Erken Çocuklukta Fen Ve Matematik Eğitimi Ünite-7 (2024)

Mekânsal Düşünme ve Geometri Dönüşüm Kavramları

Mekânsal düşünme, çevremizdeki nesnelerin uzaydaki yerlerini ve bu yerlerin birbirleriyle olan ilişkilerini anlamamıza olanak tanıyan bir yetenektir. Bu yetenek, özellikle erken çocukluk döneminde geliştirilmeye başlanır ve matematiksel becerilerin yanı sıra günlük yaşamda da bize yardımcı olur. Geometri dönüşümleri ise, şekillerin uzayda nasıl hareket ettirilebileceğini veya değiştirilebileceğini açıklar ve mekânsal düşünme ile doğrudan ilişkilidir.

Mekânsal İlişkiler ve Uzaklık Kavramları

Mekânsal ilişkiler, nesnelerin birbirlerine göre konumlarını ifade eder. Örneğin, bir nesnenin başka bir nesnenin “yanında”, “altında” veya “uzağında” olması gibi. Uzaklık kavramları ise, bu konumların ölçülmesi ve tanımlanmasıyla ilgilidir. Öğrencilerin mekânsal ilişkileri ve uzaklık kavramlarını anlaması, hem matematiksel becerilerin gelişiminde hem de günlük yaşamdaki problemleri çözmede önemli bir rol oynar.

Geometri Dönüşüm Kavramları

Geometri dönüşümleri, şekillerin uzaydaki hareketlerini tanımlayan kavramlardır. Bu kavramlar arasında dönme, öteleme, yansıma ve simetri gibi işlemler bulunur. Her bir dönüşüm türü, öğrencilere şekillerin farklı perspektiflerden nasıl görünebileceğini anlama fırsatı verir. Bu kavramların anlaşılması, özellikle geometri alanında derinlemesine bilgi sahibi olmayı ve mekânsal problemleri çözme yeteneğini geliştirmeyi hedefler.

Eğitimde Mekânsal Düşünme

Erken çocukluk eğitiminde mekânsal düşünmenin geliştirilmesi, çocukların hem akademik başarılarını hem de günlük yaşamdaki problemleri çözme becerilerini artırabilir. Bu nedenle, öğretmenler ve eğitimciler, çocuklara mekânsal düşünme fırsatları sunacak etkinlikler düzenlemeli ve onları bu tür düşünme biçimine teşvik etmelidir. Örneğin, açık alanlarda büyük nesnelerin etrafında dolaşmak, blok oyunları, yapbozlar ve benzeri oyunlar mekânsal düşünmeyi destekler.

1- Aşağıdakilerden hangisi mekânsal düşünme becerilerinden değildir?

A) Şekiller ve boyutlar için mekânsal kelimeleri bilme
B) Şekilleri zihninizde döndürmek ve bunun nasıl görüneceğini görselleştirmek
C) Çevremizdeki mekânsal bilgileri görselleştirmek
D) Şekillerin terim anlamlarını bilmek

Cevap : D) Şekillerin terim anlamlarını bilmek

Mekânsal düşünme becerileri, nesnelerin uzaydaki konumlarını ve bu konumların birbirleriyle olan ilişkilerini anlama ve bu bilgileri zihinsel olarak işleme yeteneği ile ilgilidir. Bu beceriler, şekilleri, boyutları, mekânsal ilişkileri görselleştirmek, nesneleri zihinde döndürmek ve mekânsal bilgileri yorumlamak gibi yetenekleri içerir. Verilen seçenekler arasında:
-A) Şekiller ve boyutlar için mekânsal kelimeleri bilme, mekânsal düşünme becerisi ile doğrudan ilişkilidir çünkü mekânsal ilişkileri tanımlamak için kullanılan dil, bu becerinin geliştirilmesinde önemli bir rol oynar.
-B) Şekilleri zihninizde döndürmek ve bunun nasıl görüneceğini görselleştirmek, mekânsal düşünmenin temel bir bileşenidir. Bu yetenek, nesnelerin farklı açılardan nasıl görüneceğini zihinsel olarak tahmin etmeyi içerir.
-C) Çevremizdeki mekânsal bilgileri görselleştirmek, mekânsal düşünmenin bir diğer önemli yönüdür. Bu, çevremizdeki dünyayı anlamamıza ve oradan mekânsal bilgiler çıkarabilmemize olanak tanır.
-D) Şekillerin terim anlamlarını bilmek, mekânsal düşünme becerisiyle doğrudan ilgili değildir. Bu seçenek, daha çok nesnelerin ve şekillerin isimlerini ve tanımlarını bilmekle ilgilidir, bu ise mekânsal ilişkileri zihinsel olarak işleme veya görselleştirme yeteneğiyle doğrudan ilişkili değildir.
Bu nedenle, verilen seçenekler arasında mekânsal düşünme becerilerinden olmayanı D) Şekillerin terim anlamlarını bilmektir.

2- Aşağıdakilerden hangisi mekânsal ilişkileri anlatan uzaklık kavramlarından değildir?

A) yanında
B) altında
C) uzağında
D) yanına

Cevap : B) altında

Mekânsal ilişkileri anlatan uzaklık kavramları, nesnelerin birbirlerine göre konumlarını tanımlar. Bu tanımlar genellikle iki veya daha fazla nesnenin birbirlerine göre uzaklıklarını veya yakınlıklarını ifade eder. Verilen seçeneklerden:
A) *yanında* – İki nesnenin birbirine yakın olduğunu gösterir, bu da bir uzaklık kavramıdır.
B) *altında* – Bir nesnenin diğerine göre alt kısmında bulunduğunu gösterir, bu, üst-üste konumlanma ile ilgilidir ve doğrudan bir *uzaklık* kavramı değildir.
C) *uzağında* – İki nesnenin birbirinden uzak olduğunu ifade eder, bu da bir uzaklık kavramıdır.
D) *yanına* – Bir nesnenin diğerine yakın bir konuma yerleştirildiğini gösterir, bu da bir uzaklık kavramıdır.
Bu nedenle, mekânsal ilişkileri anlatan uzaklık kavramlarından olmayan B) altında seçeneğidir. Bu seçenek, bir nesnenin diğerine göre mekânsal konumunu (yukarıda veya altında) tanımlar, fakat bu, nesneler arası uzaklıkla ilgili bir kavram değildir.

3- Öğretmenlerin çocuklarda mekansal düşünmelerini geliştirmek için aşağıdaki hangi beceriyi geliştirmesi gerekmez?

A) yön
B) konum
C) ölçek
D) gösterim

Cevap : C) ölçek

Öğretmenlerin çocuklarda mekansal düşünmelerini geliştirmek için üzerinde odaklanmaları gereken anahtar beceriler yön, uzaklık, konum ve gösterim becerileridir. Bu becerilerin her biri, çocukların mekansal ilişkileri anlamaları ve çevreleriyle etkileşimlerinde bu ilişkileri kullanmaları için temel oluşturur.
Yön, uzaklık ve konum becerileri, çocukların çevrelerindeki nesnelerin birbirlerine göre konumlarını, nesneler arası mesafeleri ve bu nesnelerin yönlerini anlamalarını sağlar. Gösterim becerisi ise, çocukların bu mekansal bilgileri haritalar, diyagramlar ve diğer görsel araçlar aracılığıyla ifade etmelerine ve anlamalarına olanak tanır.

4- I-Dönme
II-Öteleme
III- Açı
IV-Yansıma
V-Simetri
VI-Köşegen
Yukarıdaki kavramların hangileri geometri dönüşüm kavramlarıdır?

A) I-II-VI
B) I-III-V
C) I-II-IV-V
D) I-II-III-IV-V-VI

Cevap : C) I-II-IV-V

Geometri dönüşüm kavramları, geometrik şekillerin uzayda nasıl hareket ettirilebileceğini veya nasıl değiştirilebileceğini açıklar. Bu kavramlar şunları içerir:
I) Dönme: Bir şeklin bir nokta etrafında belirli bir açı kadar döndürülmesi işlemidir.
II) Öteleme: Bir şeklin uzayda sabit bir yönde ve mesafede kaydırılması işlemidir.
III) Açı: Geometride önemli bir kavramdır ancak bir dönüşüm işlemi değildir; şekillerin dönüşümünde kullanılan bir ölçüttür.
IV) Yansıma: Bir şeklin bir eksen etrafında aynalanması işlemidir.
V) Simetri: Bir şeklin simetrik olup olmadığını belirten bir özelliktir; yansıma dönüşümünün bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
VI) Köşegen: Bir çokgenin iç noktalarını birleştiren doğru parçasıdır ve bir dönüşüm türü değildir.
Bu bilgilere dayanarak, geometri dönüşüm kavramlarını içeren seçenek C) I-II-IV-V tir.

5- Aşağıdakilerden hangisi çocuklara mekânsal düşünme fırsatları sunar?

A) Açık alanlarda çocukların büyük nesnelerin etrafında dolaşması ve içine girmesi
B) Seksek oyunu oynamaları
C) Blokları üst üste dizmeleri
D) Çocukların birbirlerini takip ederek yürümeleri

Cevap : A) Açık alanlarda çocukların büyük nesnelerin etrafında dolaşması ve içine girmesi

Mekânsal İlişkiler

6- Aşağıdaki oyunlardan hangisi mekânsal yetenek gelişimini teşvik etmez?

A) Beş taş
B) blok oyunları
C) yap boz
D) tetris

Cevap : A) Beş taş

Mekânsal yetenek gelişimi, çocukların ve bireylerin çevrelerindeki nesnelerin yerini, şeklini, boyutunu ve bunlar arasındaki ilişkileri anlamalarını, görsel bilgileri işlemelerini ve bu bilgileri kullanarak kararlar vermelerini içerir. Verilen oyunlar arasından:
A) Beş taş: Bu oyun, el-göz koordinasyonunu ve hızlı refleksleri teşvik eder, ancak mekânsal yetenek gelişimini doğrudan destekleyen görsel ve mekânsal problem çözme öğeleri daha azdır.
B) Blok oyunları: Bloklarla oynamak, çocukların mekânsal ilişkileri, dengeleri ve yapısal bütünlüğü anlamalarına yardımcı olur. Bu tür oyunlar, mekânsal yeteneklerin gelişimini doğrudan teşvik eder.
C) Yap boz: Yapboz oyunları, parçaların bir araya getirilerek bütünlüğün sağlanmasını gerektirir. Bu süreç, mekânsal algıyı ve problem çözme yeteneklerini geliştirir.
D) Tetris: Tetris, düşen blokların yatay olarak tam sıralar oluşturacak şekilde düzenlenmesi gereken bir oyundur. Bu, mekânsal düşünme, hızlı karar verme ve problem çözme becerilerini geliştirir.
Bu bilgiler ışığında, mekânsal yetenek gelişimini teşvik etmeyen oyun olarak A) Beş taş seçeneği en uygunudur. Beş taş oyunu, mekânsal yeteneklerden ziyade motor beceriler ve el-göz koordinasyonu üzerine odaklanır.

7- Aşağıdakilerden hangisi yanlış bir ifadedir?

A) Mekânsal düşünme geometrik muhakeme ile ilgilidir.
B) Mekânsal düşünme çocukların sayı duyusunu güçlendirir.
C) Mekânsal düşünme becerisine sahip çocuklar ileri ve geri sayma etkinliklerinde daha başarılıdır.
D) Daha iyi mekânsal görselleştirme becerilerine sahip çocuklar sayı doğrusunu daha iyi anlarlar.

Cevap : C) Mekânsal düşünme becerisine sahip çocuklar ileri ve geri sayma etkinliklerinde daha başarılıdır.

Mekânsal düşünme, çevremizdeki mekan ve nesnelerin konumlarını, hareketlerini ve bu hareketlerin ve konumların birbirleriyle olan ilişkilerini anlamamıza yardımcı olan bir yetenektir. Geometrik muhakeme, nesnelerin uzaydaki yerini ve bu nesneler arasındaki ilişkileri kavrama yeteneğini içerir, bu yüzden:
A) Mekânsal düşünme geometrik muhakeme ile ilgilidir. ifadesi doğrudur, çünkü mekânsal düşünme, geometrik şekiller, konumlar ve boyutlar hakkında muhakeme yapmayı içerir.
B) Mekânsal düşünme çocukların sayı duyusunu güçlendirir. ifadesi, daha genel bir bağlamda ele alındığında, dolaylı yollardan doğru olabilir. Mekânsal düşünme, matematiksel kavramlar ve sayısal ilişkilerin anlaşılmasında önemli bir role sahip olabilir, ancak doğrudan sayı duyusunu güçlendirmekten ziyade, bu, mekânsal düşünmenin matematik öğrenimi üzerindeki genel olumlu etkilerinden biridir.
C) Mekânsal düşünme becerisine sahip çocuklar ileri ve geri sayma etkinliklerinde daha başarılıdır. ifadesi, mekânsal düşünme becerileri ile sayma etkinlikleri arasında doğrudan bir ilişki olduğunu önermektedir. Bu, özellikle sayma etkinliklerinin mekânsal düşünme ile doğrudan ilişkilendirilmesi açısından yanıltıcı olabilir, çünkü ileri ve geri sayma daha çok sayısal anlayış ve bellek becerileriyle ilişkilidir.
D) Daha iyi mekânsal görselleştirme becerilerine sahip çocuklar sayı doğrusunu daha iyi anlarlar. ifadesi doğrudur. Mekânsal görselleştirme becerileri, çocukların matematiksel kavramları, özellikle de sayı doğrusu gibi mekânsal temsilleri anlamalarını destekler.
Bu durumda, mekânsal düşünme ile ileri ve geri sayma etkinliklerinin başarısı arasındaki doğrudan ilişkiyi öneren *C) Mekânsal düşünme becerisine sahip çocuklar ileri ve geri sayma etkinliklerinde daha başarılıdır.* ifadesi, verilen seçenekler arasında en yanlış ifade olarak kabul edilebilir. Çünkü mekânsal düşünme ile sayısal kavramların anlaşılması arasında genel bir ilişki olsa da, ileri ve geri sayma gibi spesifik sayısal becerilerin başarısı doğrudan mekânsal düşünme becerileriyle ilişkilendirilemez.

8- I-Şekil Sudoku
II-Sayı Sudoku
III-Trafik Halısı Üzerinde Hareket
VI-Pentamino ile Şekiller Yapma
V-Abaküs
Yukarıdaki oyunlardan hangileri mekânsal düşünmeyi destekleyici oyunlardandır?

A) I-II-VI-V
B) I-II-III-IV
C) II-III-IV-V
D) I-III-IV-V

Cevap : B) I-II-III-IV

9- Aşağıdakilerden hangisi mekânsal düşünme becerilerini destekleyici yönergelerden değildir?

A) Elindeki bloğu sarı renkteki blokla mavi renkteki bloğun arasına yerleştirmelisin.
B) Elindeki 3 sayısını 5 sayısının iki kare altına yerleştirmelisin.
C) Kütüphaneye gitmek için öncelikle sağa dönmelisin.
D) Elindeki yuvarlak şekli şuraya yerleştirmelisin.

Cevap : D) Elindeki yuvarlak şekli şuraya yerleştirmelisin.

“Elindeki yuvarlak şekli şuraya yerleştirmelisin.” Bu yönerge, belirsiz ve açık olmayan bir konum ifadesi kullanır (*şuraya*) ve mekânsal ilişkileri açıkça belirtmez. Mekânsal düşünme becerilerini desteklemek için nesnelerin mekânsal konumları ve aralarındaki ilişkiler hakkında net ve açık bilgi verilmesi gerektiğinden, bu yönerge mekânsal düşünme becerilerini destekleyici yönergelerden sayılmaz.
Bu nedenle, mekânsal düşünme becerilerini destekleyici yönergelerden olmayan seçenek D) Elindeki yuvarlak şekli şuraya yerleştirmelisin. dir. Bu yönerge, mekânsal konumlandırma hakkında yeterli açıklık sağlamaz.

10- Montessori ile el haritası hazırlanırken etkinlikler sırasıyla aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) I-Harita üzerine konuşmak II-El haritası çizmek III-Çocukların beden haritalarını çizmek VI-Sınıfa farklı büyüklükte Türkiye haritası getirmek
B) I-Harita üzerine konuşmak II-Sınıfa farklı büyüklükte Türkiye haritası getirmek III-El haritası çizmek VI-Çocukların beden haritalarını çizmek
C) I-Sınıfa farklı büyüklükte Türkiye haritası getirmek II-Harita üzerine konuşmak III-El haritası çizmek VI-Çocukların beden haritalarını çizmek
D) I-Sınıfa farklı büyüklükte Türkiye haritası getirmek III-El haritası çizmek VI-Çocukların beden haritalarını çizmek VI-Harita üzerine konuşmak

Cevap : A) I-Harita üzerine konuşmak II-El haritası çizmek III-Çocukların beden haritalarını çizmek VI-Sınıfa farklı büyüklükte Türkiye haritası getirmek