Auzef Sosyal Hizmet Etiği Vize Deneme Sınavı -2

Cevap : d) Abraham Flexner

Abraham Flexner, 1915 yılında “Sosyal hizmet bir meslek midir?” başlıklı meşhur konuşmasında sosyal hizmetin etik kodlarının olmadığını belirtmiş ve bu nedenle sosyal hizmetin bir meslek olup olmadığını sorgulamıştır​​.

Tamamlanmış soru: 1915 yılında yaptığı “Sosyal hizmet bir meslek midir?” başlıklı konuşmada sosyal hizmetin etik kodlarının olmadığını belirten ve bu nedenle sosyal hizmetin bir meslek olup olmadığını sorgulayan isim aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap: d) Abraham Flexner

Cevap : d) Erdem etiği

Yukarıda açıklanan teori, “Erdem etiği”dir. Erdem etiği, etik uygulamanın ‘iyi’ sosyal çalışmacılar tarafından geliştirilmesi gerektiğini ve bu gelişimin sosyal çalışmacının karakterine odaklanması gerektiğini öne sürer. Bu yaklaşım, sosyal çalışmacının ahlaki kararlarını ve davranışlarını, kişisel erdemlerine ve karakter özelliklerine dayandırır. Örneğin, dezavantajlı gruplara karşı kişisel önyargıları olan bir sosyal çalışmacı, bu önyargılarını meslek hayatına da taşıyabilir. Erdem etiği, bu tür durumları ele alır ve sosyal çalışmacıların erdemli karakter özelliklerini geliştirmelerini teşvik eder.

Cevap : d) İşletmecilik Etiği

“Meslek etiği” kavramının kapsamı içerisinde yer almayan seçenek, “İşletmecilik Etiği”dir​​. Bu kavram, meslek etiğinden ziyade işletmelerin genel etik ilkeleri ve normları ile ilgilidir ve bireysel mesleklerin etik ilkelerini kapsamaz. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

d) İşletmecilik Etiği

Cevap : b) Kötü temsil etme

Yetkinlik:

Sosyal hizmet uzmanlarının gerekli yeterliliğe sahip olmaları ve mesleki uygulamaları yerine getirirken yetkin ve kalifiye olmaları gerekmektedir. Eleştirel bakış açısına sahip olmaları, literatürü düzenli takip etmeleri ve meslek ile ilgili sürekli eğitime katılmaları beklenir.

Ayrımcılık:

Sosyal hizmet uzmanlarının ırk, etnik köken, ulusal köken, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, medeni durum, siyasi inanç, din, göçmenlik durumu, zihinsel veya fiziksel yeteneklere göre ayrımcılık yapmamaları gerekmektedir. Ayrımcılıkla mücadele etmeleri ve ilgili plan, program, politika ve uygulamaları desteklemeleri ve yürütmeleri beklenir.

Kişisel Tutum:

Sosyal hizmet uzmanlarının kişisel tutum, davranış veya hareketlerinin mesleki uygulamalarını etkilememesi gerekmektedir. Bunun için özel hayatları ile mesleki hayatları arasındaki sınırları netleştirmeleri beklenir​​.

Bu bilgilere dayanarak, verilen seçenekler arasında “b) Kötü temsil etme” seçeneği, sosyal hizmet uzmanlarının meslek elemanı olarak etik sorumlulukları arasında yer almamaktadır. Diğer seçenekler (sosyal refah, telif hakkı ve itibarın kabulü, kişisel tutum, temsil) belirtilen etik sorumluluklar arasında bulunuyor

Cevap : 280

Bu durumda, sosyal hizmet uzmanı hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 280. maddesi gereğince soruşturma açılabilir. Bu madde, görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensuplarına ceza öngörmektedir​​. Bu kapsamda, sosyal hizmet uzmanı da bu yükümlülüğe tabi tutulabilir.

Cevap : e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu

Türkiye’de sosyal hizmet kavramının ilk kez hukuken tanımlandığı yasal düzenleme, 1983 yılında kabul edilen “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” dur​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu.

Cevap : a) Faydacılık

“Faydacılık” yaklaşımını tanımlamaktadır. Faydacılık, bir eylemin veya kararın, en büyük toplam iyiliği veya faydayı teşvik etmesi durumunda etik olarak doğru olduğunu savunur. Bu yaklaşım, çeşitli eylemlerin sonuçlarını değerlendirerek, en fazla pozitif sonucu veya en az zararı üretecek olanı seçmeyi önerir. Sosyal hizmet pratiğinde, faydacılık, sosyal çalışmacıların karşılaştıkları çatışan görevler ve kararlar arasında en fazla genel faydayı sağlayacak olanı seçmelerini gerektirir.

Cevap : a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları

İşe alma ve yükseltmede ehliyet ve liyakat yerine ayrımcılığa, kayırmacılığa ve torpile önem verilmesi, iş etiğine aykırı uygulamalar kapsamında değerlendirilir ve “İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları” başlığı altında yer alır​​.
Bu nedenle, sorunun doğru cevabı:

a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumlarıdır.

Cevap : c) Amerikan Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW)

Sosyal hizmet mesleğinin etik kodlarını ortaya koyan ve kabul eden ilk profesyonel sosyal hizmet organizasyonu, Amerikan Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW) olup, bu etik kodlarını 1960 tarihinde yayınlamıştır.

Cevap : c) Kanun koyucu tarafından belirlenen kurallardır

Bu seçenekler içinde, değerlerin tanımı ve doğası açısından en az uyumlu olan “c) Kanun koyucu tarafından belirlenen kurallardır” seçeneğidir. Çünkü değerler, genellikle bireylerin veya toplumun önem verdiği, kişisel veya kolektif olarak benimsenen soyut kurallar ve ilkeler olarak tanımlanır. Değerler kanunlar tarafından belirlenmiş kurallardan ziyade, bireysel veya toplumsal inançlar, ilkeler ve normlarla daha yakından ilişkilidir​​.

Cevap : c) Kurum yöneticisinin talep etmesi durumunda

Sosyal hizmet uygulamalarında gizlilik, müvekkilin zarar görmesini önlemek veya yasal zorunluluklar kapsamında bazı durumlarda sona erer. Bu durumlar arasında, müvekkilin kendisine veya başka birine zarar verme planı yapması, çocuk ihmal veya istismarı şüpheleri ve mahkemenin ilgili bilgiyi talep etmesi yer alır. Ancak, kurum yöneticisinin talebi üzerine gizliliğin sona ermesi bu prensiplerle uyumlu değildir. Bu nedenle, doğru cevap “c) Kurum yöneticisinin talep etmesi durumunda” seçeneğidir. Bu durum, gizliliğin sona erdirilmesi için geçerli bir sebep olarak kabul edilmez.

Cevap : 17-16

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 124. maddesindeki ehliyet koşullarına göre, “Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir.” Bu bilgilere göre, doğru cevap “a) 17-16” şeklinde olmalıdır.

Cevap : 5402

Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri İle Koruma Kurulları Kanunu’nun numarası 5402’dir. Bu kanun, mahkeme veya hakimin isteği üzerine sanığın geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal ve ekonomik durumu, ruhsal ve psikolojik durumu, topluma ve mağdura karşı taşıdığı risk hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlanmasını ve sunulmasını düzenler.

Cevap : e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması

Günümüzde iş etiği ilkelerine duyarlı olmayan kamu ya da özel sektör işletmelerinin toplum tarafından cezalandırılma biçimlerinden biri olmayan seçenek, “Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması”dır​​. Bu durum, iş etiği ilkelerine duyarlılıkla doğrudan ilişkili bir cezalandırma biçimi olarak kabul edilmez. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması.

Cevap : c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları

Sosyal hizmet alanındaki paydaşlar arasında yer almayan seçenek “Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları”dır​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları.

Cevap : e) Dini veya manevi etik

“Dini veya manevi etik” ile ilişkilendirilebilir. Dini veya manevi etik yaklaşımları, genellikle bireyi bir bütün olarak ele almayı ve onların kendi gerçeklikleri içinde anlaşılmalarını gerektiren bir vurgu yapar. Bu yaklaşımlar, bireylerin manevi, etik ve ahlaki boyutlarını dikkate alarak, kişisel değerler, inançlar ve yaşam anlayışlarına saygı göstermeyi içerir. Bu tür etik yaklaşımlar, bireyin sadece fiziksel veya sosyal ihtiyaçlarını değil, aynı zamanda manevi ve duygusal ihtiyaçlarını da kapsamlı bir şekilde ele almayı hedefler​​.

Cevap : 30

4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 5. maddesinde, adliyelerde görevlendirilen psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacılar için belirtilen tercih edilen yaş sınırı “d) 30” olarak belirlenmiştir. Bu, mahkemelerde bu profesyonellerin görev alabilmeleri için önerilen minimum yaş sınırını ifade eder.

Cevap : c) Mesleğin bütünlüğü

Topluma yönelik etik sorumluluklardan biri olmayan seçenek “Mesleğin bütünlüğü” olarak belirtilmiştir.

Cevap: c) Mesleğin bütünlüğü

Cevap : a) Deontolojik teori

“Deontolojik teori”ye işaret etmektedir. Deontolojik teoriler, belirli eylemlerin doğaları gereği doğru ya da yanlış, iyi ya da kötü olduğunu iddia eder ve sonuçlarına bakmaksızın bu eylemleri değerlendirir. Bu teorik yaklaşım, kuralların, hakların ve ilkelerin dokunulmaz ve kutsal olduğunu savunur ve amacın her türlü aracı meşrulaştırmadığına inanır. Örneğin, deontolojiye göre, gerçeği söylemek doğası gereği doğru bir eylemdir ve bu nedenle, sosyal çalışmacılar, yalan söylemek daha faydalı gibi görünse bile, müracaatçılarına asla yalan söylememelidir.

Cevap : d) Kant

Bu etik yaklaşım, Immanuel Kant’ın düşünceleriyle örtüşmektedir. Kant’ın etik anlayışı, “kişiye saygı” ve “biri için iyi olan herkes için iyidir” ilkeleri ile tanımlanabilir. Kant, her bireyin kendi başına bir amaç olduğunu ve hiçbir zaman sadece bir araç olarak kullanılmaması gerektiğini savunur. Bu, kişiye saygı ilkesini yansıtır. Ayrıca, Kant’ın “kategorik buyruk” kavramı, bir eylemin ahlaki olup olmadığını belirlemek için evrensellik ilkesine dayanır, yani bir eylem herkes için iyi ise ahlaki olarak kabul edilir. Bu nedenle, soruda bahsedilen etik yaklaşımın temsilcisi olarak en uygun seçenek “d) Kant”tır​​.