SAĞ108U Sağlık Psikolojisi Ünite -7

Yedinci Ünite: “Sağlıkla İlgili Risk Davranışları: Sigara, Alkol ve Uyuşturucu Kullanımı” başlığı altında, bireylerin sağlıklarını doğrudan etkileyen risk davranışlarına odaklanılır. Bu ünitede, sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımının neden olduğu sağlık sorunları, bağımlılık yapıcı maddelerin biyopsikososyal etkileri ve bu maddelerin bireysel ve toplumsal sağlık üzerindeki zararları ele alınmaktadır. Ayrıca, bu bağımlılıkların tedavi yöntemleri, remisyon süreçleri ve yeniden kullanıma başlama (depreşme) durumları üzerinde durulur. Akademik bir bakış açısıyla, bu davranışların altında yatan psikolojik, sosyal ve biyolojik nedenler irdelenirken, aynı zamanda toplumun bu sorunlarla nasıl mücadele edebileceği konusunda bilgilendirici öneriler sunulur

Sigara, Alkol ve Uyuşturucu Kullanımının Sağlığa Etkileri

Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı, birçok kronik hastalığın yanı sıra, akut sağlık sorunlarının da önemli nedenleri arasında yer alır. Bu maddelerin kronik kullanımı, bağışıklık sistemini zayıflatır, organ hasarına yol açar ve kanser, kalp hastalıkları, akciğer hastalıkları gibi yaşamı tehdit eden durumların gelişim riskini artırır.

Bağımlılık ve Bağımlılık Yapıcı Maddeler

Bağımlılık, kişinin bir maddeye, kişiye, varlığa veya bir etkinliğe yönelik duyduğu ve karşı koyamadığı güçlü bir istek olarak tanımlanır. Bağımlılık yapıcı maddeler, ruhsal, fiziksel ve davranışsal değişikliklere neden olan kimyasal maddelerdir. Nikotin, alkol, eroin, kokain ve esrar gibi maddeler, bağımlılık yapma potansiyeline sahiptir ve kullanıldıklarında bireyin psikososyal işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir.

Bağımlılığın Tedavisi

Bağımlılığın tedavisi, bireyin bağımlı olduğu maddeye göre değişiklik gösterir ve genellikle çok yönlü bir yaklaşımı gerektirir. Tedavi süreci, bireysel danışmanlık, grup terapileri, ilaç tedavisi ve destek grupları gibi çeşitli yöntemler içerebilir. Önemli olan, bağımlılığın üstesinden gelmek için bireye uygun bir tedavi planının oluşturulmasıdır

Sonuç

Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı, sadece bireyin sağlığını değil, aynı zamanda toplumun genel sağlık düzeyini de olumsuz etkileyen önemli faktörler arasındadır. Bu nedenle, bu maddelerin kullanımının önlenmesi ve bağımlılıkla mücadele, hem bireysel hem de toplumsal bir sorumluluktur. Sağlık psikolojisi perspektifinden, bu risk davranışlarının altında yatan nedenlerin anlaşılması ve etkili müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi, bağımlılıkla mücadelede kritik öneme sahiptir.

1 Ruhsal bozukluklar ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A. Ruhsal bozukluklar belirgin düzeyde yeti yitimine neden olmaktadır.
B. Depresyon, kaygı bozuklukları ve demans sık görülen ruhsal bozukluklardır.
C. Ruhsal bozukluklar beyinden köken almaz.
D. Depresyon kadınlarda daha yaygın görülür.
E. Ruhsal bir sorunun bozukluk sayılabilmesi için kişinin iyilik halini, sosyal ve mesleki işlevselliğini belirgin biçimde olumsuz etkilemesi gereklidir.

Cevap : C. Ruhsal bozukluklar beyinden köken almaz.

Cevap : Ruhsal Bozukluklar ve Yanılgılar

C seçeneği yanlıştır: Ruhsal bozukluklar beyinden ve merkezi sinir sisteminden köken alır. Beyin kimyası, yapısal anormallikler ve sinir sistemi işlevlerindeki bozulmalar ruhsal bozuklukların oluşumunda rol oynar.

2 Depresyon ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A. Depresyonun en temel özellikleri sürekli devam eden mutsuzluk ve zevk alamamadır.
B. Depresyon kanser hastalarında sık karşılaşılan bir durumdur.
C. Depresyon tekrar edebilen bir hastalıktır.
D. Depresyonda tam iyileşme söz konusudur.
E. Depresyon hastaları nadiren intihar girişiminde bulunurlar.

Cevap : E. Depresyon hastaları nadiren intihar girişiminde bulunurlar.

Depresyonun Özellikleri ve Yanılgılar

E seçeneği yanlıştır: Depresyon hastaları arasında intihar girişimleri ne yazık ki yaygındır. Bu, depresyonun ciddi ve dikkate alınması gereken bir sağlık sorunu olduğunu gösterir.

3 Aşağıdakilerden hangisi depresyonun belirtilerinden biri değildir?

A. Obsesyon
B. Dikkat/konsantrasyon güçlüğü
C. Halsizlik
D. Uykusuzluk
E. Kilo kaybı

Cevap : A. Obsesyon

Depresyonun Belirtileri

A seçeneği yanlıştır: Obsesyon, depresyonun bir belirtisi değil, daha çok obsesif-kompulsif bozukluğa (OKB) özgü bir durumdur.

4 Aşağıdakilerden hangisi kaygı bozukluklarından biri değildir?

A. Yaygın anksiyete bozukluğu
B. Özgül fobi
C. Panik bozukluk
D. Travma sonrası stres bozukluğu
E. Şizofreni

Cevap : E. Şizofreni

Kaygı Bozuklukları ve Sınıflandırması

E seçeneği yanlıştır: Şizofreni bir kaygı bozukluğu değil, ciddi bir ruhsal bozukluktur ve genellikle algıda bozulmalar, düşünce içeriğinde sapmalar ve işlevsellikte ciddi düşüşlerle karakterizedir

5 En sık görülen kaygı bozukluğu aşağıdakilerden hangisidir?

A. Özgül fobi
B. Sosyal fobi
C. Panik bozukluk
D. Obsesif-kompulsif bozukluk
E. Akut stres bozukluğu

Cevap : A. Özgül fobi

En Sık Görülen Kaygı Bozukluğu

A seçeneği doğrudur: Özgül fobi, en sık görülen kaygı bozukluğudur. Kişileri belirli nesne veya durumlarda aşırı korku ve kaygı hissetmeye iten bir durumdur.

6 Şizofrenide aşağıdaki alanlardan hangisinde bozulma görülmez?

A. Düşünce
B. Bilinç
C. Davranış
D. Algı
E. Sosyal iletişim

Cevap : B. Bilinç

Şizofrenide Bozulma Görülmeyen Alan

B seçeneği doğrudur: Şizofrenide bilinç genellikle etkilenmez. Şizofreni daha çok düşünce, algı, davranış ve sosyal iletişimde bozulmalara yol açar.

7 Alzheimer hastalığında ilk başta bozulan bilişsel işlev aşağıdakilerden hangisidir?

A. Dikkat
B. Bellek
C. Konuşma
D. Anlama
E. Tanıma

Cevap : B. Bellek

Alzheimer Hastalığında İlk Bozulan Bilişsel İşlev

B seçeneği doğrudur: Alzheimer hastalığında ilk bozulan bilişsel işlev genellikle bellektir. Bu, özellikle yeni bilgileri öğrenme ve hatırlama kapasitesinde gözlenen düşüşle kendini gösterir

8 Aşağıdakilerden hangisi Alzheimer hastalığı için risk etmenlerinden biri değildir?

A. İleri yaş
B. Kadın olmak
C. Yüksek eğitim
D. Vasküler hastalıkların varlığı
E. Genetik etmenler

Cevap : C. Yüksek eğitim

Alzheimer Hastalığı için Risk Etmenleri

C seçeneği yanlıştır: Yüksek eğitim seviyesi Alzheimer hastalığı için bir risk etmeni değildir. Aksine, bazı araştırmalar yüksek eğitimin bilişsel rezervi artırarak bu hastalığın etkilerini geciktirebileceğini öne sürer.

9 Aşağıdakilerden hangisi intihar için risk etmeni değildir?

A. Evli olmak
B. Yaşlı olmak
C. Yeterli psikososyal desteğin olmaması
D. Kanser gibi kronik tıbbi hastalıkların varlığı
E. Alkol-madde kullanımı olması

Cevap : A. Evli olmak

İntihar için Risk Etmenleri

A seçeneği yanlıştır: Evli olmak, genellikle intihar için bir risk etmeni olarak görülmez. Yalnızlık, sosyal izolasyon ve destek sistemlerinin eksikliği daha belirgin risk faktörleridir

10 Aşağıdakilerden hangisi demans hastalarına bakım verenlerin karşılaşabileceği zorluklardan biri değildir?

A. Hastalarda görülen davranış sorunları
B. Hastalığın tedaviye yanıt vermesi
C. Hastaların ilaç almayı reddetmeleri
D. Hastanın idrar/gaitasını tutamaması
E. Hastanın bakım veren yakınını tanıyamaması

Cevap : B. Hastalığın tedaviye yanıt vermesi

Demans Hastalarına Bakım Verenlerin Karşılaşabileceği Zorlukla

B seçeneği yanlıştır: Hastalığın tedaviye yanıt vermesi, demans hastalarına bakım verenlerin karşılaşabileceği bir zorluk değildir. Demansın ilerleyici doğası nedeniyle, tedavi genellikle semptomları yönetmeye ve yaşam kalitesini artırmaya odaklanır, hastalığın kendisini tedavi etmez.