Çocuk ve Müzik 2021 Vize Soruları

NOT: “Üç bölümlü” formlar baştaki bölümün tekrarı (ABA) ya da bütün bölümlerin farklı olmasıyla (ABC) oluşur.

NOT: Bir formun oluşumu “motif, cümle ve dönem” üç temel parçaya dayanmaktadır. Bu parçalardan motif, bir müzik eserini oluşturan en küçük ve temel müziksel fikirdir. İki motifin bir araya gelmesiyle müziksel cümle oluşur. İki cümlenin bir araya gelmesiyle de bir dönem, yani bir bölüm oluşur.

NOT: Müziksel üslûp, tarihsel dönemlere, bestecilere, icracılara, dokuya, duyguya ve türe atıfta bulunabilir. Bu anlamda üslûp, müzikteki her şeydir. Dinleyiciye bir şeyler ileten eserin her yönü, üslûbun bir yönüdür.

NOT: Müzik kuramı kitaplarında genellikle ‘müziksel olan’ ve ‘müziksel olmayan’ ses ayrımı yapılır. Yani sadece düzenli titreşimdeki belirli seslerin müzikte kullanılabileceği, bunun dışındaki seslerin müzikte kullanılamayacağı öngörülür. Ancak 19. yüzyılın sonunda bile elektronik sesler ortaya çıkmış ve ‘müziksel olmayan sesler’ de müzik eseri oluşturmak için kullanılmaya başlanmıştır.

NOT: Türk Halk Müziği’nde yer alan ve özellikle Kırşehir yöresi müzik kültüründe Abdal müzisyenlere özgü olan “bozlak,” hem kendine özgü bir seslendirme (çalgı ve insan sesi) üslûbu, hem kullanılan ses dizisi, hem bir serbest ritimli bir müzik formu ve bağlamada bir akort düzenidir. Bütün bunlar bir araya geldiğinde, belirli bir bölgeye dair halk müziğini yaratım ve seslendirme açısından “Abdal-Bozlak üslûbu” ortaya çıkmaktadır.

NOT: SOL Anahtarı’nda bilinen DO-RE arası tam, ama Mİ-FA arası yarım ses aralığıdır.

NOT: Örneğin, 5/8’lik Zaman İşareti’nde iki tane 1 vuruş içine beş tane Sekizlik Nota sığması gerekiyor. Bunun için, Örnek 25’te görüldüğü üzere, ilk iki ok işaretinin iki tane (1, 2) Sekizlik Nota’yı, ikinci iki ok işaretinin ise üç tane (3, 4, 5) Sekizlik Nota’yı kapsayacak biçimde vurulması gerekiyor. Kısaca üçüncü ve dördüncü ok işaretlerinin içine üç tane Sekizlik Nota sığmalıdır. Bu da 1, 2, 1, 2, 3 diyerek sayılır.

NOT: Bileşik formlar içinde çeşitli şarkı formlarını barındıran ve “müzikli sahne sanatları” grubunda yer alan Opera, Operet (Operetta) Oratoryo (Oratorio) ve Müzikal (Musical)’dir.

NOT: Müziksel sesler “porte” denilen beş temel çizgiye ve aralıklara “nota” denilen işaretlerle yazılarak görsel olarak temsil edilir. Portenin en başına ilgili notaların yerini belirleyen “anahtar” yazılır.

NOT: MÖ. 200-100 yılları arasına ait olduğu düşünülen Seikilos Kitabesi[7] üzerine Antik Yunan müzik notaları ve şarkı sözleriyle yazılmış en eski eksiksiz müzik bestesi ise Türkiye’nin Aydın iline yakın Helenistik Tralleis kasabasında bir mezar taşına kazınmış olarak bulunmuştur. Bu anonim eserin, mezardaki Seikilos’a ait olduğu düşüldüğünden, farklı dillerde Seikilos’un Şarkısı ya da Seikilos Ağıdı olarak da adlandırılmıştır.

NOT: Türkçe’deki “müzik” sözcüğü, Yunanca “mousikē”den dönüşümle Türkiye’de “mûsikî” olarak da kullanılmaktadır.

NOT: *“tek bölümlü” formlarda bölümün aynen veya biraz farklılaşarak tekrar etmesi sonucu “genişlemiş form” (AAAA veya AA’A’’A’’’) oluşur.
*“İki bölümlü” formlarda iki ayrı bölüm (AB veya AA’BB’) olmakla birlikte, iki bölüm tekrar ederek genişletilebilir (AABABA).
*“Üç bölümlü” formlar ise baştaki bölümün tekrarı (ABA) ya da bütün bölümlerin farklı olmasıyla (ABC) oluşur.
*Bunların yanı sıra, dört ya da daha fazla bölümünden oluşan “zincir form”da birbirinden farklı bölümler (ABCD…) sıralanır. Hatta bu bölümler de tekrar ederek (AABBCCDD…) form genişleyebilir.

NOT: “Seslerle anlatma sanatı” ifadesini şöyle açabiliriz: Kuş cıvıltısı, kıyı şeridine çarpan deniz dalgaları, araba kornaları, ağaçlarda yaprakların hışırtısı gibi günlük yaşamda her yerde sesler vardır. Ancak bazen sesler, belirli bir atmosfer yaratmak, fikirleri veya duyguları ifade etmek için amaca yönelik şekillerde insanlar tarafından bir araya getirilir. Dolayısıyla insanlara özgü müzik de organize edilmiş seslerle ortaya konulur.

NOT: Bu bölümün ilk konusu olan “üslûp” kavramına öncelikle kelime olarak bakıldığında, Güncel Türkçe Sözlük’te üslûp, “Bir sanatçıya, bir çağa veya bir ülkeye özgü teknik, renk, biçimlendirme ve söyleyiş özelliği, biçem, stil” ve “Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi…”dir.

NOT: Bir müziğin seslendirme üslûbunda dört ana değişken “süsleme, ezgi ve ritmik kalıplarda çeşitlilik, ezgi cümlesi ve artikülasyon (doğru seslendirme)” söz konusu olabilmektedir.

NOT: Müzik formu, müzik türlerine göre ezgi, ritim, armoni ve doku unsurlarının birleşimiyle ortaya çıkan bir organizasyondur.