ÇEK206U İş Sağliği ve Güvenliği Ünite -1

Tarihsel Gelişim

Dünya Genelinde:

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ilk yazılı kayıtlar Yunan düşünür Heredot’a dayanmaktadır. Sanayi Devrimi ile birlikte, özellikle İngiltere’de işçi sağlığı ve güvenliğine yönelik düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda, fabrika yasaları ile çocuk ve kadın işçilerin çalışma saatleri düzenlenmiş, işyerlerinde sağlık ve güvenlik önlemleri alınmaya başlanmıştır.

Türkiye’de:

Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki ilk düzenlemeler geçmiş yüzyıllarda yapılmaya başlanmış, ancak ciddi adımlar Cumhuriyet döneminde atılmıştır. Tanzimat Fermanı’ndan sonra, çalışma yaşamının düzenlenmesine yönelik ilk adımlar atılmış, Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte bu alanda daha sistemli politikalar geliştirilmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amaçları

Çalışanları Korumak:

İş sağlığı ve güvenliğinin temel amacı, çalışanların sağlığını korumak ve iş kazaları ile meslek hastalıklarını önlemektir.

Üretim Güvenliğini Sağlamak:

İş sağlığı ve güvenliği önlemleri, üretim süreçlerinin kesintisiz ve güvenli bir şekilde devam etmesini sağlar.

İşyeri Güvenliğini Sağlamak:

İşyerlerinde alınan sağlık ve güvenlik önlemleri, işyerinin genel güvenliğini artırır ve olası zararların önüne geçer.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi

İş sağlığı ve güvenliği, teknik, ekonomik ve sosyal zorunluluklar nedeniyle önemlidir. Güvenli bir çalışma ortamı, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltır, çalışanların morali ve verimliliğini artırır.

Anahtar Kavramlar

İş Sağlığı:

Çalışanların iş yerindeki sağlık sorunlarının önlenmesi ve sağlıklı bir çalışma ortamının sağlanması.

İş Güvenliği:

Çalışanların iş kazalarından korunması için alınan önlemler ve uygulamalar.

İş Kazası:

İş sırasında meydana gelen ve çalışanın sağlık durumunu olumsuz etkileyen olaylar.

Meslek Hastalığı:

İşin yapılma şekli nedeniyle zamanla gelişen sağlık sorunları

İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış

1. İş sağlığı ve güvenliği alanındaki bilimsel anlamdaki gelişmeler aşağıdaki ülkelerden hangisinde ortaya çıkmıştır?

a. İngiltere
b. İtalya
c. Almanya
d. Fransa
e. Yunanistan

Cevap : b. İtalya

İtalya’da İş Sağlığı ve Güvenliğinin Bilimsel Anlamdaki Gelişmeleri:

İş sağlığı ve güvenliği alanındaki bilimsel anlamdaki gelişmeler, İtalya’da Bernardino Ramazzini’nin çalışmalarıyla başlamıştır. Ramazzini, meslek hastalıkları üzerine yaptığı çalışmalar ve “De Morbis Artificum Diatriba” isimli kitabı ile iş sağlığının kurucusu olarak kabul edilir.

2. Aşağıdakilerden hangisi yazdığı meslek hastalıkları kitabı ile iş sağlığının kurucusu kabul edilmektedir?

a. Hipokrat
b. Heredot
c. Agricole
d. Bernardino Ramazzini
e. Percival Pott

Cevap : d. Bernardino Ramazzini

Bernardino Ramazzini ve İş Sağlığının Kuruluşu:

Bernardino Ramazzini, meslek hastalıkları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır. Yazdığı meslek hastalıkları kitabı “De Morbis Artificum Diatriba” ile iş sağlığının temellerini atmış ve bu alanda bilimsel çalışmaların öncüsü olmuştur

3. İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak aşağıdaki ülkelerden hangisinde olmuştur?

a. Almanya
b. İngiltere
c. Fransa
d. İtalya
e. ABD

Cevap : a. Almanya

Almanya’da İş Kazalarına Tazminat Ödemesi:

İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi uygulaması ilk olarak 1885 yılında Almanya’da başlamıştır. Bu, çalışanların iş kazaları sonucunda uğradıkları maddi zararların karşılanmasında önemli bir adımdır.

4. Aşağıdaki düzenlemelerden hangisi ile Türkiye’de zorla çalıştırma sistemi tamamıyla ortadan kalkmıştır?

a. 151 sayılı Ereğli Havzasına Yönelik Kanun
b. Dilaver Paşa Nizamnamesi
c. Maadin Nizamnamesi
d. Borçlar Kanunu
e. Mecelle

Cevap : c. Maadin Nizamnamesi

Maadin Nizamnamesi ve Zorla Çalıştırma Sisteminin Kaldırılması:

Maadin Nizamnamesi, maden işçiliği ile ilgili düzenlemeleri içeren ve zorla çalıştırma sistemini tamamıyla kaldıran bir kanundur. Bu düzenleme, işçilerin çalışma koşullarını iyileştiren önemli bir adım olarak kabul edilir.

5. Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler aşağıdaki alanlardan hangisine yönelik yapılmıştır?

a. Silah sektörü
b. Tarım sektörü
c. Dokuma sektörü
d. Kömür madenleri
e. Kimyasal maddeler

Cevap : d. Kömür madenleri

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği İlk Düzenlemeler:

Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan ilk düzenlemeler, özellikle kömür madenlerinde çalışma şartlarının iyileştirilmesine yönelik olmuştur. Bu, maden işçilerinin sağlık ve güvenliğinin korunması açısından önemli bir başlangıçtır.

6. Aşağıdakilerden hangisi iş sağlığı ve güvenliğinin amaçlarından biridir?

a. Teknik zorunluluklar
b. Sosyal zorunluluklar
c. Mevzuat oluşturmak
d. Ekonomik zorunluluklar
e. Üretim güvenliğini sağlamak

Cevap : e. Üretim güvenliğini sağlamak

Üretim Güvenliğini Sağlamak:

İş sağlığı ve güvenliğinin amaçlarından biri, üretim süreçlerinde güvenliği sağlamak ve böylece iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemektir. Bu, hem çalışanların sağlığını korumak hem de üretim sürekliliğini sağlamak açısından kritik bir öneme sahiptir.

7. Aşağıdakilerden hangisi SSGSSK anlamında iş kazası sayılan bir durum değildir?

a. Çocuğunu okula götüren kadın işçinin yaralanması
b. İşçinin, işyeri bahçesinde düşmesi sonucu ayağının kırılması
c. İşçinin, işverenin sağladığı servis aracında kaza geçirerek yaralanması
d. Öğle tatilinde işyerinin yemekhanesinde işçinin düşerek yaralanması
e. Çocuğunu emzirmek için eve giden kadın işçinin kaza geçirerek yaralanması

Cevap : a. Çocuğunu okula götüren kadın işçinin yaralanması

SSGSSK Anlamında İş Kazası Sayılmayan Durum:

SSGSSK kapsamında, çocuğunu okula götürürken yaralanan kadın işçinin kaza geçirmesi, iş kazası olarak kabul edilmez. Bu, iş kazası tanımının ve kapsamının net olarak belirlendiğini gösterir.

8. Aşağıdakilerden hangisi SSGSSK anlamında iş kazasının unsurlarından biri değildir?

a. Sigortalının kazaya uğraması
b. Sigortalının bedensel veya ruhsal zarara uğraması
c. Kazaya uğrayanın SSGSSK anlamında sigortalı sayılması
d. Kaza olayı ile sigortalının yaptığı iş arasında illiyet bağının olması
e. Kaza olayı ile sigortalının uğradığı zarar arasında illiyet bağının olması

Cevap : d. Kaza olayı ile sigortalının yaptığı iş arasında illiyet bağının olması

İş Kazasının Unsurları ve İlliyet Bağı:

SSGSSK anlamında, kaza olayı ile sigortalının yaptığı iş arasında illiyet bağının bulunması, iş kazasının unsurlarından biri olarak sayılmaz. Burada önemli olan, kaza ve sigortalının uğradığı zarar arasındaki illiyet bağının varlığıdır

9. Aşağıdakilerden hangisi dünyada bilimsel yöntemlerle iş analizi çalışmalarına başlayan kişidir?

a. Tissot
b. Vauban
c. Taylor
d. Vaucanson
e. Robert Owen

Cevap : c. Taylor

Bilimsel Yöntemlerle İş Analizi Çalışmaları:

Frederick Winslow Taylor, bilimsel yöntemlerle iş analizi çalışmalarına başlayan ve bu alanda önemli katkılar sağlayan bir isimdir. Taylor’un çalışmaları, iş süreçlerinin verimliliğini artırma ve işçi sağlığı ve güvenliğini iyileştirme yönünde önemli adımlar atmıştır.

10. Türkiye’de esnaf zaviyeleri aşağıdakilerden hangisinin kurallarına göre yönetilmiştir?

a. Esnaf Nizamnamesi
b. Esnaf Kanunu
c. Ahiivetnema
d. Teavünname
e. Fütüvvetname

Cevap : e. Fütüvvetname

Esnaf Zaviyelerinin Yönetimi ve Fütüvvetname:

Türkiye’de esnaf zaviyeleri, Fütüvvetname’nin kurallarına göre yönetilmiştir. Bu, esnaflar arasındaki dayanışmayı ve mesleki etik kurallarını belirleyen geleneksel bir yönetim şeklidir