Sosyal Güvenlik Ünite -1

Sosyal Güvenlik Nedir?

Sosyal güvenlik, bireylerin ve ailelerin yaşam standartlarını koruyabilmeleri için gerekli ekonomik ve sosyal destekleri sağlayan geniş kapsamlı bir sosyal politika aracıdır. Bu destekler genellikle iş kazaları, meslek hastalıkları, hastalık, analık, yaşlılık, malullük ve işsizlik gibi sosyal riskler karşısında bireylerin maddi güvencesini sağlar.

Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi

Sosyal güvenlik sistemlerinin kökeni, sanayi devrimi ve sonrasında yaşanan ekonomik dönüşümlere dayanır. Sanayi devrimi, toplumsal ve ekonomik yapıda köklü değişikliklere neden olmuş, bu dönüşümler bireylerin yaşam koşullarını zorlaştırmıştır. Bu süreçte, işçilerin karşılaştığı zorluklar ve artan işsizlik, devletleri sosyal güvenlik sistemlerini geliştirmeye yönlendirmiştir.

Modern Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Evrimi

Modern sosyal güvenlik sistemleri, genellikle iki Dünya Savaşı arasında ve sonrasında, Batı ülkelerinde şekillenmeye başlamıştır. Özellikle 1935 yılında ABD’de kabul edilen Sosyal Güvenlik Kanunu, sosyal güvenlik terminolojisini ve uygulamalarını önemli ölçüde etkilemiştir. Avrupa’da ise II. Dünya Savaşı sonrası, savaşın yıkıcı etkilerini gidermek ve toplumsal refahı artırmak amacıyla geniş kapsamlı sosyal güvenlik programları hayata geçirilmiştir.

Sosyal Güvenliğin Kapsamı ve Önemi

Sosyal güvenlik, toplumdaki her bireyi potansiyel olarak etkileyebilecek geniş bir yelpazede tedbirleri kapsar. Bu tedbirler, bireylerin sosyal risklere karşı korunmasını sağlar ve sosyal istikrarı destekler. Sosyal güvenlik, aynı zamanda toplumsal eşitlik ve adaletin sağlanmasında da kritik bir role sahiptir.

Sonuç

Bu ünitede ele alınan konular, öğrencilerin sosyal güvenlik kavramını derinlemesine anlamalarını ve sınavlarda başarılı olabilmeleri için gerekli teorik ve pratik bilgileri sağlamaktadır. Sosyal güvenlik, yalnızca bir ekonomik destek mekanizması olmanın ötesinde, toplumsal huzur ve istikrarın da teminatıdır.

1- Aşağıdakilerden hangisi sosyal güvenliğin soyut boyutu ile ilgilidir?

a) Hastalanan kişilere yataklı tedavi hizmeti verilmesi
b) İşsiz kalanlara işsizlik ödeneği verilmesi
c) Malul derecede engelli olanlara malullük aylığı bağlanması
d) Aile fertlerinin hastalandıkları zaman sağlık garantilerinin olduğunu bilmeleri
e) Doğum halinde, çalışan kadınlara analık ödeneği verilmesi

Cevap : d) Aile fertlerinin hastalandıkları zaman sağlık garantilerinin olduğunu bilmeleri

Sosyal Güvenliğin Soyut Boyutu İle İlgili Olan Seçenek

d) Aile fertlerinin hastalandıkları zaman sağlık garantilerinin olduğunu bilmeleri: Sosyal güvenliğin soyut boyutu, bireylerin sosyal güvenlik sistemi tarafından sağlanan hak ve korumalardan haberdar olmalarını ve bu bilginin bireylerde yarattığı güven duygusunu ifade eder. Bu durum, özellikle hastalık, iş kazası gibi risklerle karşılaşıldığında devreye giren sağlık hizmetleri gibi somut yardımların ötesinde, bireylerin bu yardımlara erişebileceklerini bilmesi ve bu bilginin sağladığı psikolojik rahatlık üzerine kuruludur

2- Sosyal Güvenlik terim olarak ilk defa hangi ülkenin mevzuatında bir kanun ismi olarak kullanılmıştır?

a) Almanya
b) Fransa
c) İngiltere
d) Yeni Zellanda
e) ABD

Cevap : e) ABD

Sosyal Güvenlik Teriminin İlk Kullanıldığı Ülke

e) ABD: Sosyal güvenlik terimi, 1935 yılında ABD’de yürürlüğe giren ve özellikle yaşlılık, malullük ve işsizlik gibi durumlarda bireylere maddi destek sağlamayı amaçlayan Sosyal Güvenlik Kanunu ile resmi literatüre girmiştir.

3- Aşağıdakilerden hangisi sanayi devrimi öncesi geleneksel dönemin sosyal güvenlik tedbirlerinden biri değildir?

a) Aile içi yardımlaşma
b) Tamamlayıcı-ilave-ek sosyal güvenlik kurumları
c) Dini sosyal yardımlar
d) Esnaf ve sanatkarların sosyal yardımlaşma sandıkları
e) Sendikaların karşılıklı yardımlaşma sandıkları

Cevap : b) Tamamlayıcı-ilave-ek sosyal güvenlik kurumları

Sanayi devrimi öncesi geleneksel sosyal güvenlik tedbirleri, daha çok aile içi yardımlaşma, dini kurumlar tarafından sağlanan yardımlar ve esnaf ile sanatkarların kendi aralarında oluşturduğu yardımlaşma sandıklarına dayanmaktaydı. Bu dönemde, “tamamlayıcı-ilave-ek sosyal güvenlik kurumları” gibi modern sosyal güvenlik yapıları mevcut değildi. Dolayısıyla, bu seçenek sanayi devrimi öncesine ait bir sosyal güvenlik tedbiri olarak sayılmaz ve yanıltıcı olabilir. Geleneksel yapılar, daha ziyade doğrudan toplum içindeki bireyler ve gruplar arasında organize edilen destek mekanizmaları üzerine kuruluydu

4- Uluslararası Çalışma Teşkilatının Sosyal Koruma Tabanları Tavsiye Kararı hangi yılda kabul edilmiştir?

a) 1948
b) 1952
c) 2000
d) 2012
e) 2015

Cevap : d) 2012

Uluslararası Çalışma Teşkilatının Sosyal Koruma Tabanları Tavsiye Kararı

d) 2012: Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO), 2012 yılında “Sosyal Koruma Tabanları” hakkında bir tavsiye kararı yayımlamıştır. Bu karar, tüm ülkelerin sosyal koruma sistemlerini güçlendirmesini ve herkes için temel sosyal güvencelerin sağlanmasını teşvik eder

5- Hangi Uluslararası Belgede Sosyal Güvenlik temel bir insan hakkı olarak düzenlenmiştir?

a) Philadelfiya Bildirgesi
b) Atlantik Şartı
c) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
d) Avrupa Sosyal Şartı
e) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi

Cevap : c) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

c) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi: 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde sosyal güvenlik, temel bir insan hakkı olarak tanımlanmıştır. Bu belge, bireylerin sosyal güvenlik haklarına erişimini uluslararası hukukta güvence altına almıştır.

6- Çok ayaklı bir sosyal güvenlik sistemi önerisi, hangi uluslararası kuruluşun bir raporunda dile getirilmiştir?

a) Dünya Bankası
b) Uluslararası Çalışma Örgütü
c) Uluslararası Para Fonu
d) Birleşmiş Milletler
e) Ekonomik ve Sosyal Gelişme Örgütü

Cevap : a) Dünya Bankası

Çok Ayaklı Bir Sosyal Güvenlik Sistemi Önerisi

a) Dünya Bankası: Dünya Bankası, çok ayaklı bir sosyal güvenlik sistemi önerisini dile getirmiş ve bu sistem; zorunlu sosyal sigortalar, kamu sosyal yardım programları ve gönüllü ticari sigortalar gibi farklı katmanlardan oluşması gerektiğini vurgulamıştır.

7- Dünyada ilk sosyal sigorta hangi sigorta kolu ile ilgili olarak oluşturulmuştur?

a) Hastalık Sigortası
b) İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası
c) İşsizlik sigortası
d) Analık sigortası
e) Malullük sigortası

Cevap : a) Hastalık Sigortası

Dünyada İlk Sosyal Sigorta Hangi Sigorta Kolu İle İlgili Olarak Oluşturulmuştur?

a) Hastalık Sigortası: Almanya’da 1883 yılında uygulamaya konan hastalık sigortası, modern anlamda dünyada uygulamaya giren ilk sosyal sigorta olarak kabul edilir

8- Dünyada ilk sigorta hangi ülkede oluşturulmuştur?

a) İngiltere
b) Almanya
c) ABD
d) Fransa
e) Yeni Zellanda

Cevap : b) Almanya

Dünyada İlk Sosyal Sigorta Hangi Ülkede Oluşturulmuştur?

b) Almanya: 1883 yılında Otto von Bismarck’ın sosyal sigorta yasalarıyla Almanya, dünyada sosyal sigortaları uygulayan ilk ülke olmuştur

9- Sosyal Güvenliğin Altın Çağı olarak adlandırılan dönem ne zaman başlamıştır?

a) İlk sosyal sigortanın kurulduğu 1883 yılından sonra
b) Uluslararası Çalışma Örgütünün Kurulduğu 1919 yılından sonra
c) İkinci Dünya Savaşı sonrası 1945 yılından sonra
d) ILO’nun Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Sözleşmesini kabul ettiği 1952 yılından sonra.
e) Avrupa Sosyal Şartının kabul edildiği 1961 yılından sonra

Cevap : c) İkinci Dünya Savaşı sonrası 1945 yılından sonra

Sosyal Güvenliğin Altın Çağı Olarak Adlandırılan Dönem

c) İkinci Dünya Savaşı sonrası 1945 yılından sonra: Savaş sonrası dönem, sosyal güvenlik sistemlerinin genişlemesi ve kapsamlı reformlarla güçlendirilmesi açısından “Altın Çağ” olarak kabul edilir.

10- ILO kendi kurumsal web sayfasında hangi tarihten itibaren Sosyal Koruma terimini kullanmaya başlamıştır?

a) 2000 yılı
b) 2001 yılı
c) 2012 yılı
d) 2015 yılı
e) 2020 yılı

Cevap : c) 2012 yıl

ILO’nun Sosyal Koruma Terimini Kullanmaya Başladığı Tarih

c) 2012 yılı: ILO, sosyal güvenlik yerine sosyal koruma terimini 2012 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır, bu terim sosyal güvenlik kavramını daha geniş bir perspektifte ele almayı amaçlar.