Erken Çocuklukta Fen Ve Matematik Eğitimi Ünite-8 (2024)

Ölçme Kavramları ve Öğretim Yöntemleri

Ölçme, çevremizdeki dünyayı anlamamızı sağlayan temel bir matematiksel etkinliktir. Bu etkinlik, çocuklara nesnelerin uzunluğunu, hacmini, ağırlığını ve zamanı kavramalarını öğretir. Erken çocukluk eğitiminde ölçme kavramlarını öğretmek, çocukların bu kavramları günlük hayatlarına uygulamalarını sağlayarak öğrenmelerini somutlaştırır.

Standart Olmayan Ölçüm Araçları

Erken çocukluk eğitiminde ölçme etkinliklerine başlarken genellikle standart olmayan ölçüm araçları kullanılır. Örneğin, bir masanın uzunluğunu ölçmek için lego blokları veya çocukların adımlarını kullanmak gibi. Bu yöntemler, çocuklara ölçme kavramını anlamaları için pratik ve somut deneyimler sunar.

Ölçme ile İlgili Yanlış Anlamalar

Ölçme kavramı ile ilgili yanlış anlamalar sıkça karşılaşılan bir durumdur. Örneğin, uzunluk, yükseklik ve alanın her biri farklı ölçme kavramlarıdır ve her biri belirli özelliklere sahiptir. Uzunluk ve yükseklik tek boyutlu, alan ise iki boyutlu bir ölçümdür. Öğretmenler, bu tür yanlış anlamaları düzeltmek için çocuklara bu kavramları açık ve somut örneklerle açıklamalıdır.

Zaman, Hacim ve Sıcaklık

Zaman, hacim ve sıcaklık gibi kavramlar, çocukların ölçme becerilerini genişletir. Zaman kavramını anlamak için günlük rutinler ve etkinliklerin zamanları üzerinde durulurken, hacim kavramı farklı büyüklükteki kapların içine ne kadar su sığabileceği gibi deneylerle öğretilir. Sıcaklık ise farklı sıcaklıktaki suların karşılaştırılması gibi etkinliklerle somutlaştırılır.

Ölçme ve Matematiksel Düşünme

Ölçme kavramları, çocukların matematiksel düşünme becerilerini geliştiren önemli araçlardır. Sayı doğrusunda muhakeme yapabilme, dört işlemi esnek olarak kullanabilme ve orantısal muhakeme gibi beceriler, ölçme aktiviteleri aracılığıyla pekiştirilebilir. Öğretmenler, bu becerileri ölçme etkinlikleri ile bütünleştirerek çocukların hem teorik hem de pratik matematik becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilirler.

1- Masanın uzunluğunun ne olduğunu merak eden bir anasınıfı öğrencisi aşağıdakilerden hangisi kullanarak ölçüm yaparsa standart olmayan bir ölçüm aracı kullanmış olur?

A) Cetvel
B) Mezura
C) Lego
D) Metre
E) Terazi

Cevap : C) Lego

Standart ölçüm araçları, belirli birimlerle (örneğin, santimetre, inç, metre) önceden belirlenmiş ölçümleri sağlar. Bu araçlar genellikle uzunluk, hacim ya da ağırlığı ölçmek için kullanılır ve ölçümlerin karşılaştırılabilir ve tutarlı olmasını sağlar. Cetvel, mezura ve metre gibi araçlar standart ölçüm araçlarıdır çünkü bunlar belirli birimlerle (genellikle metrik veya İngiliz ölçü sistemine göre) uzunluk ölçer. Terazi ise ağırlık ölçmek için kullanılır.
C seçeneği olan *Lego*, standart bir ölçüm birimi sunmayan bir araçtır. Lego parçaları, bir masa gibi nesnelerin uzunluğunu ölçmek için kullanıldığında, ölçümün birimleri bu özel Lego parçalarının boyutlarına bağlı olacaktır. Lego parçalarının boyutları evrensel olarak kabul edilen bir ölçüm birimi olmadığından, bu tür bir ölçüm standart olmayan bir ölçüm aracı kullanıldığını gösterir.
Dolayısıyla, masanın uzunluğunu merak eden bir anasınıfı öğrencisi eğer C) Lego kullanarak ölçüm yaparsa standart olmayan bir ölçüm aracı kullanmış olur.

2- Aşağıda verilen erken çocuklukta ölçme ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Temelleri okul öncesinde atılır.
B) Çocuklarda karşılaştırma beceresini geliştirir.
C) Standart olmayan ölçüm araçlarından başlanılır.
D) Uzunluk, yükseklik ve alan iki boyutludur.
E) Ölçme işlemi sırasında kullanılan araca göre ölçüm farklılık gösterebilir.

Cevap : D) Uzunluk, yükseklik ve alan iki boyutludur.

Erken çocuklukta ölçme ile ilgili verilen bilgiler, çocukların ölçme kavramını nasıl öğrendiklerine ve ölçme sürecinde ne tür becerilerin geliştirildiğine dair önemli ipuçları sunar. Bu bilgilerin her birini inceleyelim:
A) Temelleri okul öncesinde atılır. Bu doğrudur. Çocuklar, okul öncesi dönemde basit ölçme kavramları ile tanışır ve bu temel beceriler, ileriki öğrenimlerinin temelini oluşturur.
B) Çocuklarda karşılaştırma beceresini geliştirir. Bu da doğrudur. Ölçme aktiviteleri, çocukların nesneleri boyut, ağırlık, uzunluk gibi özelliklerine göre karşılaştırmalarını ve değerlendirmelerini sağlar, bu da karşılaştırma becerilerinin gelişimine katkıda bulunur.
C) Standart olmayan ölçüm araçlarından başlanılır. Bu doğru bir ifadedir. Erken çocukluk eğitiminde, çocuklar genellikle standart olmayan ölçüm araçları (örneğin, kendi ayakları, bloklar) kullanarak ölçme kavramı ile tanıştırılırlar. Bu, ölçme kavramını anlamalarına yardımcı olur.
D) Uzunluk, yükseklik ve alan iki boyutludur. Bu ifade yanlıştır. Uzunluk ve yükseklik tek boyutlu özelliklerdir çünkü sadece bir yönde ölçülürler. Alan ise iki boyutlu bir özelliktir; uzunluğu ve genişliği içerir. Bu nedenle, ifadenin doğru olması için “ve” bağlacı yerine “veya” kullanılmalı ve “alan” ifadesi bu gruptan çıkarılmalıdır.
E) Ölçme işlemi sırasında kullanılan araca göre ölçüm farklılık gösterebilir.” Bu doğrudur. Standart olmayan ölçüm araçları kullanıldığında, ölçüm sonuçları kullanılan aracın türüne göre değişiklik gösterebilir. Bu, ölçme kavramının anlaşılmasında önemli bir noktadır.
Bu nedenle, yanlış bilgi *D) Uzunluk, yükseklik ve alan iki boyutludur.* seçeneğidir.

3- ‘Bütün sınıfı balonlar ile doldursaydık kaç balona ihtiyacımız olurdu?’ Sorusunu soran Dilek öğretmen ölçme de hangi kavrama dikkat çekmek istemiştir?

A) Sıcaklık
B) Uzunluk
C) Yükseklik
D) Alan
E) Hacim

Cevap : D) Alan

4- Bir eline suluk diğer eline kalem alan Ayşe; ‘Suluk kalemden daha ağırdır’ demiştir. Ayşe için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Alan kavramını anlamıştır.
B) Karşılaştırma becerisi düşüktür.
C) Standart olan ölçme aracı kullanmıştır.
D) Hacimleri karşılaştırarak doğru sonucu bulmuştur.
E) Nesnelerin kütlelerini standart olmayan ölçme aracı ile ölçmüştür.

Cevap : E) Nesnelerin kütlelerini standart olmayan ölçme aracı ile ölçmüştür.

Ayşe’nin bir eline suluk diğer eline kalem alıp “Suluk kalemden daha ağırdır” demesi, iki nesnenin ağırlıklarını (kütlelerini) karşılaştırarak bir sonuca varmasını gösterir. Bu durumda, Ayşe doğrudan nesnelerin ağırlıklarını hissederek ve karşılaştırarak bu sonuca ulaşmıştır. Burada kullanılan “ölçme aracı”, aslında Ayşe’nin kendi duyularıdır, yani bu bir standart ölçme aracı kullanımı değildir. Ayrıca, Ayşe’nin bu yorumu yapabilmesi, karşılaştırma becerisinin gelişmiş olduğunu gösterir ve bu durum, nesnelerin hacimleriyle ilgili bir karşılaştırma değil, doğrudan ağırlıklarıyla ilgilidir.
Bu bağlamda, *E) Nesnelerin kütlelerini standart olmayan ölçme aracı ile ölçmüştür.* seçeneği, Ayşe’nin gerçekleştirdiği eylemi en doğru şekilde tanımlayan seçenektir. Ayşe, nesnelerin ağırlıklarını (kütlelerini) kendi duyularını kullanarak karşılaştırmış ve bu süreçte herhangi bir standart ölçme aracı kullanmamıştır.

5- Uzunluk kavramını öğretmek isteyen bir okul öncesi öğretmeni ilk aşamada aşağıdaki etkinliklerden hangisini yapabilir?

A) Mezura ile çocukların boylarını ölçebilir.
B) Sınıfın bir ucundan diğer ucuna kaç adım olduğunu ölçtürebilir.
C) Terazi ile iki nesneyi ölçebilir.
D) Cetvel ile dolabın uzunluğunu ölçebilir.
E) Uzunluk ile ilgili şarkı dinletebilir.

Cevap : B) Sınıfın bir ucundan diğer ucuna kaç adım olduğunu ölçtürebilir.

Uzunluk kavramını öğretmek için okul öncesi çocuklara yönelik etkinliklerde genellikle somut ve etkileşimli yöntemler tercih edilir. Bu yaş grubundaki çocuklar için kavramsal öğrenmeyi somutlaştırmak, öğrenme sürecini daha etkili hale getirir. Verilen seçenekler arasında:
A) Mezura ile çocukların boylarını ölçebilir. bu, çocuklara uzunluğun ne olduğunu somut bir şekilde gösterebilir ancak okul öncesi çocuklar için biraz daha soyut kalabilir ve mezura kullanımı bazı çocuklar için karmaşık olabilir.
B) Sınıfın bir ucundan diğer ucuna kaç adım olduğunu ölçtürebilir. Bu etkinlik, çocuklara uzunluk kavramını anlamaları için somut bir deneyim sunar. Kendi adımlarını kullanarak ölçüm yapmak, çocukların kendi bedenleriyle ilişkilendirerek uzunluğu anlamalarına yardımcı olur ve bu da öğrenmeyi somutlaştırır.
C) Terazi ile iki nesneyi ölçebilir. Bu etkinlik, ağırlık ölçümü ile ilgilidir ve uzunluk kavramını öğretmek için uygun değildir.
D) Cetvel ile dolabın uzunluğunu ölçebilir. Bu etkinlik, uzunluğu öğretmek için kullanılabilir ancak cetvelin kullanımı ve dolabın uzunluğunu ölçmek, okul öncesi çocuklar için biraz daha karmaşık ve soyut olabilir.
E) Uzunluk ile ilgili şarkı dinletebilir. Bu, çocukların uzunluk kavramını eğlenceli bir şekilde öğrenmelerini sağlayabilir, ancak somut ölçme deneyimi sağlamaz.
Bu durumda, uzunluk kavramını somut bir şekilde anlamalarına yardımcı olacak ve etkileşimli bir öğrenme deneyimi sunacak etkinlik B) Sınıfın bir ucundan diğer ucuna kaç adım olduğunu ölçtürebilir. seçeneğidir. Bu yöntem, çocukların kendi vücutlarıyla ilişkili bir ölçü birimi kullanmalarını sağlar ve uzunluğun anlaşılmasını kolaylaştırır.

6- Bir okul öncesi öğretmeni çocuklarda zaman kavramına dikkat çekmek istiyor. Bunun için gün içerisinde zamanı vurgulayan cümleler kuruyor. Aşağıdakilerden hangisi bu öğretmenin zamana yönelik cümlelerinden birisi olamaz?

A) Oyuncakları toplamanız için son 5 dakika kaldı.
B) Aralık ayı bittikten sonra yeni yıla gireceğiz.
C) Okulumuz saat 08:00 da açılıyor.
D) 3 kule masanın altında kalmış.
E) Öğleden sonra tiyatro gösterimiz olacak.

Cevap : D) 3 kule masanın altında kalmış.

Zaman kavramına dikkat çekmek isteyen bir okul öncesi öğretmeni tarafından kurulan cümleler, genellikle günün belirli zamanlarını, süreleri ya da tarihleri vurgulayan ifadeler içerir. Bu bağlamda, seçeneklerden:
A) Oyuncakları toplamanız için son 5 dakika kaldı. cümlesi, belirli bir süreye dikkat çekerek zaman kavramını vurgular.
B) Aralık ayı bittikten sonra yeni yıla gireceğiz. cümlesi, zamanın akışı ve takvimle ilgili bir kavramı vurgular.
C) Okulumuz saat 08:00 da açılıyor. cümlesi, günün belirli bir saatini vurgulayarak zaman kavramına işaret eder.
E) Öğleden sonra tiyatro gösterimiz olacak. cümlesi, günün belirli bir bölümünü (öğleden sonra) belirtir ve zamanla ilgili bir etkinliği işaret eder.
D) 3 kule masanın altında kalmış. cümlesi ise miktarı vurgular ve zamanla ilgili herhangi bir ifade içermez. Bu nedenle, zamana yönelik cümlelerden birisi olamaz.
Bu durumda, zamana yönelik olmayan cümle *D) 3 kule masanın altında kalmış.* seçeneğidir.

7- Çocuklara sıcaklık kavramı ile ilgili bir etkinlik yaptırmak isteyen okul öncesi öğretmeni aşağıdaki etkinliklerden hangisini yaptırırsa ‘yaparak yaşayarak öğrenme’ ilkesine uygulamış olur.

A) Farklı sıcaklıklarda iki kap suya (Ilık -soğuk) çocukların ellerini koymalarını isteyerek karşılaştırma yapması.
B) Termometrenin ne işe yaradığını söylemesi
C) Farklı iklim tiplerine sahip ülkelerin resimlerini göstermesi.
D) Sıcak ve soğuk nesnelerin boyama sayfasını vermesi.

Cevap : A) Farklı sıcaklıklarda iki kap suya (Ilık -soğuk) çocukların ellerini koymalarını isteyerek karşılaştırma yapması.

*Yaparak yaşayarak öğrenme* ilkesi, öğrencilerin doğrudan deneyimler yoluyla öğrenmelerini vurgular. Bu tür öğrenme, öğrencilere teorik bilgileri pratik uygulamalar aracılığıyla anlama ve kavrama fırsatı sunar. Bu ilkeye en uygun etkinlik, çocukların doğrudan deneyimlemelerini ve duyusal yollarla öğrenmelerini sağlayan etkinliktir.
A) Farklı sıcaklıklarda iki kap suya (Ilık -soğuk) çocukların ellerini koymalarını isteyerek karşılaştırma yapması. seçeneği, çocuklara sıcaklık kavramını doğrudan deneyimleme fırsatı sunar. Bu etkinlik, çocukların ılık ve soğuk suyu doğrudan hissetmelerini ve bu deneyimler arasındaki farkı anlamalarını sağlar, bu da yaparak yaşayarak öğrenme ilkesine tam olarak uygundur.
B) Termometrenin ne işe yaradığını söylemesi, çocuklara doğrudan bir deneyim sunmaz; bu, daha çok teorik bilgi aktarımıdır.
C) Farklı iklim tiplerine sahip ülkelerin resimlerini göstermesi., çocuklara visüel bir deneyim sunar fakat bu, sıcaklık kavramını doğrudan deneyimlemelerini sağlamaz.
D) Sıcak ve soğuk nesnelerin boyama sayfasını vermesi., çocukların sıcaklık hakkında düşünmelerini sağlayabilir ancak bu, kavramı doğrudan deneyimleme fırsatı sunmaz.
Bu nedenle, çocuklara sıcaklık kavramı ile ilgili bir etkinlik yaptırarak *yaparak yaşayarak öğrenme* ilkesini uygulayan etkinlik *A) Farklı sıcaklıklarda iki kap suya (Ilık -soğuk) çocukların ellerini koymalarını isteyerek karşılaştırma yapması.* seçeneğidir.

8- Standart ölçüm yapan bir kişide belli bir düzeyde olması gereken özellikler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Sayı doğrusunda muhakeme
B) Dört işlemi esnek olarak kullanabilme
C) Sayıları bilme ve karşılaştırma
D) Orantısal muhakeme
E) Yetenek ve yorumlama

Cevap : E) Yetenek ve yorumlama

Standart ölçüm yaparken belli bir düzeyde olması gereken özellikler, genellikle matematiksel ve ölçme ile ilgili becerileri içerir. Bu beceriler arasında sayı doğrusu üzerinde muhakeme yapabilme, dört işlemi esnek bir şekilde kullanabilme, sayıları bilme ve karşılaştırabilme, ve orantısal muhakeme yer alabilir. Bu beceriler, ölçüm yaparken karşılaşılan miktarları doğru bir şekilde hesaplayabilmek, karşılaştırmak ve yorumlayabilmek için gereklidir.
E) Yetenek ve yorumlama seçeneği, belirli bir ölçüm becerisi yerine daha genel bir zeka veya yetenek kategorisine işaret eder. Standart ölçüm yapabilme yeteneği, spesifik matematiksel beceri ve kavramlar üzerine kuruludur ve bu beceriler arasında sayısal anlayış, ölçme kavramları ve ilişkili matematiksel işlemler bulunur. Ancak, “yetenek ve yorumlama”, bu becerilerin ötesinde daha genel bir zekâ veya problem çözme yeteneğini ifade eder ve doğrudan standart ölçümle ilgili bir özellik olarak kabul edilmez. Dolayısıyla, standart ölçüm yapan bir kişide belli bir düzeyde olması gereken özellikler arasında “E) Yetenek ve yorumlama” doğrudan yer almaz. Bu, daha çok genel bir beceri veya yetenek kategorisine girer ve spesifik olarak ölçüm yapma becerileriyle doğrudan ilişkilendirilemez.

9- Ölçme işlemi ile ölçülebilecek nitelikler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Uzunluk
B) Yükseklik
C) Geometri
D) Alan
E) Zaman

Cevap : C) Geometri

Ölçme işlemi, belirli niceliklerin veya niteliklerin miktarını belirlemek için kullanılan bir süreçtir. Uzunluk, yükseklik, alan ve zaman gibi özellikler ölçülebilir niteliklerdir çünkü bunlar belirli birimlerle ifade edilebilir ve karşılaştırılabilir değerlere sahiptirler. Örneğin, uzunluk metre veya feet cinsinden, alan metrekare veya feet kare cinsinden, zaman ise saniye, dakika veya saat cinsinden ölçülebilir.
C) Geometri ise bir ölçülebilir nitelik değil, matematiğin bir dalıdır. Geometri, şekiller, boyutlar, uzaydaki nesnelerin konumları ve bu nesneler arasındaki ilişkilerle ilgilenir. Geometri içerisinde ölçme işlemleri yapılabilir (örneğin, bir şeklin alanının veya çevresinin hesaplanması), ancak geometri kendisi bir ölçü değil, daha geniş bir matematiksel kavram ve çalışma alanıdır.
Bu nedenle, ölçme işlemi ile ölçülebilecek nitelikler arasında *C) Geometri* yoktur.

10- Farklı büyüklüklerdeki 3 kabı çocuklara gösteren bir okul öncesi öğretmeni ‘ Bu kaplardan hangisinin içerisinde daha çok su girer? Sorusunu sormuştur. Bu soruda ölçmenin hangi kavramına dikkat çekmek istemiştir?

A) Hacim
B) Yükseklik
C) Kütle
D) Zaman
E) Sıcaklık

Cevap : A) Hacim