Sosyolojiye Giriş-1 Güz Dönemi

Serbest rekabetin önünün açılması gerektiğini iddia etmiştir

İnsan ilişkileri belirli rollere göre biçimlenir.

H.Spencer

NOT: Spencer’in sosyolojiye katkısı iki şekilde olmuştur.

Birincisi, parçaların birbiriyle ilişkili olduğu bir organizma (sistem) olarak toplumu incelemesidir.

-Spencer’a göre toplum

, bireylerin toplamı değildir. Toplum, parçalar ile bütün arasındaki iş birliğiyle karakterize edilen bir yapı ve canlı organizmadır.

İkinci katkısı, toplumsal evrim teorisini geliştirmesidir.

Spencer, toplumun organizmalar gibi geliştiğini iddia etmiştir.

Toplumsal artık

Doğuştan statüler

Cevap : a) Tarımın gelişimiyle kasabalar doğmuş ve bu
kasabalar yiyecek, hayvan ve diğer mal tüccarlarının ağları vasıtasıyla birbirine bağlanmıştır.

Toplumsal kontrol

Endüstri sonrası toplumlar

9)Birincil grup

uzun süreli ve yakın ilişki içindeki insanların düzenli etkileşiminden
oluşur.

Birincil grup

ilk defa Cooley tarafından ortaya atılmıştır.

İkincil grup

iki veya daha fazla insanın belirli bir amacı gerçekleştirmek için kişisel olmayan bir tarzda etkileşimde bulunmalarıdır.

Referans grupları

kendimizi değerlendirmek için karşılaştırma yaptığımız gruplardır.

Freud

Sapma (ya da suç), ahlaki sınırları belirlemeye yardımcı olur.

Etnosantrizm

Toplumsal Rol

a) Toplumu Mekanik ve Organik olarak ikiye ayırır.

b) Toplumu sahip olanlar ve olmayanlar şeklinde 2 sınıfa ayrılır.

c) Kapitalizmin doğuşu ile insanlar eşitlenir

d) Toplumsal Eşitsizlik

Cevap: b) Toplumu sahip olanlar ve olmayanlar şeklinde 2 sınıfa ayrılır.

Cevap: b) Etiketleme teorisi

Etiketleme teorisi, Toplumsal sapmayı insanların ne yaptıkları ile değil, diğer insanların onların davranışlarına atfettikleri anlamlar ile açıklama iddiasıdır.

a)Sosyoloji mutlak sonuçlara ulaşır sorgulamaya açık değildir.

b)Sosyoloji ampiriktirc)Bilim adamları, sosyolojik araştırma ile özeldeki genele ulaşmayı amaçlar.

d)Sosyoloji genellemeler yapar.

e)Sosyoloji, sistematik gözlemle elde edilen kanıtlara dayanır.

Cevap : a)Sosyoloji mutlak sonuçlara ulaşır sorgulamaya açık değildir.

Cevap: e) Zihinsel süreçleri inceler

Sosyolojiye Bakış

Sosyoloji öğretimi sistematik ve daha geniş bir perspektiften dünyayı görme imkânı sağlayan, içinde yaşadığımız dünyayı esnekleştirir ve özgürlüğümüze katkıda bulunur ve bizlere daha farklı bir dünyanın olabileceğini gösterir.

Bilim Olarak Sosyoloji

-Bilim olarak sosyoloji;toplumu, kurumları ve toplumsal eylemi anlamaya çalışan, son derece heyecan verici bir bilim dalıdır. Son derede geniş bir alanı var.

-Ekonomi, kültür, siyaset, toplumsal değişme, beden, medya, din, savaş,

hukuk, suç, gençlik sorunları, küreselleşme vb. sosyolojinin ilgilendiği

konulardan sadece bir bölümüdür.

-Sosyoloji özeldeki geneli ya da benzerlik içindeki farklılığı gören bilim dalıdır.

-Sosyal gerçeklik, çok sayıda anlam katmanına sahiptir. Her yeni katmanın keşfi bütünün algılanışını değiştirir.

-Sosyolojinin isim babası, Auguste Comte’dir.

-Sosyoloji Latince eş, arkadaş, birliktelik (companion) anlamına gelen “socius” ile Yunanca inceleme (study) anlamına gelen “logos” sözcüklerinin bir araya getirilmesinden oluşmuştur.

-Sosyoloji “Toplumsal üyeliğin temellerinin incelenmesi” olarak tanımlanabilir.

-Sosyoloji, “toplumu inceleyen bilim dalı” olarak tanımlanır ama bu tanım doğru olmakla birlikte yetersizdir.

-Durkheim’e göre Sosyoloji; “toplumsal kurumların”, Giddings’e göre “toplumsal olayların (fenomenlerin)” bilimidir.

-Weber’e sosyoloji “toplumsal eylemi (action) inceleyen bilim”, Simmel ise, “insan ilişkilerini inceleyen bilim” dalıdır.

-Sosyoloji “insan toplumunun sistematik ve kuşkucu incelemesi”dir.

Sosyolojiye Giriş-1 Güz Dönemi

-Bottomore’ye göre sosyoloji, toplumsal antropoloji ile birlikte toplumun belli bir yanını değil de toplumsal hayatı bir bütün olarak ele almak isteyen, toplumu oluşturan sosyal gruplar ve kurumlar arasındaki dokusal ilişkileri incelemeye kalkışan ilk bilim dalıdır.

-Sosyolojinin temel iddiası, toplumsal yapıdır yani belli bir toplumdaki eylem ya da davranış formları arasındaki sistematik karşılıklı ilişkilerdir.

-Sosyologlar, toplumun farklı parçaları arasındaki iç bağımlılığı vurgu yaparlar.

-Sosyoloji, toplumların nasıl oluştuğunu sorarak başlar ve toplumsal yaşamı sorgular.

-Sosyoloji, toplumsal deneyimlerimizi anlamaya çalışan entelektüel bir disiplin olma iddiasındadır.

-Bizim umutlarımız, korkularımız, fırsatlarımız, kimliğimiz ve davranışlarımızın hepsi sosyal anlayışları ifade eder.

-Sosyoloji, insan davranışının geniş akademik bir perspektif içinde incelenmesidir.

-Bazı yazarlar, sadece bir sosyoloji yoktur, sosyolojiler vardır ve bugün sosyolojide 50’den fazla alt uzmanlık alanı mevcuttur.

-Güneşin altındaki hemen hemen her şeyin sosyolojisi vardır.

Sosyoloji “toplumu, grupları, toplumsal ilişkileri ve kurumları sistematik olarak inceleyen bilim dalıdır.

Sosyolojik Muhayyile

-Sosyologlar, sosyolojinin bize içinde yaşadığımız topluma “uzaylı yaratıklar gibi bakma becerisi kazandırdığını” söylerler.

-Sosyolog,herkesin genelde işine burnunu sokan sinir bozucu bir yabancı gibi davranır.

-Sosyoloji sorular sorarak rahat ve sessiz hayat tarzını bozar; belli şeyleri bulmacaya dönüştürür ve bildik olanı bilmedikleştirir.

-Kipling;kırkayak gibi insan, öz bilinç kazandığında adım atamaz hâle gelebilir veya kendini aşağılanmış hissedebilir.

-Sosyoloji, sadece toplumu değil, kendisini de sürekli olarak sorgular.

-Sosyoloji yapmanın özel güçlüğü, sıklıkla insanların bulacakları şeyden kormalarıdır.

Sosyolojiye Giriş-1 Güz Dönemi

-Sosyoloji, kendisini uygulayan kimseyi hiç durmadan katı gerçeklerle yüz yüze getirir.

-Sosyoloji bir perspektif, dünyaya bakış açısı sunar.

-Sosyolojik bakış, aynı olmayan dünyalar arasında pencereler açar ve içinde yaşadığımız dünyayı geniş bir sosyal bağlamda görmeyi sağlar.

-Sosyolojik perspektifin temelinde insanların toplum tarafından nasıl

etkilendiklerini anlama çabası vardır.

-Her toplumda dışlananlar arasında sosyolojik bakış açısı daha yaygındır.

Avustralya’da yaşayan bir Çinli ya da Fransa’da yaşayan bir Cezayirlinin ırk faktörünün etkisini öğrenmesi uzun sürmez.

-Büyük ekonomik ve toplumsal krizler insanların dengesini bozar ve sosyolojik bakış açısını uyarır.

-Sosyolojik muhayyile sayesinde içinde yaşadığımız toplum ve kendimiz arasındaki ilişkiyi daha iyi görülmektedir.

-Mills “tarih” ile “biyografi” arasındaki ilişki daha iyi kavranılmaktadır.

-Mills,toplumu ve bireyi birlikte ele almadıkça ne bireyin hayatını ne de

toplum tarihini tam olarak kavranılmaktadır.

-Sosyolojik muhayyile, bireylerin kişisel huzursuzluklarının arkasındaki toplumsal sorunlara vurgu yapar.

-Örneğin nüfusu 13 milyonu bulan İstanbul’da bir kişi işsizse bu onun kişisel sorunudur. İstanbul’da çalışabilir nüfusun yüzde 10’u sosyolojik bir sorundur. İnsanların işsizlik sebebi toplumsaldır.

Sosyolojiye Giriş-1 Güz Dönemi

-Örnek;artan boşanmalardır.Toplumların modernleşme sürecine paralel olarak evliliklerin anlamlı bir çoğunluğunu boşanma ile sonuçlanması sosyolojik bir olaydır. Sosyolojinin Temel Kavramları Toplum

Toplum; sosyolojinin incelediği en önemli kavramdır.

Toplum kenarları olmayan bir ağa benzetilmiştir.

-Durkheim’e göre toplum, bireylerin basit bir toplamı değildir.

-Toplum “Kendine has nitelikleri olan, özgül bir gerçekliği temsil eder.

-Toplum, bir kültür ve bölgeyi paylaşan insan grubudur. Toplum ortak kültürü paylaşan, belirli bir toprak parçasında yerleşik, kendilerini

birleşik ve özgün varlık olarak gören insanlardan oluşan bir gruptur. Toplum son derece muğlak bir kavramdır.

Sembolik etkileşimciler, toplum diye bir şeyin olmadığını iddia etmektedirler. Sembolik etkileşimciler göre toplum, hakkında bilgi sahibi olamadığımız ya da doğru anlayamadığımız şeyleri kapsayan yararlı bir terimdir.

-Sosyolojinin bir başka temel kavramı, kurumdur ve toplumsal davranış (ya da eylem)dır.

-Toplum, yerleşik ilişkileri ifade eden bir kurumlar bütünüdür. Bütün toplumlarda evlilik, piyasa, dinî ritüeller ve hukuk gibi kurumlar vardır.

-Kurum sözcüğü, sık sık örgüt yerine kullanılır.

-Weber’e göre sosyoloji,toplumsal davranışı (eylemi) yorumlayarak anlamak ve bu yolla davranışı kendi akışı ve yarattığı etkileri ile birlikte sebeplerini ortaya koyarak açıklamak isteyen bir bilimdir.

Max Weber, toplumsal davranış kavramı

-Bir davranış, başkalarının davranışlarına yönelmiş olması hâlinde toplumsal davranış olur. Tek başına yapılan dua gibi davranışlar

toplumsal davranış sayılmaz. Bir bireyin ekonomik faaliyeti, ancak ve sadece başkalarının davranışlarını dikkate aldıkları takdirde toplumsal bir davranış olabilir.

-Toplumsal davranış, başkalarının geçmişte ve şimdi yaptığı veya ileride yapması muhtemel davranışlara karşı yapılmış olabilir. Daha önce

yapılmış bir saldırının intikamını almak, şu andaki bir saldırıyı savuşturmak veya ileride olabilecek bir saldırıya savunma önlemleri almak gibi.

-Her insan ilişkisi, toplumsal nitelik taşımaz. Tutum ve davranışların sadece başkalarına yönelik olanları, toplumsal niteliğe sahiptir.

Örneğin bisikletli iki kişinin birbiriyle çarpışması doğal bir olaydır fakat çarpışmamak için diğerine yol verme teşebbüsü ya da karşılıklı

bağırıp çağırmalar, kavga veya dostça uzlaşma davranışları birer toplumsal davranıştır.

-Toplumsal davranış ne çok sayıda insan tarafından sergilenen benzer davranışların ne de başkalarının etkisi altında sergilenen davranışların aynısıdır. Örneğin “yağmurun yağması ile sokaktaki insanların bir kısmının aynı anda şemsiyelerini açmaları” hâlinde başkalarının davranışına yönelme yoktur.

-Weberyen teoride toplumsal davranış (eylem), anahtar kavramlardan biridir. Weber toplumsal davranış türlerini dörde ayırır. Amaçla ilişkili rasyonel davranış

-Kişinin dış dünyada nesnelerin ve insanların davranışları ile ilgili beklentilerde bulunması ve bu beklentilerini akılcı şekilde ölçüp biçerek

kendi belirlediği amaca ulaşabilmek için birer araç olarak kullanması veya amaca ulaşması için koşulları değerlendirmesidir.

-Aron, Weber’in bu davranış tipini açıklarken köprü inşa eden mühendisin, para kazanmaya çalışan spekülatörün, zafer elde etmek isteyen generalin davranışı örnek verilmiştir. Değerle ilişkili rasyonel davranış

-Kişinin bir davranışı sırf ahlaki, estetik ya da dinî bakımdan taşıdığına inandığı değerlerden dolayı sergilemesi ve bunu yaparken de davranışın doğuracağı sonuçları dikkate almasıdır.

-Değer bilinciyle yapılan davranış, hep inanılan ilkelere ya da kişinin kendisinden beklenildiğine inandığı taleplere uygun şekilde davranmasıdır.

-Gemisiyle birlikte batan kaptanın davranışı örnek gösterilir. Duygusal davranış

-Anlık duygusal tutum ve heyecanlarla yapılan davranıştır.

-Duygusal davranış, alışılmamış yani günlük olmayan bir tahrike karşı kendi kontrolünü kaybederek yapılmış tepki hâlinde kendini gösterebilir.

-Örneğin ağlayan çocuğa tokat vuran annenin ya da futbol maçında sinirlerinin denetimini kaybeden oyuncunun attığı yumruk duygusal davranıştır.