Çocuk Hakları ve Hukuku 2022-2023 Bütünleme Soruları

Cevap : A) PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı işleri

16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler, genellikle sağlık, güvenlik ve gelişimleri üzerinde olumsuz etkileri olmayacak şekilde düzenlenir. Bu yaş grubu için tehlikeli olabilecek işlerde çalıştırılmaları genellikle yasaktır. Verilen seçenekler arasında:

– A) PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı işleri, kimyasalların kullanıldığı ve sağlığa zararlı maddelerin bulunabileceği işler arasında yer alır. Bu tür işler, genç işçiler için tehlike arz edebilir ve genellikle bu yaş grubunun çalıştırılmasına izin verilmeyen işler arasındadır.

– B) Parafinden eşya imali işleri,

– C) Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri),

– D) Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri ve – E) Selüloz üretimi işleri, belirli güvenlik önlemleri altında genç işçilerin çalışabileceği işler arasında yer alabilir. Ancak, bu işlerin bazıları da tehlikeli kimyasalların kullanımını içerebilir ve ülkeye göre düzenlemeler değişkenlik gösterebilir.

Yukarıdaki açıklamaya dayanarak, 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler arasında yer almayan iş:

A) PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı işleri

Bu seçenek, genellikle genç işçiler için uygun olmayan ve sağlığa zararlı maddelerle çalışmayı içerebilecek bir iş türünü temsil eder.

Cevap : E) Eşlerden birisi diğer eşin açık rızası ile tek başına evlat edinebilir.

Evlat edinme ile ilgili verilen ifadelerden, genel evlat edinme kuralları çerçevesinde değerlendirildiğinde, yanlış olan ifade:

E) Eşlerden birisi diğer eşin açık rızası ile tek başına evlat edinebilir.

Bu ifade, genel olarak evlat edinme ile ilgili hukuki düzenlemelerde yanlıştır. Evlat edinme süreçleri genellikle eşlerin ortak kararı ve eylemi gerektirir. Bir eşin diğer eşin rızası olmadan tek başına evlat edinmesi, birçok hukuk sistemine göre mümkün değildir veya en azından bu durum, çoğu yargı alanında özel durumlar dışında kabul edilebilir bir uygulama değildir. Evlat edinme kararı, eşler arasında mutabık kalınarak alınan bir karar olmalıdır ve her iki eşin de bu sürece aktif olarak katılımını ve onayını gerektirir. Bu nedenle, evlat edinme işlemleri genellikle eşlerin ortak başvurusu ile yürütülür.

Cevap : C) Başkalarınca evlat edinilmesi

Vesayetin sona ermesi ile birlikte küçük çocuğun tam ehliyetli hâle gelmesi durumları arasında, evlat edinilmesi küçük çocuğun tam ehliyetli hâle gelmesine neden olmaz. Evlat edinilme, çocuğun hukuki durumunu değiştirir ve çocuk evlat edinen kişilerin hukuki sorumluluğu altına girer, ancak bu durum çocuğun hukuki ehliyetini, yani tam sözleşme yapma veya diğer hukuki işlemleri bağımsız bir şekilde gerçekleştirme yeteneğini doğrudan etkilemez. Bu nedenle, doğru yanıt:

C) Başkalarınca evlat edinilmesi

Bu seçenek, vesayetin sona ermesiyle küçük çocuğun tam ehliyetli hale gelmediği durumu açıkça ifade eder. Mahkemece ergin kılınma, vasinin rızası ile evlenme, ergin olma ve on sekiz yaşını doldurma gibi diğer seçenekler genellikle çocuğun veya bireyin tam ehliyetli hale gelmesini sağlar.

Cevap : D) Din kurallarının yaptırımı toplumdan dışlanmadır.

Dinlerin ceza sistemleri, tarih boyunca farklı dinler ve mezhepler arasında büyük ölçüde değişir ve bazı dinlerde ciddi suçlar için çok daha sert yaptırımlar, hatta ölüm cezası gibi yaptırımlar öngörülebilir. Bu nedenle yaptırımların türü ve ciddiyeti dinlere ve mezheplere bağlı olarak değişebilir.

Cevap : A) Karinelerin çakışması durumunda her iki koca tarafından da soy bağı reddedilen çocuk soy bağı bulunmayan çocuk statüsünde olur.

Cevap : A) Kusurlu sorumluluk ilkesi

Kanunilik ilkesi, suç ve cezaların yalnızca yasalarla önceden belirlenmiş olması gerektiğini ifade eder. Bu ilke, belirsizliği ortadan kaldırmayı ve bireylerin hangi davranışların suç teşkil ettiğini ve hangi cezaların uygulanabileceğini önceden bilebilmesini sağlar. Şimdi verilen seçenekleri bu ilkeyle ilişkilerine göre değerlendirelim:

– A) Kusurlu sorumluluk ilkesi: Bu ilke, bir bireyin yalnızca kusurlu olduğu durumlarda (yani kasıtlı veya ihmal sonucu hatalı davrandığında) sorumlu tutulabileceğini belirtir. Bu ilke doğrudan kanunilik ilkesinin bir sonucu olarak görülmez, zira kanunilik ilkesi suçların ve cezaların yasalarda belirlenmesiyle ilgilidir, kusurluluğun değerlendirilmesi ise bu yasalar çerçevesinde yapılan bir yargılamaya aittir.

– B) Kıyas yasağı: Kanunilik ilkesi çerçevesinde, suçlar ve cezaların açıkça yasalarda belirtilmesi gerekir ve yargıçlar, mevcut yasalara kıyas yaparak yeni suçlar ve cezalar yaratamazlar. Bu, kanunilik ilkesinin bir sonucudur.

– C) Geçmişe uygulama yasağı: Bu ilke, bir eylemin işlendiği zaman mevcut olmayan bir yasa uyarınca bir kişinin cezalandırılamayacağını ifade eder. Yani, bir eylem işlendiğinde suç teşkil etmiyorsa, sonradan çıkarılan bir yasa ile suç kapsamına alınamaz. Bu da kanunilik ilkesinin önemli bir sonucudur.

D) Belirlilik ilkesi: Kanunların ve hukuki kuralların açık ve anlaşılır olması gerektiğini ifade eder. Suç ve cezaların net bir şekilde tanımlanması, kanunilik ilkesinin temel bir gereğidir.

– E) Tipiklik ve takdire kapalılık ilkesi: Bu ilke, suçların ve cezaların belirli ve net bir şekilde tanımlanması gerektiğini, yargıçların bireysel durumları değerlendirirken öznel yorumlara başvurmamaları gerektiğini belirtir. Bu, kanunilik ilkesinin bir yansımasıdır.

Bu açıklamalara dayanarak, kanunilik ilkesinin bir sonucu “değildir” diyebileceğimiz seçenek A) Kusurlu sorumluluk ilkesi olur. Bu ilke, genel bir hukuk prensibi olmakla birlikte, doğrudan kanunilik ilkesinden türetilmiş bir sonuç olarak görülmez; daha ziyade, suçluluk ve sorumluluk değerlendirmelerinde dikkate alınan genel bir yargı ilkesidir.

Cevap : C) Çocuklar, zeki iseler ve hukuken kısıtlanmamışlarsa kural olarak tam ehliyetlidirler.

Verilen seçenekler arasında yanlış olan şu ifade:

C) Çocuklar, zeki iseler ve hukuken kısıtlanmamışlarsa kural olarak tam ehliyetlidirler.

Bu ifade yanlıştır. Tam fiil ehliyetli bireyler, genellikle erginlik yaşına gelmiş, ayırt etme gücüne sahip olan ve hukuken kısıtlanmamış kimselerdir. Çocuklar genellikle tam ehliyetli olarak kabul edilmezler. Yanıt C’deki ifade, çocukların tam ehliyetli olduğunu belirtiyor, bu doğru değildir. Çocukların ehliyetleri sınırlıdır ve hukuki işlemleri yapma yetenekleri yetişkinlere göre kısıtlıdır.

Cevap : B) Yedi yaşından küçük çocukların işledikleri suçlardan dolayı anne ve babaları cezalandırılır.

Ceza sorumluluğu ile ilgili olarak yanlış olan ifade:

B) Yedi yaşından küçük çocukların işledikleri suçlardan dolayı anne ve babaları cezalandırılır.

Bu ifade yanlıştır çünkü ceza hukukunda temel bir ilke olan ceza sorumluluğunun şahsiliği, her bireyin kendi eylemlerinden bizzat sorumlu olması gerektiğini belirtir. Yedi yaşından küçük çocuklar, ceza hukuku açısından suç işleme ehliyetine sahip olmadıkları için suçtan sorumlu tutulamazlar. Dolayısıyla, bu yaş grubundaki çocukların eylemleri nedeniyle anne ve babalarının cezai olarak sorumlu tutulması, ceza hukukunun temel prensiplerine aykırıdır. Anne ve babaların, çocuklarının eylemlerinden dolayı bazı hukuki sorumlulukları olabilir, ancak bu doğrudan cezai sorumluluk anlamına gelmez. Bu yüzden, doğrudan cezalandırma ifadesi hatalıdır.

Cevap : D) Taraflardan birinin geçici olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi

Nişanlanma, iki kişi arasındaki evlenme niyetinin resmi bir ifadesidir ve çeşitli nedenlerle sona erebilir. Verilen seçenekler arasında, nişanlanmanın sona erme sebeplerini değerlendirirken, hukuki bir perspektiften bakıldığında, genellikle kabul edilen sebepler şunlardır:

– A) Tarafların evlenmesi: Doğru. Nişanlanmanın amacına ulaşması ve sona ermesinin en doğal yoludur.

– B) Taraflardan birinin cinsiyet değiştirmesi: Bu, bazı hukuk sistemlerinde nişanlanmanın sona ermesine neden olabilir ancak genellikle standart bir sona erme sebebi olarak listelenmez. Bununla birlikte, bu durum evlenme yeterliliğini etkileyebilecek önemli bir değişiklik olduğundan, tarafların nişanı sonlandırma kararı alabileceği bir durum olabilir.

– C) Tarafların anlaşması: Doğru. Karşılıklı anlaşma ile nişanlanma her zaman sona erdirilebilir.

– D) Taraflardan birinin geçici olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi: Geçici akıl sağlığı sorunları genellikle nişanlanmanın sona ermesi için bir sebep olarak kabul edilmez. Özellikle “geçici” ifadesi, bu durumun kalıcı bir sona erme sebebi olarak değerlendirilmediğini gösterir.

– E) Taraflardan birinin gaipliğine karar verilmesi: Doğru. Bu, nişanlanmanın sona ermesi için geçerli bir sebeptir çünkü gaiplik, kişinin uzun süre haber alınamaması ve yaşamıyla ilgili ciddi belirsizlikler olması durumunda hukuki bir karardır.

Bu nedenle, nişanlanmanın sona erme sebeplerinden biri “değildir” sorusuna en uygun cevap D) Taraflardan birinin geçici olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi olacaktır.

Cevap : E) Siyasi düşünceleri

Çocuğun ve genç işçinin işe yerleştirilmesinde ve çalışması süresince dikkate alınmayan faktör:

E) Siyasi düşünceleri

Çocukların ve genç işçilerin işe alınmasında ve çalıştırılmasında ahlaki gelişimi, zihinsel gelişimi, kişisel yatkınlıkları ve iş güvenliği gibi faktörler önemlidir. Ancak, siyasi düşünceleri, işe alım ve çalışma koşullarını belirlerken dikkate alınan bir faktör değildir. İşe alım süreçlerinde ayrımcılık yapmamak ve eşit muamele prensiplerine uygun hareket etmek temel bir ilkedir. Bu nedenle, çocukların ve genç işçilerin siyasi görüşleri, işe yerleştirme ve çalışma süreçlerinde göz önünde bulundurulmaz.

Cevap : C) İslam

Evlat edinme kurumu, pek çok eski uygarlığın hukuk sistemlerinde yer almaktadır, ancak bu kurumun tanımı ve uygulanışı modern anlayıştan farklı olabilir. İslam hukukunda, evlat edinmenin Batı hukuk sistemlerindeki gibi bir kurumu doğrudan yer almaz. İslam hukukunda, yetim veya korunmaya ihtiyacı olan çocuklara bakmak ve onlara yardım etmek teşvik edilir, ancak bu, çocuğun soyadını değiştirmeyi veya biyolojik bir çocukmuş gibi tamamen aileye katmayı içermez. Bu nedenle, sorunun cevabı:

C) İslam

Cevap : D) Evlat edinme ile birlikte çocuğun asıl anne ve babası ile tüm ilişkisi kesilir.

Cevap : B) Taraflar birbirine evlenme vaadedince

Nişanlanma, tarafların birbirlerine evlenme niyetlerini açıkça ifade ettikleri ve bu niyeti kabul ettikleri zaman kurulmuş olur. Dolayısıyla doğru cevap B) Taraflar birbirine evlenme vaadedince olacaktır.

Cevap : B) Yardım nafakası

Cevap : C) Tanıma, çocuğun kayıtlı olduğu nüfus memurluğuna tanıyan tarafından bildirilmelidir.

Cevap : D) Anayasada yer almayan bu kural Türk Ceza Kanunu ile getirilerek kişiler devlete karşı korunmuştur.

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, bireylerin yalnızca yasalarla önceden belirlenmiş davranışları için cezalandırılabileceğini belirten bir hukuk prensibidir. Bu ilke, bireylerin neyin suç teşkil ettiğini ve hangi cezaların uygulanabileceğini önceden bilme hakkını güvence altına alır. Şimdi verilen seçenekleri bu prensibe göre değerlendirelim:

– A) Bu ilke suç olan eylemlerin kanunda tanımlanmasını öngörmektedir: Doğru. Kanunilik ilkesinin temel bir gereğidir.

– B) Bu ilkeye göre suçun cezası da kanunda yazılı olmalıdır: Doğru. Suçun yanı sıra cezanın da kanunla belirlenmiş olması gerekmektedir.

– C) Örf ve adet kuralları bir eylemin suç sayılmasını sağlamaz: Doğru. Kanunilik ilkesine göre, suç ve cezalar yalnızca yasalarla belirlenir.

– D) Anayasada yer almayan bu kural Türk Ceza Kanunu ile getirilerek kişiler devlete karşı korunmuştur: Yanlış. Bu ifade yanıltıcıdır çünkü suçta ve cezada kanunilik ilkesi anayasal bir ilkedir ve birçok ülkenin anayasasında bu ilkeye yer verilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası da dahil olmak üzere, bu ilke anayasal düzeyde koruma sağlar ve Türk Ceza Kanunu gibi yasalarla daha da pekiştirilmiştir.

E) Kanun dışında bir kural ile suç oluşturulamaz: Doğru. Suç ve cezaların yalnızca yasalarla belirlenmesi gerektiğini ifade eder.

Bu nedenle, suçta ve cezada kanunilik ilkesi ile ilgili olarak yanlış olan seçenek D)’dir.

Cevap : A) I ve II

Bu ifadeler, akıl zayıflığının ne olduğu ve neyi içerdiği ile ilgili farklı açıklamalar sunar. Her birini detaylı bir şekilde açıklayalım:

I. Akıl zayıflığı, akli melekelerin yeterince gelişmemesi ya da sonradan gerilemesi durumunu ifade eder. Bu ifade, akıl zayıflığının hem doğuştan (yeterince gelişmemiş akli melekeler) hem de sonradan kazanılmış (akli melekelerin gerilemesi) olabileceğini belirtir. Bu açıklama, genel olarak akıl zayıflığının tanımını doğru bir şekilde yansıtır.

II. Akıl zayıflığı, bir akıl hastalığı olmayıp çocuklarda gelişme geriliği ya da çok ileri yaşlılık sebebi ile akli melekelerin gerilemesi durumudur. Bu ifade, akıl zayıflığının akıl hastalığından farklı bir durum olduğunu ve özellikle gelişim geriliği veya yaşlılıkla ilişkili olabileceğini belirtir. Akıl zayıflığı, genellikle doğuştan gelen veya erken yaşlarda ortaya çıkan bir durum olarak kabul edilirken, bu açıklama akıl zayıflığının yaşlılıkla da ilişkilendirilebileceği konusunda bir perspektif sunar, ki bu genellikle demans gibi yaşa bağlı durumlar için kullanılır ve akıl zayıflığı ile aynı şey olmayabilir.

III. Akıl zayıflığı, tek başına ayırt etme gücünü ortadan kaldırır. Bu ifade, akıl zayıflığının, bireyin ayırt etme gücünü tamamen kaybetmesine neden olduğunu belirtir. Ancak, akıl zayıflığı olan bireylerin ayırt etme gücü tamamen yok olmayabilir; bu, zayıflığın derecesine ve bireyin diğer bilişsel yeteneklerine bağlı olarak değişebilir.

Bu açıklamalar ışığında, en doğru seçenek “A) I ve II”dir. Çünkü bu iki ifade, akıl zayıflığının genel tanımını ve karakteristiklerini daha doğru bir şekilde yansıtır, ancak III. ifade akıl zayıflığının etkilerini aşırı genelleyici bir biçimde tanımlar.

Cevap : E) I ve II

Çocuk kelimesinin anlamı, kullanıldığı bağlama göre değişiklik gösterir. Türk Dil Kurumu (TDK) ve hukuki terimler çerçevesinde çocuk kelimesinin tanımları aşağıdaki gibi incelenebilir:

– I. TDK’ye göre bebeklik ile erginlik arasındaki gelişme döneminde bulunan oğlan veya kız: Bu tanım, çocuk kelimesinin genel ve yaygın kullanımını yansıtır. TDK, çocuğu genellikle fiziksel ve psikolojik gelişim sürecinde olan ve henüz erginliğe ulaşmamış birey olarak tanımlar.

– II. Hukuki bir kavram olarak ana ve baba ile soybağı ilişkisi içerisinde olan altsoy: Hukuk alanında, çocuk kelimesi genellikle ana ve baba ile kurulan soybağı ilişkisini ifade eden altsoy için kullanılır. Bu, çocuğun hukuki statüsü ve aile içindeki yerini belirleyen bir tanımdır.

– III. Yetişkin olmasına rağmen yaşına uygun davranmayan kişi: Bu tanım, çocuk kelimesinin daha çok mecazi anlamda kullanımına işaret eder ve genellikle resmi tanımlar arasında yer almaz.

Bu açıklamalar ışığında, çocuk kelimesinin anlamları arasında yer alan seçenekler I. ve II. maddeleridir. Dolayısıyla doğru cevap E) I ve II seçeneğidir.

Cevap : E) Yoksulluk nafakası

Kusursuz ya da diğer tarafa göre daha az kusurlu olan tarafın yoksulluğa düşecek olması halinde ödenen nafaka türü E) Yoksulluk nafakasıdır. Yoksulluk nafakası, boşanma sonucu ekonomik durumu olumsuz etkilenen ve kendi geliri ile geçimini sağlayamayacak duruma düşen tarafa, diğer taraf tarafından sağlanan maddi destektir. Bu nafaka türünün amacı, boşanma nedeniyle mağdur olan tarafın yaşam standardını bir ölçüde korumak ve yoksulluğa düşmesini önlemektir.

Cevap : B) Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının boyanması ve verniklenmesi işleri