Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2022-2023 Vize Soruları
#1. “İnsanoğlu bitkilerin sadece ilaç olarak kullanılabilecek olanlarına ilgi duymamış, uzaya her dönem merak duymuş, evrenin farklı bir fiziksel yapıda olması durumunda nasıl bir yaşamımız olacağını sorgulamıştır” Bu tarihsel gerçeğe dikkat çeken bir kişi aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istiyordur?
Cevap : C) Bilimin amacı sadece insanlara somut fayda sağlamak değildir
Bu ifade, insanların sadece somut ve hemen elde edilebilecek faydalara değil, aynı zamanda evrenin yapı ve işleyişine olan derin meraklarına dikkat çekmektedir. İfade, bitkilerin ilaç olarak kullanımından öteye, uzay ve evrenin farklı fiziksel yapıları üzerine yapılan düşünce ve sorgulamaları ele almakta. Bu durum, bilimin amacının sadece pratik, hemen elde edilebilir faydalar sağlamak olmadığını, aynı zamanda insan merakını ve bilgi arayışını tatmin etmeye yönelik olduğunu gösterir. Dolayısıyla doğru cevap şıkkı:
C) Bilimin amacı sadece insanlara somut fayda sağlamak değildir.
#2. “Teorileri sorgulamadan bağlılık gösteren bilim adamları olduğu gibi teorileri sorgulayan bilim adamları da vardır. Nitekim teorilerde yaşanan çoğalmayı başka türlü açıklamak mümkün değildir.” Thomas Kuhn’a yöneltilen bu eleştiri aşağıdaki düşünürlerden hangisi tarafından yapılmıştır?
Cevap : A) Paul Feyerabend
#3. Aşağıdaki isimlerden hangisi “deneyimciliğin” kurucusu olarak anılır?
Cevap : B) Francis Bacon
#4. Kekulé’nin benzen halkasının altıgen şeklini rüyasında gördüğü bir yılandan esinlenerek bulduğunu iddia eden birisi yöntemle ilgili hangi noktayı vurguluyor olabilir?
Cevap : C) Bilimsel hipotezlerin tümevarım yerine hayal gücüne dayanabileceğini
Kekulé’nin benzen halkasının yapısını rüyasında gördüğü bir yılanın şeklinden esinlenerek bulduğu anekdot, bilimde hayal gücünün ve sezgisel düşüncenin önemine dikkat çeker. Bu hikaye, tümevarım veya tümdengelim gibi geleneksel bilimsel yöntemlerden ziyade, bir bilim insanının yaratıcı düşüncesi ve hayal gücünün nasıl yeni fikirlerin ve keşiflerin kapısını açabileceğini vurgular. Böylece, bu öykü şu noktayı vurgulamaktadır:
C) Bilimsel hipotezlerin tümevarım yerine hayal gücüne dayanabileceğini.
#5. .............. tezine göre teori, gözlemlerimizi şekillendirir ve sınırlar. Gözlemlerimiz tek başlarına, bir tecrübenin sonucu ortaya çıkmış olarak görülemez. Onlar bir teori ile yönlendirilir, anlam kazanır ve var olurlar. Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi uygun olur?
Cevap : A) Kuram yüklülük
#6. Shapere ve popper ,..... kendi silahıyla vurulmaktadır.Bununla beraber ..... tarihi yorumlarken seçici davranması da ironik şekilde kendi teorisiyle uyumludur çünkü muhtemelen ..... kendi teorisiyle paralel olarak psikolojik faktörlerin etkisi altında kalmakta ve aynı tarihe bakarken farklı bir gerçek’e şahitlik etmektedir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırayla hangisi gelmelidir?
Cevap : E) Kuhnu/Kuhnun/Kuhn
#7. ..........."Lazer teknolojisi elektronların düşük enerji seviyelerine geçmeleri ile ilgili bir teoriye dayanır. Bu teoriden yola çıkılarak geliştirilen teknolojik aletler gözümüzdeki görme kusurlarının giderilmesinde kullanıldığı gibi daha iyi füzelerin yapımında da iş görürler. Eğer bazı rölativistlerin ya da konvansiyonalistlerin iddia ettiği gibi elektronlar gerçekten yoksa veya kimimiz için var kimimiz için yoksa bu durumda elektronlara dayanan bir teoriden yola çıkarak yapılmış aletlerin bu başarısı nasıl açıklanabilir?” Yukarıdaki paragrafta dile getirilen görüşü savunan bir kişi aşağıdaki seçeneklerde belirtilen hususlardan hangisine dikkat çekmektedir?
Cevap : D) Mucizeye yer yok argümanına
#8. Bilimsel bilginin prestij kazanmasının ve otoritesinin uzun süre sorgulanmamasının arkasındaki temel neden hangisidir?
Cevap : D) Modern bilimin teknoloji yoluyla insanların hayatında yol açtığı değişiklikler
Bilimsel bilginin prestij kazanması ve otoritesinin uzun süre sorgulanmaması, genellikle bilimin teknoloji yoluyla insanların hayatlarında yarattığı somut değişikliklere ve iyileştirmelere bağlanır. Bilim, teknoloji aracılığıyla sağlık, iletişim, ulaşım gibi birçok alanda devrim niteliğinde gelişmelere imza atmıştır ve bu başarılar, bilime olan güveni ve prestijini artırmıştır. Bu değişiklikler, günlük yaşamın her alanında hissedilir hale geldikçe, bilimin otoritesi ve geçerliliği daha az sorgulanır hale gelmiştir. Dolayısıyla, bu durumun temel nedeni şu şekilde ifade edilebilir:
D) Modern bilimin teknoloji yoluyla insanların hayatında yol açtığı değişiklikler.
#9. Karl Mannheim’a göre bilgimizin şekillenmesinde ana etken toplumdur; öte yandan .......... ve .......... benzer bir etki altında kaldığı iddia edilemez. Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi uygun olur?
Cevap : B) Doğa bilimlerinin – matematiğin
#10. Bilimsel devrimlerin yapısı adlı eserin yazarı aşağıdakilerden hangisini savunmayacaktır?
Cevap : E) Bilimde dogma mevcuttur.
#11. Felsefeciler Mannheim'ı tutarsız olmakla suçlarlar, çünkü o ...................... Yukarıdaki cümlede yer alan boşluğa aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi uygun olur?
Cevap : A) Bilginin sadece bir bakış açısına göre doğru olabileceğini söylerken bir yandan da bu görüşlerine mutlak bir doğruluk atfeder.
#12. Pozitivizme Alternatif olarak sunulan bir görüş olan hangi akım kısaca, bilimsel, mantıksal veya matematiksel doğruların, dünyanın insan varlıklarına dikte ettiği veya zorla kabul ettirdiği hakikatler olmayıp, insani tercihlerin sonucu olduğunu iddia eder?
Cevap : B) Konvansiyonalizm
Bilimsel, mantıksal veya matematiksel doğruların insanın tercihleri ve sosyal anlaşmalar sonucu şekillendiğini iddia eden bir akımı işaret ediyor. Bu açıklama, Konvansiyonalizm ile örtüşüyor. Konvansiyonalizm, özellikle bilim felsefesinde, bilginin ve doğruların toplumsal kurallar veya insanların ortak kararlarıyla belirlendiğini savunan bir akımdır. Bu düşünce yapısı, bilimsel gerçeklerin ve matematiksel kavramların tamamen objektif olmadığını, bunların insanların kabul ve anlaşmalarıyla şekillendiğini öne sürer. Dolayısıyla doğru cevap şıkkı:
B) Konvansiyonalizm.
#13. İtalyan Bilgin Francesco Petrarch, yaşama niye geldiğimizi hatta nereleri gezmemiz gerektiğini anlamanın yanında hayvanların yaşamları hakkında bilgi toplamanın ne denli anlamsız olduğunu anlatır. Yukarıdaki paragrafta anlatılanlara göre, Petrarch’ın aşağıdaki görüşlerden hangisini benimsemesi beklenir?
Cevap : C) Sosyal bilimler doğa bilimlerinden daha önemlidir.
Francesco Petrarch’ın ifadeleri, hayvanların yaşamları hakkında bilgi toplamanın anlamsız olduğunu belirtmesi üzerinden yorumlanabilir. Bu ifade, Petrarch’ın doğa bilimlerine, özellikle hayvan bilimine karşı bir önem sıralamasında düşük değer verdiğini gösterir. Petrarch, insanın kendisi ve yaşamın anlamı gibi konulara odaklanmıştır, bu da onun sosyal bilimler veya insan merkezli bilimsel alanlara daha yüksek bir önem atfettiğini düşündürebilir. Bu çerçevede, Petrarch’ın benimseyebileceği görüş:
C) Sosyal bilimler doğa bilimlerinden daha önemlidir.
#14. Aşağıdakilerden hangisi modern bilimlerin doğuşu ile eş zamanlıdır?
Cevap : B) Ampirik metotların yaygın kullanımı
Modern bilimlerin doğuşu, özellikle 16. ve 17. yüzyıllarda, bilimsel yöntemin benimsenmesi ve amprik metotların sistematik olarak kullanılmaya başlanmasıyla ilişkilendirilir. Bu dönem, bilim tarihinde genellikle Bilimsel Devrim olarak adlandırılır ve bu süreçte gözlem, deney ve matematiksel akıl yürütmenin bilgi üretmede merkezi bir rol oynamaya başladığı görülür. Dolayısıyla, modern bilimlerin doğuşuyla en eş zamanlı olan gelişme:
B) Ampirik metotların yaygın kullanımıdır.
#15. Aşağıdaki görüşlerden Feyerabend’in bilimsel özgürlükle ilgili görüşünü yansıtmaktadır?
Cevap : D) Bilimle ilgili tartışmalarda özgürlüklerin kısıtlanması sadece geçmişe has bir durum değildir.
#16. Weber, bilim adamlarının objektif olup olmadıklarını tartışırken hangi alanlar arasında bir ayrıma gitmeyi önerir?
Cevap : B) Araştırma problemi ve araştırma süreci
#17. “Kuhn özellikle .... Kavramını muğlak bir şekilde kullanmakla eleştirilmiştir, daha sonra kendisi de bu eleştirilere hak vermiştir” Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmektedir?
Cevap : C) Paradigma
#18. Bilim sosyolojisindeki rölativist görüşe göre aşağıdakilerden hangisi iddia edilebilir?
Cevap : D) Evrensel, her dönemde ve durumda geçerli bilimsel doğruluk kriterlerinden söz edilemez.
Bilim sosyolojisindeki rölativist görüş, bilginin kültürel, sosyal ve tarihsel bağlamlara göre şekillendiğini ve bu nedenle evrensel olarak geçerli olmayabileceğini savunur. Bu bakış açısına göre, bilimsel doğruların ve kriterlerin her dönem ve her durum için sabit ve değişmez olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Rölativistler, bilimin nesnel bir süreçten çok, toplumsal etkileşimler ve güç dinamikleri içinde şekillenen bir yapı olduğunu vurgularlar. Bu nedenle, verilen seçenekler arasında rölativist görüşe uygun olan şu iddia edilebilir:
D) Evrensel, her dönemde ve durumda geçerli bilimsel doğruluk kriterlerinden söz edilemez.
#19. Bilimin erkek egemenliğinde yapıldığını, kadın yorumunun eksik olmaması durumunda bilimin şimdikinden çok farklı şekilleneceğini iddia eden bir kişi için ne söylenebilir?
Cevap : E) Feminist bilim sosyolojisine yakın olduğu
#20. “Batlamyusçu ve Kopernikçi astronomlar dünyanın veya güneşin merkeziliği konusunda anlaşamasalar da birçok konuda anlaşabilirler. Örneğin farklı paradigmalara mensup astronomlar Güneş’in “doğuş” saati, Ay ve Dünya’nın ilişkisi gibi konularda aynı sonuçlara varacaklardır.'' Yukarıdaki paragrafta ifade edilen görüşü savunan bir kişi aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
Cevap : E) Ortak gözlem kümesinin küçümsenmemesi gerektiğini
SONUÇ
HD Quiz powered by harmonic design
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2022-2023 Vize Soruları
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2022-2023 Vize Soruları |
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2022-2023 Vize Soruları