Sosyal Güvenlik Ünite -5

1. Sosyal Güvenlik Haklarının Sınıflandırılması

Sosyal güvenlik hakları, teslim mekanizmalarına göre üç ana tipe ayrılabilir:

Nakit yardımlar (Parasal):

Emeklilik aylıkları, hastalık ödenekleri ve işsizlik sigortası gibi en yaygın yardım türleridir. Nakit yardımların esnekliği, yararlanıcıların bu ödemeleri kendi ihtiyaçlarına göre kullanmalarına olanak tanır.

Ayni yardımlar (Hizmet ve mallar):

Sağlık hizmetleri, rehabilitasyon ve diğer destek hizmetleri gibi doğrudan yararlanıcılara sunulan hizmetlerdir.

Hibrit veya karma yardımlar:

Hem nakit hem de ayni yardımların unsurlarını birleştirir ve bireylere kapsamlı bir güvenlik ağı sunar.

2. Sosyal Güvenlik Haklarının Amaçları

Sosyal güvenlik sistemleri tarafından sağlanan haklar üç temel amaçla hizmet eder:

Gelir kaybının telafisi:

Emeklilik ve işsizlik sigortası gibi yardımlar, çeşitli riskler nedeniyle kaybedilen gelirin yerini alır.

Artan giderlerin karşılanması:

Riskler sonucu ortaya çıkan ek maliyetler, hastalık veya engellilikten kaynaklanan tıbbi giderler gibi yardımlarla karşılanır.

Hayat geçişlerinde destek:

Doğum izni ve emeklilik aylığı gibi yardımlar, bireylerin hayatlarında önemli değişiklikler sırasında destek sağlar.

3. Sosyal Güvenlikte Risk Yönetimi

Sosyal güvenlik sistemleri, sosyal ve ekonomik faktörlerle ilişkili özel riskleri yönetmek için tasarlanmıştır. Bu riskler şunları içerir:

Kısa vadeli riskler:

Geçici gelir kaybına yol açabilen hastalık ve doğum gibi.

Uzun vadeli riskler:

Yaşlanma ve engellilik gibi uzun süreli veya kalıcı mali destek gerektiren.

Toplumsal riskler:

İşsizlik ve aile desteği gibi, daha geniş sosyal güvenlik ağları gerektiren.

4. Zorluklar ve Uyarlamalar

Sosyal güvenlik yardımlarının etkili bir şekilde sunulması, demografik değişiklikler, ekonomik dalgalanmalar ve politik faktörler gibi birçok zorlukla karşı karşıyadır. Sistemler, etkili ve alakalı kalmak için değişen koşullara uyum sağlamalıdır. Bu, yardım seviyelerinin, uygunluk kriterlerinin ve fon kaynaklarının sürdürülebilirliğinin yeniden değerlendirilmesini içerir

Sonuç

Sosyal güvenlik hakları, sosyal refah ve ekonomik istikrar için temeldir. Çeşitli yaşam riskleriyle karşılaşan bireylere önemli destek sağlayarak, dirençli ve uyumlu bir toplumun sürdürülmesine katkıda bulunurlar. Sosyal ve ekonomik koşullar geliştikçe, sosyal güvenlik sistemlerinin de insan onurunu koruyarak sosyal adaleti teşvik etmek üzere kritik rollerini sürdürmeleri gerekir

@lolonolo_com

1- Aşağıdaki sigorta kollarından hangisinde geçici süreli parasal haklar sağlanmaz?

a) Malullük sigorta kolu
b) Analık sigorta kolu
c) İş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta kolu
d) İşsizlik sigorta kolu
e) Hastalık sigorta kolu

Cevap : a) Malullük sigorta kolu

Açıklama : Malullük sigorta kolu, genellikle kalıcı veya uzun vadeli durumlar için tasarlanmıştır ve bu nedenle geçici süreli parasal haklar sağlamaz. Bu sigorta kolu, iş göremezlik durumunda kişilere sürekli gelir sağlamayı amaçlar

2- Aşağıdakilerden hangisi sosyal refah hizmetleri kapsamında sağlanan haklardan biri olarak kabul edilmez?

a) Engellilere yönelik hizmetler
b) Hastalık halinde sağlanan rehabilitasyon hizmetleri
c) Muhtaç yaşlılara bakım hizmeti verilmesi
d) Görme engellilere eğitim hizmeti verilmesi
e) Kimsesiz çocukların aile yanında bakımlarının sağlanması

Cevap : b) Hastalık halinde sağlanan rehabilitasyon hizmetleri

Açıklama : Rehabilitasyon hizmetleri, genellikle sosyal refah hizmetlerinden ziyade sağlık sigortası kapsamında sunulur. Bu hizmetler, hastalık veya sakatlık sonrası bireyin topluma yeniden entegre olmasını ve işlevselliğini artırmayı amaçlar

3- Sürekli kısmi iş göremezlik geliri aşağıdaki hallerden hangisinde sağlanan bir sosyal güvenlik hakkıdır?

a) Hastalık
b) Analık
c) iş kazaları ve meslek hastalıkları
d) işsizlik
e) Malullük

Cevap : c) iş kazaları ve meslek hastalıkları

Açıklama : İş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta kolu, kısmi veya tam iş göremezlik durumunda sürekli gelir sağlar. Bu, çalışanın kaza veya hastalık nedeniyle tam kapasitede çalışamaması durumunda mali destek sunar

4- Aşağıdaki para olarak sağlanan haklardan hangisi bir defaya mahsus olarak sağlanan parasal haklar kapsamında değerlendirilir?

a) Hastalık halinde iş göremezlik ödeneği verilmesi
b) Analık halinde iş göremezlik ödeneği verilmesi
c) iş kazaları halinde iş göremezlik ödeneği verilmesi
d) Analık halinde süt parası verilmesi
e) İşsizlik halinde ödenek verilmesi

Cevap : d) Analık halinde süt parası verilmesi

Açıklama : Süt parası, analık sigortası kapsamında annelere bir defaya mahsus olarak sağlanan bir ödemedir. Bu, doğum yapmış annelere yönelik mali destektir.

5- Analık halinde doğum ve emzirme paraları grubu aşağıda belirtilen hangi parasal hak çeşidine örnek gösterilir?

a) Sürekli olarak verilen parasal hakları
b) Geçici süre ile verilen parasal haklar
c) Bir defaya mahsus olarak yapılan maktu ödemeler
d) Toptan ödemeler
e) Sürekli kısmi iş göremezlik gelirleri

Cevap : c) Bir defaya mahsus olarak yapılan maktu ödemeler

Açıklama : Doğum ve emzirme paraları, analık sigortası kapsamında annelere bir defalık yapılan maktu ödemelerdir. Bu ödemeler, doğum yapmış veya emziren annelerin ekonomik yükünü hafifletmek için tasarlanmıştır.

6- Hangi ifade sosyal güvenlik haklarının özelliklerinden biri olarak kabul edilmez?

a) Talep edilebilir bir haktır
b) Gelir kayıpları halinde tazmin edicidir
c) Tehlikenin zararları ile ilgilidir
d) Ailenin geçim garantisini sağlar
e) Çalışma gücü kayıpları halinde tazmin edicidir.

Cevap : c) Tehlikenin zararları ile ilgilidir

Açıklama : Sosyal güvenlik hakları, tehlikelerin zararlarıyla değil, öncelikle gelir kaybı veya sağlık gibi direkt etkilerle ilgilenir. Tehlikelerin zararları genel olarak iş sağlığı ve güvenliği kapsamında ele alınır.

7- Aşağıdakilerden hangisi hastalık halinde sağlanan haklardan biri değildir?

a) Tedavi edici sağlık hizmetleri
b) Ayakta tedavilerde muayene hizmetleri
c) Klinik teşhis ve tesbit işlemleri
d) Hastalık süresince aylık bağlanması
e) Maktu ödemeler yapılması

Cevap : d) Hastalık süresince aylık bağlanması

Açıklama : Hastalık sigortası kapsamında genellikle tedavi hizmetleri ve geçici iş göremezlik ödenekleri sağlanır, ancak hastalık süresince düzenli aylık bağlanması genellikle sağlanmaz.

8- Aşağıdaki faktörlerden hangisi para olarak sağlanan uzun dönemli hakların yeniden belirlenmesinde endeksleme yöntemi için bir gösterge olarak alınır?

a) Altın fiyatları
b) Petrol ürünleri fiyatları
c) Demir çelik ürünleri gibi temel sanayi girdi fiyatları
d) İhraç ürünleri fiyat değişimleri
e) Ülkenin büyüme hızı

Cevap : e) Ülkenin büyüme hızı

Açıklama : Uzun dönemli sosyal güvenlik haklarının yeniden değerlendirilmesinde, ülkenin ekonomik büyüme hızı önemli bir gösterge olarak kullanılabilir. Bu, ödemelerin enflasyon ve yaşam maliyeti artışlarına uyum sağlamasını sağlar

9- Enflasyon oranları hangi parasal sosyal güvenlik haklarının yeniden belirlenmesinde temel gösterge olarak alınır?

a) Analık sigortası kapsamında verilen doğum ve süt paraları
b) Hastalık halinde verilen iş göremezlik ödeneği
c) İş kazaları halinde verilen iş göremezlik ödenekleri
d) İşsizlik halinde verilen ödenekler
e) Malullük halinde bağlanan aylıklar

Cevap : Malullük halinde bağlanan aylıklar

Açıklama : e) Malullük aylıkları gibi uzun vadeli ödemeler, enflasyon oranlarına göre düzenli olarak güncellenir. Bu, alıcının alım gücünün korunmasını amaçlar.

10- Kısa çalışma ödeneği hangi sigorta kolundan sağlanan bir parasal haktır?

a) İşsizlik
b) Hastalık
c) Analık
d) İş kazaları
e) malullük

Cevap : İşsizlik

Kısa çalışma ödeneği, genellikle işsizlik sigorta kolu altında sağlanır. Bu, ekonomik dalgalanmalar veya geçici iş düşüklükleri sırasında çalışanların gelirlerini desteklemek için kullanılır.