Borçlar Hukuku Ünite – 6 Online Test
1. Sebepsiz zenginleşmenin temel özelliklerini açıklayınız.
Sebepsiz zenginleşme, nisbi bir hak sağlar. Bunun anlamı sebepsiz zenginleşme talebinin sadece malvarlığı sebepsiz olarak çoğalan kişiye karşı ileri sürülebilmesidir. Sebepsiz zenginleşme, kanundan doğduğu ve tarafların iradesinden bağımsız olduğu için tarafların iradelerindeki sakatlıklardan etkilenmez. Bu yüzden sebepsiz zenginleşmeden bir borç doğması için ne fakirleşenin ne de zenginleşenin fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
2. Sebepsiz zenginleşmede iade borcunun kapsamının tayininde iyiniyetin aranacağı anı açıklayınız.
Zenginleşenin iyiniyetinin aranacağı an yalnızca iktisap anı değildir. İktisap anından sonra da zenginleşme azalmış olabileceği gibi, iktisap edilen şeye bir takım masraflar da yapılmış olabilir. Bu tür masraflar yapıldığı ya da “zenginleşmenin eksildiği/ortadan kalktığı savunmasına” imkan verecek olayların meydana geldiği zamanda zenginleşenin iyiniyetli olup olmamasına göre ilgili hükümler uygulama alanı bulacaktır. İktisap anında iyiniyetli olan kişi sonradan kötüniyetli olabileceği gibi, iktisap anında kötüniyetli olan kişi sonradan iyiniyetli de olabilir.
3. Zamanaşımına uğramış borcun ifasında iade talep edilip edilemeyeceğini açıklayınız.
TBK m. 78(2) hükmüne göre, zamanaşımına uğramış bir borcun ifası üzerine iade istenemez. Borçlu zamanaşımı def’ini yanılarak ileri sürmemiş ya da yanılarak ifada bulunmuş olsa da, zamanaşımına uğramış borç geçerli bir borç olacağından, iade talep edilemez.
4. İfa dışında gerçekleşen sebepsiz zenginleşmeye örnek vererek açıklayınız.
Bir kişinin kendisinin sanarak başkasının aracını onarması veya birine ait paraların başkası tarafından kendi paraları arasına karıştırılmasında ifa dışında gerçekleşen sebepsiz zenginleşme söz konusudur.
5. Sebepsiz zenginleşmede masrafları talep hakkını açıklayınız.
TBK m.80’deki ana kural zenginleşenin faydalı ve yararları masraflarını isteyebileceği yönündedir. Bununla birlikte TBK m.80 kötüniyetli zenginleşen bakımından bir sınırlama getirmektedir. Bu maddeye göre, kötüniyetli iade borçlusu, iyiniyetli iade borçlusu gibi zorunlu masrafları isteyebilir; ancak isteyebileceği faydalı masraflar, iade zamanında mevcut bulunan fazlalıkla sınırlıdır. Lüks masrafları ise, ne iyiniyetli ne de kötüniyetli zenginleşen, iade alacaklısından isteyemez. TBK m.80 hükmüne göre ise, zenginleşen bütünleyici parçayı söküp alabilir. Onun bu hakkı ise, iade alacaklısının lüks masrafları ödeme seçimlik hakkını kullanmaması halinde söz konusu olur. Söküp alma hakkı da hem iyiniyetli hem de kötüniyetli zenginleşene tanınmıştır. Ancak bütünleyici parçanın sökülüp alınması asıl eşyaya zarar vermeyecek biçimde kullanılmalıdır.
6. Zenginleşmenin konusunu oluşturabilecek değerleri açıklayınız
Zenginleşmenin konusunu ekonomik bakımdan bir anlam ifade eden her türlü mal, hizmet, hak, maddi veya fikri varlıklar, fırsat ve avantajlar oluşturabilir. Sebepsiz zenginleşmede en tipik zenginleşme tarzı, ayni hakların sebepsiz iktisabıdır. Bir otomobilin veya eşyanın mülkiyetinin veya bunlar üzerinde bir rehin hakkının iktisabı gibi paranın ödemeyle veya karışmayla iktisabı da böyledir. Alacak hakları da zenginleşmeye konu olabilirler. Geçerli bir sebebe dayanmayan borç ikrarı veya alacağın temliki sonucu alacak iktisabı böyledir. Ekonomik değer ifade eden bir hizmetten yararlanma veya başkasının emeğinin sonuçlarını toplama da zenginleşmeye yol açar. Bir kişinin malının taşınması veya eşyasının onarılması böyledir.
7. Aşağıdakilerden hangisi sebepsiz zenginleşme sorumluluğunun koşullarından değildir?
c) Kusur
8. Aşağıdakilerden hangisi borç kaynaklarından birisi değildir?
e) Alacağın temliki
9. Sebepsiz zenginleşme sorumluluğu bakımından aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Fakirleşenin ve zenginleşenin fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
10. Sebepsiz zenginleşenin iade yükümlülüğüne ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
c) İyiniyetli olup olmadığına bakılmaksızın sebepsiz zenginleşen malvarlığındaki çoğalmayı tamamen iade ile yükümlüdür.
