Borçlar Hukuku Ünite – 12 Online Test

b) Üçüncü kişinin fiilini taahhüt

a) Alacaklı, borçlulardan herhangi dilediğine başvurabilir.

c) “Ahmet öldüğünde, kira akdi sona erecektir.”

Üçüncü kişinin edimini taahhüt, bir sözleşmedir ve borçlandırıcı bir işlemdir. Bu işlemin temel özelliği taahhüt edilen edimin bizzat borçlu tarafından değil, üçüncü bir kişi tarafından yerine getirilecek olmasıdır. Fakat taahhütte bulunulan, bu sözleşmeye dayanarak 3. kişiye karşı ifa veya tazminat talebinde bulunamaz. 3. kişi edimi yerine getirmezse, taahhütte bulunan taraf, karşı tarafın bu yüzden uğradığı zararı tazmin eder.

3. kişi lehine sözleşme ile herhangi bir borç ilişkisinde edimlerden birinin 3. bir kişiye ifa edileceğinin kararlaştırıldığı sözleşmeler kastedilmektedir. Başka bir ifadeyle taraflardan biri, sözleşmenin tarafı olmayan 3. bir kişiye bir edada bulunmayı taahhüt eder. 3.kişiye ifa edilecek borcun alacaklısı, taahhüt ettiren yani sözleşmenin karşı tarafıdır. 3. kişinin kural olarak sadece edimi kabul etme yetkisi vardır, taahhütte bulunandan ifayı talep edemez (eksik 3. kişi lehine sözleşme). Edimin yerine getirilmesini, taahhüt ettiren isteyebilir (TBK m. 129/1).

Hukuki işlemin taraflarından birinin iradesine bağlı bir olgu şart olarak kararlaştırılırsa iradi, tarafların iradesi dışındaki olgular şart olarak kararlaştırılırsa tesadüfi, işlem hem bir tarafın iradesine hem de bir dış olaya bağlanırsa da karma şart mevcut olur.

Tarafların yaptıkları işlemin hüküm doğurması gelecekteki bir olgunun gerçekleşmesine veya gerçekleşmemesine bağlanmışsa, geciktirici şart söz konusu olur. Bozucu şarta bağlı bir sözleşme, şart gerçekleşinceye kadar geçecek dönemde, şarta bağlı olmayan bir sözleşme gibi normal sonuçlarını doğuracaktır. Bozucu şarta bağlı bir borçlandırıcı işlem yapıldığı anda borç doğacak, muaccel alacak ve alacaklı tarafından ifası talep edilebilecektir. Bozucu şartın gerçekleşmesi üzerine şarta bağlanmış işlemin hüküm doğurması kendiliğinden son bulur.

Dönme cezası, belli bir bedel ödemek şartıyla sözleşmeden serbestçe dönmedir. Başka bir ifadeyle dönme cezası, ortada herhangi bir geçerli neden yokken sözleşmeden dönmek isteyen tarafın ödeyeceği bedeldir, dönme cezası herhangi bir borç ihlali bulunmaksızın belli bir meblağı ödemek suretiyle borçluya sözleşme bağından kurtulma imkânı vermektedir.

Pey akçesi, bir sözleşmenin kurulduğuna delil olsun diye bir tarafın diğerine verdiği paradır.

Pişmanlık akçesi, sözleşmeden serbestçe dönülmesi karşılığı diğer tarafta kalmak üzere yapılan ödemedir. Pişmanlık akçesi verilen bir sözleşmede hem bunu veren hem de alan keyfi şekil de sözleşmeden dönme hakkını kazanmaktadır. Bundan dolayı, pişmanlık akçesini veren sözleşmeden dönmüşse verdiğini geriye isteyemeyecek, karşı taraf sözleşmeden dönmüşse aldığı pişmanlık akçesini misliyle iade edecektir.