ÇEK206U İş Sağliği ve Güvenliği Ünite -2

Ünite 2, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının değerlendirilmesi konusuna odaklanmaktadır. Bu ünitenin amacı, iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenlerini açıklamak, bu kazaların ve hastalıkların önlenmesi için alınabilecek önlemleri saptamak ve bu kazaların ve hastalıkların doğurduğu maliyetleri anlatmaktır.

İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Nedenleri ve Önlemleri

Nedenler:

İş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenleri genellikle insana bağlı ve fiziksel/mechanik çevre koşullarına bağlıdır. İnsana bağlı nedenler, tehlikeli davranışlar ve bireysel özellikler, fizyolojik ve psikolojik faktörlerden kaynaklanır. Teknik nedenler olarak adlandırılan fiziksel ve mekanik çevre koşulları ise makinelerden, üretim organizasyonundan ve çevresel faktörlerden kaynaklanmaktadır .

Önlemler:

İş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı önlemler, işverenlerin işyerinde bir iş sağlığı ve güvenliği sistemi kurmalarını gerektirir. Risk değerlendirme, inandırma ve özendirme, işe uygun işçi seçme ve iş güvenliği disiplininin sağlanması gibi faaliyetler bu sürecin önemli adımlarıdır .

İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarından Doğan Maliyetler

İş kazaları ve meslek hastalıkları, işçiler, işverenler ve ülke ekonomisi için önemli maliyetler doğurur. İşçiler için doğrudan sağlık sorunları, gelir kaybı ve psikolojik etkiler; işverenler için üretimde aksamalar, makinelerin onarımı ve çalışanların moral ve motivasyonunda düşüş; ülke ekonomisi için ise genel sağlık harcamalarının artması ve iş gücü kaybı şeklinde zararlar meydana gelir .

Sonuç

Ünite 2’nin kapsamlı incelemesi, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve yönetilmesinin, sadece bireysel işyerleri için değil, aynı zamanda genel ekonomi ve toplum sağlığı için de büyük önem taşıdığını göstermektedir. Bu nedenle, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının etkin bir şekilde yerine getirilmesi, tüm paydaşların ortak sorumluluğudur

1. Belirli bir dönemde, bir milyon insan-saatlik çalışma süresi içinde meydana gelen ve bir günden fazla işgöremezlikle sonuçlanan kaza sayısını ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

a. Kaza sayısı
b. Kaza ortalaması
c. Kaza sıklık oranı
d. Kaza ağırlık oranı
e. Kazanın standart sapması

Cevap : c. Kaza sıklık oranı

Kaza Sıklık Oranı:

Bu, belirli bir dönemde, bir milyon insan-saatlik çalışma süresi içinde meydana gelen ve bir günden fazla işgöremezlikle sonuçlanan kaza sayısını ifade eden bir kavramdır. Bu oran, iş yerindeki kazaların sıklığını değerlendirmek için kullanılır ve iş güvenliği uygulamalarının etkinliğini ölçmek amacıyla önemli bir göstergedir

2. Aşağıdakilerden hangisi tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler arasında sınıflandırılmamıştır?

a. Yaş
b. Kıdem
c. Cinsiyet
d. Uykusuzluk
e. Medeni durum

Cevap : d. Uykusuzluk

Uykusuzluk ve Tehlikeli Davranışlar:

Uykusuzluk, tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler arasında sınıflandırılmaz. Bunun yerine, yaş, kıdem, cinsiyet ve medeni durum gibi faktörler, kişisel özellikler çerçevesinde tehlikeli davranışlara yol açabilecek özellikler olarak değerlendirilir

3. Aşağıdakilerden hangisi tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler arasında sınıflandırılmamıştır?

a. Fiziksel yetersizlikler
b. Fizyolojik uyumsuzluk
c. Uykusuzluk
d. Yorgunluk
e. Statü

Cevap : e. Statü

Statü ve Fizyolojik Faktörler:

Statü, tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler arasında sınıflandırılmaz. Fiziksel yetersizlikler, fizyolojik uyumsuzluk, uykusuzluk ve yorgunluk gibi durumlar, fizyolojik faktörler olarak değerlendirilir ve iş kazalarına yol açabilir

4. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı olarak makinelerin yol açtığı kazalardan biridir?

a. Mühendislik bilgisinin yeterli olmaması nedeniyle üretim organizasyonun yanlış planlanması
b. İşe alınırken, işçinin işe uygun olup olmadığına dikkat edilmemesi
c. İşçilere genel iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin verilmemesi
d. Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması
e. Yeterli iş güvenliği uzmanının bulunmaması

Cevap : d. Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması

Kişisel Koruyucu Malzemelerin Kullanılmaması:

Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması, fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı olarak makinelerin yol açtığı kazalar arasında yer alır. İş güvenliği ekipmanlarının uygun şekilde kullanılmaması, ciddi iş kazalarına yol açabilir.

5. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı olarak kazalara yol açan çevresel faktörlerden biri değildir?

a. Isı
b. Stres
c. Gürültü
d. Aydınlatma
e. Radyasyon

Cevap : b. Stres

Stres ve Çevresel Faktörler:

Stres, fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı olarak kazalara yol açan çevresel faktörler arasında yer almaz. Isı, gürültü, aydınlatma ve radyasyon gibi faktörler, çevresel etmenler olarak değerlendirilirken, stres daha çok psikolojik bir faktör olarak kabul edilir.

6. Aşağıdakilerden hangisi virütik mesleki hastalıklardan biridir?

a. Hepatit B
b. Tetanoz
c. Verem
d. Kuduz
e. Şarbon

Cevap : a. Hepatit B

Hepatit B ve Virütik Mesleki Hastalıklar:

Hepatit B, virütik mesleki hastalıklardan biridir ve özellikle sağlık çalışanları arasında bulaş riski taşır. Sağlık sektöründe çalışanların maruz kalabileceği virüsler arasında yer alır ve mesleki riskler arasında önemli bir yere sahiptir

7. Zayıflatılmış mikropların hasta olmayan kişiye verilerek hastalığa karşı bağışıklık kazanmasını sağlamaya yönelik koruyucu sağlık hizmetine ne ad verilir?

a. Aşılama
b. Portör tarama
c. Rehabilitasyon
d. Kemoprofilaksi
e. Seroprofilakside

Cevap : a. Aşılama

Aşılama:

Zayıflatılmış mikropların hasta olmayan kişiye verilerek hastalığa karşı bağışıklık kazanmasını sağlayan koruyucu sağlık hizmetine aşılama denir. Aşılama, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde temel bir yöntemdir ve çalışanların sağlığını korumak için önemlidir

8. İşçilerin yeterli ve dengeli beslenmeleri için beslenme rejimlerinde en az yüzde kaç oranında protein bulunmalıdır?

a. 3
b. 5
c. 8
d. 10
e. 15

Cevap : e. 15

Beslenme ve Protein Oranı:

İşçilerin yeterli ve dengeli beslenmeleri için beslenme rejimlerinde en az %15 oranında protein bulunmalıdır. Yeterli protein alımı, işçilerin sağlığını ve fiziksel performansını destekler

9. Aşağıdakilerden hangisi iş kazaları ve meslek hastalıklarının yol açtığı işveren açısından dolaylı maliyetlerden biri değildir?

a. Sigortalanmamış tedavi giderleri
b. İşçiye ödenen geçici işgöremezlik ödeneği
c. Kazanın gerektirdiği fazla mesainin maliyeti
d. Kazada hasara uğrayan makine ve araç-gerecin onarım ve yenilenmesine yönelik maliyet
e. Kaza nedeniyle üretimin durduğu sırada işçilerin çalışmadıkları iş saatleri için ödenen ücretler

Cevap : b. İşçiye ödenen geçici işgöremezlik ödeneği

Geçici İşgöremezlik Ödeneği:

İşçiye ödenen geçici işgöremezlik ödeneği, işveren açısından dolaylı maliyetlerden biri olarak kabul edilmez. Bu, genellikle sosyal güvenlik kurumları tarafından karşılanan bir maliyettir

10. Aşağıdakilerden hangisi iş kazaları ve meslek hastalıklarının yol açtığı işveren açısından dolaylı bir maliyettir?

a. SGK’ya ödenen primler karşılığında yapılan tıbbi müdahale ve hastane masrafları ile ilaç bedelleri
b. İşçiye ödenen sürekli işgöremezlik gelirleri
c. İşçiye ödenen geçici işgöremezlik ödeneği
d. Kazanın gerektirdiği fazla mesai ödemeleri
e. İşçinin ailesine ödenen ölüm gelirleri

Cevap : d. Kazanın gerektirdiği fazla mesai ödemeleri

Fazla Mesai Ödemeleri:

Kazanın gerektirdiği fazla mesai ödemeleri, işveren açısından dolaylı bir maliyettir. Kaza sonrasında üretimdeki aksamaları telafi etmek için gerekli olan fazla çalışma saatlerinin maliyetidir.