri ve tutumları ile uyumlu olan kişilere doğru daha fazla çekilir ve onları daha fazla beğenir. Benzer düşüncelere sahip olmak, kişiler arasında anlayış ve uyumun artmasına yardımcı olur, bu da ilişkilerin daha sağlıklı ve tatmin edici olmasını sağlar.

Cevap : B) Özdeşleşme, grup temelli duyguların oluşumunda etkili bir faktördür.

Cevap : E) I, II ve III

Aşağıdaki ifadelerin tümü doğrudur:
I. Aidiyet ihtiyacı kökleri evrimsel temele oturan bir motivasyondur — Bu doğru, çünkü insanlar sosyal canlılar olup, topluluk içinde bir arada yaşamanın sağladığı hayatta kalma ve üreme avantajları nedeniyle evrimsel olarak sosyal bağları geliştirmişlerdir.
II. Farklı türlerden hastalıklardan kaynaklanan ölüm oranları sosyal bağları olmayan insanlar arasında, sosyal bağları olanlara göre daha yüksektir — Araştırmalar, güçlü sosyal bağların, özellikle sağlık üzerinde olumlu etkiler sağladığını ve sosyal destek eksikliğinin hastalık ve erken ölüm riskini artırdığını göstermiştir.
III. Dışlanma depresif duygu durumlarına ve kaygı, yoğun stres, öfke gibi olumsuz duyguların ortaya çıkmasına neden olur — Sosyal dışlanma veya reddedilme, bireylerde depresyon, kaygı ve stres gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu duygusal tepkiler, sosyal aidiyet ihtiyacının bozulmasının doğrudan sonuçlarıdır.
Doğru seçenek E) I, II ve III’tir.

Cevap : E) Maaşını vaktinde almayan bir işçinin iş verenine hakaret etmesi

Saldırganlığın yön değiştirerek ortaya çıkması, bir kişinin asıl hedefine yönelik öfkesini doğrudan ifade edememesi durumunda, bu öfkeyi daha zayıf veya daha az riskli bir hedefe yönlendirerek ifade etmesi sürecidir. Bu durum, saldırganlığın hedef değişikliği olarak da bilinir.
Aşağıdaki seçeneklerden A, B, C ve D seçenekleri, kişinin asıl öfkelendiği kaynağa yönelik saldırganlığını başka bir hedefe yönlendirerek ifade ettiği durumları temsil eder. Örneğin, iş yerinde yaşanan bir stresin evde çocuğa bağırma (A), iş stresinin trafikte saldırganlık (B), iş yükü stresinin grubun sessiz üyesine sataşma (C) ve evdeki öfkenin evcil hayvana yansıtılması (D) şeklinde ortaya çıkması gibi.
E seçeneği, “Maaşını vaktinde almayan bir işçinin iş verenine hakaret etmesi” ise, saldırganlığın yön değiştirmesi değil, doğrudan ve ilgili bir hedefe yönelik saldırganlık örneğidir. İşçi, öfkesini doğrudan sorunun kaynağı olan iş verenine yönelterek ifade etmiştir.
Dolayısıyla, saldırganlığın yön değiştirerek ortaya çıkmasına örnek olmayan seçenek E’dir.

Cevap : B) İtaatkâr Yardım Davranışı