Türkistan Tarihi 2022-2023 Final Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi Hümayun döneminde, Hindistan Türk Devleti’nin kısa zamanda yıpranmasının sebeplerinden değildir?

A) Afgan beylerinin desteklerinin yetersiz olması
B) Hümayun’un zevk ve sefaya düşkün olması
C) Hümayun’un ordusundaki disiplinsizlik
D) Sıcak iklimin menfi tesiri
E) Taht mücadeleleri

Cevap : A) Afgan beylerinin desteklerinin yetersiz olması

Afgan beylerinin desteklerinin yetersiz olması seçeneği, Hümayun döneminde Hindistan Türk Devleti’nin kısa zamanda yıpranmasının sebeplerinden biri değildir. Afgan beyleri genellikle Babür İmparatorluğu ile çatışma içinde oldukları için Hümayun’a destek olmaları beklenmez. Diğer seçenekler (B, C, D, E), Hümayun’un yönetimi sırasında karşılaşılan problemleri ve zorlukları temsil etmektedir. Özellikle B seçeneği, Hümayun’un kişisel özelliklerinden kaynaklanan bir sorun olarak öne çıkarken, C seçeneği ordudaki disiplinsizlik, D seçeneği çevresel faktörler ve E seçeneği ise iç çekişmeleri ifade etmektedir. A seçeneği ise bu durumla doğrudan ilişkilendirilemez.

2. 1961’de toplanan 22.Sovyetler Birliği Komünist Partisi Kongresi’nde Sovyet siyasetini. ‘’Elbette milli ayrılıkların ortadan silinmesinden şikâyetçi olan kimselere de rastlanmamak tadır. Onlara cevabımız şudur. Komünistler milli ayrılıkları muhafaza etmeyecek ve ebedileşmeyeceklerdir. Hatta milli kalıntıların en ufak belirtisinin bile kökü tam bir Bolşevik uzlaşmazlığı ile kurutulacaktır.’’ Şeklinde ifade eden Sovyet devlet adamı kimdir?

A) C.Kruçev
B) Stalin
C) M.Gorbaçov
D) Lenin
E) B. Yeltsin

Cevap : A) C.Kruçev

3. Türkistan hanlıklarının işgal eden Ruslar, kurdukları’’Türkistan Genel Valiliği’’ ile buralarda yaşayan halkı kendi kontrolleri altında tutmaya çalışmışlardır. Fakat Rus idaresine karşı 1876’da Abdurrahman Abtabad önderliğinde bir isyan çıkmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu isyanın çıkış sebeplerinden biri değildir?

A) Rusların, ellerinde bir kukla gibi oynattıkları yerli idarecilerden Hokand Hanı Hudayar’ın tam bir Rus uşağı gibi hareket etmesi.
B) Türkistan Genel Valiliği’nin kötü siyaseti
C) Hanlıkların başına getirdikleri idareciler kanalı ile onları ezmeye ve istediklerini yaptırmaya gayret etmeleri
D) Hudayar Han’ın Rusların koyduğu ağır vergileri yoksul halktan zorla almaya çalışması
E) Halkın Rus idaresinden memnuniyeti

Cevap : E) Halkın Rus idaresinden memnuniyeti

1876’da Abdurrahman Abtabad önderliğindeki isyanın çıkış sebepleri arasında, Rus yönetiminin kötü siyaseti, yerli idarecilerin Rusların kuklası olarak hareket etmesi, ağır vergilerin zorla alınması ve genel olarak Rusların baskıcı yönetimi sayılabilir. Bu bağlamda, “E) Halkın Rus idaresinden memnuniyeti” seçeneği, isyanın çıkış sebepleri arasında yer almayan, aksine çelişen bir ifadedir. Rus işgali ve yönetimi altındaki halkın genel memnuniyetsizliği, isyanın temel nedenlerinden biridir. Bu yüzden doğru cevap “E) Halkın Rus idaresinden memnuniyeti” seçeneğidir, çünkü bu sebep isyanın çıkış nedenleri arasında değildir.

4. Rusya’da Bolşevik ihtilâli’nden sonra Hîve’de kurulan ‘’Genç Hîveliler Meclisi’ni’’ dağıtan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tacikler
B) Özbekler
C) Ruslar
D) Türkmenler
E) Hive Han

Cevap : C) Ruslar

5. XlX. Yüzyılın ikinci yarısında, Türkistan Türkleri arasında tedrisatı yenilemek ve gençliği çağdaş dünya görüşü üzerine yetiştirmek düşünce ve gayretinin bir sonucu olarak yeni açılan, dini ilimlerin yanı sıra modern ilimleri de öğreten mekteplerin genel adı nedir?

A) Usul-i Kadim
B) Nizam-ı Cedid
C) Nizam-ı Kadim
D) Usul-i Cedid
E) Terbiye-i Eftal

Cevap : D) Usul-i Cedid

6. Türkistan’daki Türk hanlıklarının kolayca ve kısa zamanda Rus istilasına boyun eğmelerinin sebepleri arasında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Rusya’nın Türkistan’a medeniyet götürmek istemesi
B) Birbirleriyle uğraşmaları, varlık ve enerjilerini boşu boşuna tüketip zayıf düşmeleri
C) İlim ve öğrenmede gerekli hamleyi yapamamaları ve cehaletin, fakirliğin ve disiplinsizliğin yarattığı yetersizlik.
D) Merkezi bir idare yerine, parçalanmış üç-dört devlet halinde yaşamaları
E) Etrafları hep hasım milletlerle çevrili olduğu için iktisadi ve ticari yönlerden zayıf kalmış olmaları.

Cevap : A) Rusya’nın Türkistan’a medeniyet götürmek istemesi

Rusya’nın Türkistan’a medeniyet götürmek istemesi, Türk hanlıklarının Rus istilasına kolayca ve kısa zamanda boyun eğmelerinin sebepleri arasında sayılamaz. Bu seçenek, genellikle Rus istilasını meşrulaştırmak için kullanılan bir retorik olup, aslında işgalin temel nedenleri arasında yer almaz. Gerçek sebepler arasında, Türk hanlıklarının iç çekişmeleri, bilim ve eğitimde geri kalmışlık, merkeziyetsiz yönetim yapısı ve ekonomik zayıflıklar gibi faktörler bulunur. Dolayısıyla doğru cevap “A) Rusya’nın Türkistan’a medeniyet götürmek istemesi” seçeneğidir.

7. 1910’lardan beri hazırlıklarını yapan bir grup yenilikçi 1917 ihtilalinden istifade ederek Buhara Emiri Mir Âlim Han’ı devirmek için harekete geçti. Fakat hareketleri Emir tarafından öğrenilip tesirsiz bırakıldı. Bunun üzerine yenilikçiler, Buhara’yı kontrollerine almak isteyen Sovyet Komiserliği’nden yardım istediler. Buharalı yenilikçilerle Sovyetlerin müştereken giriştikleri darbe hareketi de Emir tarafından başarıyla önlendi.
Yukarıda faaliyetleri belirtilen yenilikçi grup aşağıdakilerden hangisidir?

A) Genç Semerkandlılar
B) Genç Hiveliler
C) Genç Buharalılar
D) Genç Özbekler

Cevap : C) Genç Buharalılar

8. ‘’Sosyalist milletler gelişiminin tarihi tecrübesi gösteriliyor ki, milli şekiller donmuş bir şekilde kalmamakta, eskimiş ve yeni hayat şartları ile tezat halinde bulunan hususlardan kurtularak şekil değiştirmekte, olgunlaştırmakta ve birbirine yaklaşmaktadırlar. Böylece bütün Sovyet milletleri için ortak enternasyonal bir kültür gelişmesine oldukça önem veren parti, bu gelişmenin ileride karşılıklı olarak zenginleşmesine ve birbiriyle kaynaşmasına, bu işin enternasyonal temellerini sağlamlaştırma teşebbüslerine yardımda bulunmaktan çekinmeyecektir.’’ Bu ifadeler aşağıdaki partilerden hangisinin parti programına aittir?

A) Sovyet Komünist Partisi
B) Sovyet Sosyalist Partisi
C) Sovyet Otonom Partisi
D) Sovyet Federe Partisi
E) Sovyet Halk Partisi

Cevap : A) Sovyet Komünist Partisi

9. Ak-Hunlar devrinden beri Afganistan’da yaşayan, umumiyetle Kandehâr ve kuzeyinde yerleşik, Türk boyu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türkmenler
B) Halaçlar(Gılzaylar)
C) Kazaklar
D) Kırgızlar
E) Karakalpaklar

Cevap : B) Halaçlar(Gılzaylar)

Afganistan’da, Ak-Hunlar devrinden beri yaşayan ve genellikle Kandehar ve kuzeyinde yerleşik olan Türk boyu, “Halaçlar” olarak bilinen Gılzaylar’dır. Gılzaylar, bölgedeki önemli Türk boylarından biridir ve tarihsel olarak bu bölgede uzun süredir varlık göstermişlerdir. Seçenekler arasında belirtilen diğer Türk boyları (Türkmenler, Kazaklar, Kırgızlar, Karakalpaklar) farklı coğrafi bölgelere özgüdür ve Afganistan’ın belirli bir bölgesi ile özdeşleştirilmezler. Bu nedenle doğru cevap “B) Halaçlar(Gılzaylar)” seçeneğidir.

10. Sovyetler, Türk topluluklarına benimsetmeye çalıştıkları kültüre ne ad verilmiştir?

A) Gençlik Kültürü
B) Halk Kültürü
C) Proterya Kültürü
D) Popüler Kültürü
E) Milli Kültürü

Cevap : C) Proterya Kültürü

11. Tüm felaketlere rağmen Doğu Türkistan Türkleri, zaman zaman Türkistan Genel Valiliği’nde mühim vazifeler alarak halkın ıstırabını ir dereceye kadar dindirmeye çalışmışlardır. Aşağıdaki hangisi Türkistan Genel Valiliği’nde vazife almışlardır?

A) Mehmet Emin Buğra-Mehmet Emin Resulzade
B) Mehmet Emin Buğra-İsa Yusuf Alptekin
C) Dr. Mesut Sabri-Mustafa Sabri
D) Mehmet Emin Buğra-Salih Mirzaoğlu
E) İsa Yusuf Alptekin- Yusuf Akçura

Cevap : B) Mehmet Emin Buğra-İsa Yusuf Alptekin

Türkistan Tarihi 2022-2023 Final Soruları

12. Rusya’nın kurduğu Türkistan Genel Valiliği hangi Türk hanlıklarını kapsamaktadır?

A) Buhara-Gence-Bakü
B) Buhara-Şeki-Revan
C) Hive-Revan-Nahçıvan
D) Hokand-Buhara-Hive
E) Hokand- Gence- Bakü

Cevap : D) Hokand-Buhara-Hive

13. Ekim 1924’te Türkistan ayrı ayrı Sovyet Cumhuriyetlerine bölündü. Aşağıdakilerden hangisi Türkistan’da o zaman kurulan cumhuriyetlerden biri değildir?

A) Türkmenistan
B) Özbekistan
C) Kazakistan
D) Kırgızistan
E) Azerbaycan

Cevap : E) Azerbaycan

Ekim 1924’te Türkistan’ın Sovyet Cumhuriyetleri’ne bölünmesiyle Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi cumhuriyetler kurulmuştur. Ancak Azerbaycan, Kafkasya bölgesinde yer alır ve bu bölünme sırasında Türkistan’da kurulan cumhuriyetler arasında değildir. Dolayısıyla doğru cevap “E) Azerbaycan” seçeneğidir. Azerbaycan, bu dönemde Türkistan’da kurulan cumhuriyetlerden biri değildir.

14. Hindistan Türk devleti, Avrupalılar ile ilk resmi temaslarını hangi hükümdar döneminde yapmıştır?

A) Cihangir
B) Babür
C) Hümayun
D) Şah Cihan
E) Ekber

Cevap : A) Cihangir

15. Aşağıdaki hangisi Özbeklerin çoğunlukla yaşadığı Afganistan şehirlerinden biri değildir?

A) Mezar-ı Şerif
B) Meymene
C) Kunduz
D) Tebriz
E) Şirbergan

Cevap : D) Tebriz

Özbeklerin Afganistan’da yoğun olarak yaşadıkları şehirler arasında Mezar-ı Şerif, Meymene, Kunduz ve Şirbergan bulunur. Bunlar, Afganistan’ın kuzey bölgelerinde yer alan ve Özbek nüfusunun yoğun olduğu şehirlerdir. Ancak, Tebriz İran’ın kuzeybatısında yer alır ve bu nedenle Özbeklerin çoğunlukla yaşadığı Afganistan şehirleri arasında yer almaz. Dolayısıyla doğru cevap “D) Tebriz” seçeneğidir.

16. Bağımsız Pakistan’ın kurulmasında rolü olan lider hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Zahir Şah, Amanullah Han
B) Cemal Abdül Nasır, Enver Sedat
C) Muhammed Ali Cinnah, Muhammed İkbal
D) Mahatma Gandi, Jawaharlal Nehru
E) Şah Rıza Pehlevi, Ayetullah Humeyni

Cevap : C) Muhammed Ali Cinnah, Muhammed İkbal

17. Türk lehçeleri arasındaki farklılıkları kaldırarak müşterek bir dil yaratmaya çalışan ve bunda da oldukça başarılı olan şahıs kimdir?

A) Cengiz Aytmatov
B) Polevinov
C) Olcas Süleymanov
D) Gaspıralı İsmail Bey
E) İlminski

Cevap : D) Gaspıralı İsmail Bey

Türk lehçeleri arasındaki farklılıkları kaldırarak müşterek bir dil yaratmaya çalışan ve bu konuda oldukça başarılı olan şahıs, Gaspıralı İsmail Bey’dir. Gaspıralı, “Dilde, fikirde, işte birlik” sloganıyla Türk dünyasında önemli bir kültürel ve eğitim reformcusu olarak öne çıkmıştır. O, Türk lehçelerini birleştirmeye çalışarak daha anlaşılır ve etkili bir iletişim kurmayı hedeflemiştir. Bu çalışmalarıyla Türk dünyasında önemli bir etki bırakmıştır. Dolayısıyla doğru cevap “D) Gaspıralı İsmail Bey” seçeneğidir.

18. İstiklalini ilân ettiği halkın refahı için çalışmalar yapan, kurduğu barajlar açtırdığı kanallar ile ülkesinin topraklarını mümbir bir hale getiren Kuşid Han kimlere hükümdarlık etti?

A) Hokand Hanlığı
B) Afganistan
C) Hîve Hanlığı
D) Buhara Hanlığı
E) Türkmenistan

Cevap : E) Türkmenistan

19. Emir İsmail’den intikam almak maksadıyla Cungarya Kalmukları lideri Galdan’ı Kaşgar’ı işgale aşağıdakilerden hangisi teşvik etmiştir?

A) İmam Kalan
B) İshak Vali
C) Kaşgarlı Mahmud
D) Ebu Said Han
E) Apak Hoca

Cevap : E) Apak Hoca

Emir İsmail’den intikam almak maksadıyla Cungarya Kalmukları lideri Galdan’ı Kaşgar’ı işgale teşvik eden kişi Apak Hoca’dır. Apak Hoca, Doğu Türkistan’da dini ve siyasi bir lider olarak önemli bir figürdü ve bölgedeki güç mücadelelerinde aktif bir rol oynamıştır. Galdan’ı bu işgale teşvik etmesi, bölgesel ve siyasi çıkarlar doğrultusunda gerçekleşmiş bir harekettir. Bu nedenle doğru cevap “E) Apak Hoca” seçeneğidir.

20. Doğu Türkistan’daki Kaşgar Devleti’nin 16 Aralık 1877’de Çin tarafından işgali en temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İç savaş ve parçalanma
B) Stratejik konumu
C) Coğrafi şartlar
D) Uluslararası İlişkiler
E) Doğal afetler

Cevap : A) İç savaş ve parçalanma

21. Rusya’daki Bolşevik İhtilalı’ndan sonra Hîve’yi tam iki sene hâkimiyetinde tutan Türkmen lider kimdir?

A) Kuşid Han
B) Tıkma Serdar
C) Berdi Murad Han
D) Cüneyd Han
E) Nur Verdi Han

Cevap : D) Cüneyd Han

Rusya’daki Bolşevik İhtilali’nden sonra Hîve’yi hâkimiyetinde tutan Türkmen lider, Cüneyd Han’dır. Cüneyd Han, Hîve Hanlığı’nı 1920’den 1923’e kadar kontrol etmiş ve bu dönemde bağımsız bir Türkmen devleti kurma çabalarında bulunmuştur. Bu nedenle doğru cevap “D) Cüneyd Han” olacaktır.

22. Ruslar, 1869 sonbaharında Hokand ve Buhara’yı hâkimiyetlerine alır almaz Kafkaslardan getirdikleri kuvvetlerle Türkmen topraklarında harekâta başladıklarında Türkmenler aşağıdakilerin hangisini yapmıştır?

A) İyi karşılamışlar ve memnuniyetlerini belirtmişlerdir.
B) Haberleri bile olmamıştır
C) Dağlara kaçmışlardır.
D) Karşı hücumlar yaparak ülkelerini savunmaya çalışmışlardır.
E) Tamamen tepkisiz kalmışlardır.

Cevap : D) Karşı hücumlar yaparak ülkelerini savunmaya çalışmışlardır.

Rusların 1869 sonbaharında Hokand ve Buhara’yı ele geçirmeleri ve ardından Kafkaslardan getirdikleri kuvvetlerle Türkmen topraklarında başlattıkları harekât sırasında Türkmenlerin tepkisi, genellikle direnç göstermek olmuştur. Bu nedenle doğru cevap, Türkmenlerin Rus kuvvetlerine karşı hücumlar yaparak ülkelerini savunmaya çalışmalarıdır. Bu durumu en iyi “D) Karşı hücumlar yaparak ülkelerini savunmaya çalışmışlardır.” seçeneği ifade eder. Türkmenler, Rus ilerleyişine karşı çeşitli direnişler göstermiş, bölgelerini savunmak için mücadele etmişlerdir.

23. Her türlü iç karışıklığı önleyecek tedbirleri aldıktan sonra Hindu komutasındaki Afgan Hind ordusunu 1556 sonlarında Banipat mevkiinde perişan ederek Kuzey Hindistan’ın mutlak hâkimi olan Hindistan Türk Devleti’nin güçlü hükümdarı aşağıdaki hangisidir?

A) Şah Cihan
B) Ekber
C) Cihangir
D) Hümayun Babür
E) Cihangir

Cevap : B) Ekber

1556 yılında, Panipat Savaşı’nda Hindu komutasındaki Afgan ordusunu yenilgiye uğratarak Kuzey Hindistan’ın mutlak hakimi haline gelen Hindistan Türk Devleti’nin güçlü hükümdarı Ekber’dir. Bu zafer, Ekber’in Babür İmparatorluğu’nun gücünü pekiştirmesine ve genişlemesine önemli ölçüde katkı sağlamıştır. Dolayısıyla doğru cevap “B) Ekber” seçeneğidir.