Yaşam Becerileri

Yaşam Becerileri: Açıköğretim Öğrencileri İçin Kılavuz

Yaşam becerileri, bireylerin günlük hayatta karşılaştıkları zorluklarla başa çıkabilmeleri, etkili kararlar alabilmeleri ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurabilmeleri için gerekli olan temel becerilerdir. Bu makale, İstanbul Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Çocuk Gelişimi bölümü öğrencilerine yönelik hazırlanmıştır ve 2022-23 dönemi vize sınavı kapsamındaki yaşam becerileri dersi ile ilgili konuları ele alacaktır. Amacımız, açıköğretim ve meslek sınavlarına hazırlanan öğrencilere yardımcı olacak içerikler sunmaktır.

Sosyal Gelişim ve Yaşam Becerileri

Sosyal gelişim, bireyin yaşamı boyunca sosyal çevreyle etkileşim içinde oluşan süreçtir. İlk sosyal çevre olarak aile, bireyin sosyal becerilerinin temelini oluşturur. Sağlıklı bir sosyal gelişim için bireyin sosyal algılarına ve sosyalleşme sürecine odaklanılması gerekmektedir. Ancak, sosyal gelişimin anne karnında başladığına dair bir görüş yanlıştır; zira sosyal gelişim, bireyin çevresiyle etkileşime geçtiği doğum sonrası süreçte başlar.

Yaşam Becerileri Eğitimi ve Kalite Standartları

Yaşam becerileri eğitimi, çocukların ve gençlerin kendilerini güvende hissetmeleri, bilgi, tutum ve beceri kazanmaları için tasarlanmalıdır. Eğitim, toplumun ihtiyaçlarına yönelik olmalı ve çocuklara kazandırılacak beceriler açıkça belirtilmelidir. Eğitimde hedeflenen kalite standartlarına ulaşılması için programların toplum merkezli hazırlanması önem taşır.

Bireysel Risk Faktörleri

Bireysel risk faktörleri, bireyin karşılaştığı zorlukların ve stres durumlarının üstesinden gelme kapasitesini etkileyebilir. Kronik hastalıklar, düşük doğum ağırlığı ve uyum sağlama becerilerindeki eksiklikler bireysel risk faktörleri arasında sayılabilir. Doğal afetler ise bireysel değil, çevresel bir risk faktörüdür.

Eleştirel Düşünme ve Karar Verme

Eleştirel düşünme, bireyin bilgiyi analiz etme, yorumlama, çıkarımda bulunma ve değerlendirme yeteneğidir. Yaşam becerilerinin önemli bir parçası olan karar verme süreci, eleştirel düşünme becerilerini kullanarak mevcut seçenekleri değerlendirme ve en uygun olanını seçme sürecidir.

Duygusal ve Sosyal Beceriler

Duygusal gelişim, bireyin duygularını anlama ve ifade etme, empati kurma ve duygusal zekâ becerilerini içerir. Sosyal beceriler ise etkili iletişim, grup içinde iş birliği yapabilme ve çatışma çözme gibi becerilerdir. Her iki beceri grubu da yaşam becerilerinin temelini oluşturur ve bireyin sosyal ve duygusal olarak sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için gereklidir.

Psikolojik Sağlamlık ve Koruyucu Faktörler

Psikolojik sağlamlık, bireyin zorluklarla başa çıkma kapasitesini ifade eder ve bu süreçte bireysel ve çevresel koruyucu faktörler önem taşır. Psikolojik sağlamlık, sabit bir özellik değil, geliştirilebilir bir süreçtir. Özellikle zorlu yaşam koşulları karşısında bireyin adaptasyon ve direnç gösterme becerileri, psikolojik sağlamlığın temelini oluşturur.

Sonuç

Bu makalede ele alınan konular, açıköğretim öğrencilerinin yaşam becerileri dersi kapsamındaki vize sınavına hazırlanmalarına yardımcı olacak temel bilgileri içermektedir. Sosyal ve duygusal beceriler, eleştirel düşünme, karar verme süreçleri ve psikolojik sağlamlık gibi konular, bireylerin hem akademik hem de kişisel yaşamlarında başarıya ulaşmalarında kritik öneme sahiptir. Öğrencilerin bu becerileri geliştirmeye yönelik eğitimler alması, yaşamın her alanında karşılaşabilecekleri zorluklarla başa çıkabilmelerini sağlar.

@lolonolo_com

1. Sosyal gelişimle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kişinin sosyalleşmesine doğrudan etki eden unsurlardan biri sosyal algıdır
B) İlk sosyal çevre ailedir
C) Sağlıklı bir sosyal gelişim sosyal algıları etkilemektedir
D) Sosyal gelişim anne karnında gelişmeye başlar
E) Yaş ilerledikçe sosyal çevre de değişir

Cevap : D) Sosyal gelişim anne karnında gelişmeye başlar

2. Yaşam becerileri eğitimi programlarının kalite standartlarıyla ilgili olarak aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?

A) Yaşam becerileri eğitimi çocukların ve gençlerin kendilerini rahat ve güvende hissettikleri bir ortamda verilmelidir
B) Yaşam becerileri eğitimi çocuklara bilgi, tutum ve beceri kazandırmayı hedeflemelidir
C) Yaşam becerileri eğitimi bu konuda eğitim almış eğitmenler veya uzmanlar tarafından verilmelidir
D) Yaşam becerileri eğitimi programları toplumun ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmalı ve toplum merkezli olmalıdır
E) Yaşam becerileri eğitimi sonuç odaklı olmalı ve program sonucunda çocuklara kazandıracakları beceriler açık ve net olarak belirtilmelidir

Cevap : D) Yaşam becerileri eğitimi programları toplumun ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmalı ve toplum merkezli olmalıdır

3. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bireysel risk faktörleri arasında yer almamaktadır?

A) Kronik rahatsızlık
B) Düşük doğum ağırlığı
C) Zayıf uyum sağlama becerileri
D) Davranış bozuklukları
E) Doğal afetler

Cevap : E) Doğal afetler

4. Başkalarının takdirini kazanma arzusunun görüldüğü, bireyin arkadaşları ve öğretmeni ile kurduğu ilişkinin ailesinden daha önemli hale geldiği sosyal evre aşağıdakilerden hangisidir?

A) Üretkenliğe karşı duraklama
B) Girişimciliğe karşı suçluluk
C) Özerkliğe karşı kuşku ve utanç
D) Kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası
E) Başarıya karşı aşağılık

Cevap : E) Başarıya karşı aşağılık

5. I. Yorumlama
II. Çözümleme( Analiz etme )
III. Riskleri Değerlendirme
IV. Çıkarımda Bulunma
V. Planlama
Yukarıdakilerden hangileri eleştirel düşünmenin bileşenleri arasında yer almamaktadır?

A) II-IV
B) I-V
C) I-III
D) IV-V
E) III-V

Cevap : E) III-V

6. Aşağıdaki becerilerden hangisi teknik olmayan becerilere örnek olabilir?

A) Bozulan bir nesneyi tamir edebilmek
B) Karşılaştığı sorunlara yaratıcı çözümler üretebilmek
C) İleri düzey matematik becerilerine sahip olmak
D) Yabancı dilde akıcı konuşabilmek
E) Tarife uygun yemek pişirebilmek

Cevap : B) Karşılaştığı sorunlara yaratıcı çözümler üretebilmek

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi duygusal gelişim ile ilgili yanlış bir bilgi içermektedir?

A) Empati becerisine sahip olan bireyler, başkalarının duygularını daha kolay anlayıp tepkilerini ona göre düzenleyebilirler
B) Kolay mizaca sahip bireyler çevrelerine karşı daha fazla olumlu duygulara sahiptirler
C) Duygusal değişim cinsiyete göre farklılık göstermektedir
D) Olumlu duygulara sahip kişilerin kişiler arası ilişkileri de daha sağlıklıdır
E) Sağlıklı bağlanma yaşayan bebekler sağlıklı duygusal gelişime sahiptirler

Cevap : C) Duygusal değişim cinsiyete göre farklılık göstermektedir

8. Aşağıdakilerden hangisi yaşam becerilerinin bileşenlerinin değişkenliğini etkileyen durumlardan biri değildir?

A) Bireylerin eğitim düzeyi
B) Bireylerin yaşı
C) Bireylerin gelişim düzeyi
D) Bireylerin eğitim ihtiyacı
E) Bireylerin cinsiyeti

Cevap : D) Bireylerin eğitim ihtiyacı

9. Çocuklarda görülen biyolojik değişimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Biyolojik değişiklikler erkek çocuklarında 9 ile 15 yaşlar arasında görülmektedir
B) Geçmiş yıllara kıyasla ergenliğe giriş yaşının günümüzde daha ileri yaşlarda olduğu bilinmektedir
C) Biyolojik değişikler kız çocuklarında 8 ile 14 yaşlar arasında görülmektedir
D) Ergenlik dönemi fiziksel ve cinsel olgunluğa erişilen dönemdir
E) Ergenlik dönemi bireyin yetişkinliğe geçiş dönemi olarak görülmektedir

Cevap : B) Geçmiş yıllara kıyasla ergenliğe giriş yaşının günümüzde daha ileri yaşlarda olduğu bilinmektedir

10. Bireyin mevcut seçenekleri değerlendirmesi ve seçenekler arasında kendi için en uygun olanını seçmesi olarak tanımlanan yaşam becerisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Empati
B) Karar verme
C) Eleştirel düşünme
D) Yaratıcı düşünme
E) Etkili iletişim

Cevap : B) Karar verme

11. Bireyin davranışlarının çevresindeki kişilerin görüş ve düşüncelerinden etkilendiğini ve bu etkiyi matematiksel denklemlere dayandırarak açıklayan kuram/teori aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyal etki teorisi
B) Psikolojik sağlamlık
C) Duygusal gelişim
D) Sosyal öğrenme kuramı
E) Problem davranış teorisi

Cevap : A) Sosyal etki teorisi

12. Aşağıdakilerden hangisi psikolojik sağlamlık açısından bireysel koruyucu faktörlere örnek bir beceri değildir?

A) Yaratıcılık
B) Problem çözme becerisi
C) Olumlu akran ilişkileri
D) Etkili iletişim kurma
E) Empati

Cevap : C) Olumlu akran ilişkileri

13. Aşağıdakilerden hangisi bireyin sergilediği problem davranışların kaynakları arasında gösterilemez?

A) Bireyin toplumla uyumu
B) Bireyin akademik anlamda başarılı olması
C) Bireyin alkol kullanması
D) Bireyin kişisel beklentileri
E) Bireyin toplumla ilişkisi

Cevap : B) Bireyin akademik anlamda başarılı olması

14. Selma arkadaşları arasında sevilen bir gençtir. Selma sadece kendi yaşıtları ile değil hem kendinden yaşça büyük hem de küçük kişilerle de yakın ilişkiler kurabilmekte ve sürdürebilmektedir.
Yukarıdaki durum göz önünde bulundurulduğunda Selma’nın yaşama becerilerinin hangisinin gelişmiş olduğu söylenebilir?

A) Duygularla baş etme
B) Öz farkındalık
C) Empati
D) Sorun çözme
E) Kişiler arası ilişkiler

Cevap : E) Kişiler arası ilişkiler

15. Aşağıdakilerden hangisi bilişsel problem çözmenin ilgili olduğu süreçlerden biri değildir?

A) Kelime haznesini geliştirme
B) Soyutlar
C) Çıkarımda bulunma
D) Karar verme
E) Çözümleme (analiz etme)

Cevap : A) Kelime haznesini geliştirme

16. …… bireyin davranışlarını direk veya dolaylı etkileyen, yapısal ve sosyal olarak ikiye ayrılan sistemdir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi getirilmelidir?

A) Koruyucu faktör sistemi
B) Davranış sistemi
C) Sosyal sistem
D) Algılanan çevre sistemi
E) Kişilik sistemi

Cevap : D) Algılanan çevre sistemi

17. I. Risk faktörleri bireyin problem davranışla ilgilenme oranı artmaktadır
II. Her bireyin risk ve koruyucu faktörleri aynıdır
III. Koruyucu faktörler bireyin problem davranışlarla ilgilenme oranın artırmaktadır.
IV. Riskli davranış, bireyin psikolojik gelişimini engelleyen tüm olumsuzluklardır
Hangileri problem davranış teorisi ile ilgili doğru bir bilgi içermektedir?

A) I-III
B) II-III
C) I-II
D) III-IV
E) I-IV

Cevap : E) I-IV

18. Yaşam becerileri eğitimi üç farklı boyutu ele almaktadır. Bu boyutlardan birisi, kullanılacak programın bireyin yaşam becerileriyle donanmasını sağlayacak nitelikte olmasını kapsamaktadır. Adı geçen boyut aşağıdakilerden hangisidir?

A) Motivasyon boyutu
B) Öğreten boyutu
C) Bilgi boyutu
D) Beceri boyutu
E) Tutum boyutu

Cevap : C) Bilgi boyutu

19. Psikolojik sağlamlıkla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Psikolojik sağlamlık riske karşı bireyin baş etme becerilerini sergilediği bir süreci kapsamaktadır
B) Psikolojik sağlamlıktan söz edebilmek için bireyin zorlu veya riskli bir duruma maruz kalmış olması gerekmektedir
C) Bireyin psikolojik sağlamlık kapasitesi artabilmekte veya azalabilmektedir
D) Psikolojik sağlamlığın durağan olma özelliği bulunmaktadır
E) Psikolojik sağlamlık geliştirilebilir ve öğrenilebilir olma özelliği taşımaktadır

Cevap : D) Psikolojik sağlamlığın durağan olma özelliği bulunmaktadır

20. Kadınların ahlaki anlayışlarının sorumluluk ve bakım konularına; erkeklerin ahlaki anlayışlarının ise haklara ve adalete yönelik olduğunu savunan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kohlberg
B) Held
C) Freud
D) Gilligan
E) Piaget

Cevap : D) Gilligan

21. Serap, ülkesinde yaşanan savaşta anne ve babasını kaybetmiş, bir bombardıman sonucunda yıkılan evlerinin enkazından üç gün sonra kardeşi ile birlikte çıkartılmıştır. Başka bir ülkeye sığınma hakkı isteyen aslan ile kardeşi, gittiği bu yeni ülkede ücretsiz sağlık ve psikolojik hizmet desteği almışlar, akranları tarafından yakınlık ve sıcaklık görmüşlerdir.
Yukarıdaki metne göre Serap ve kardeşi, gittikleri yeni ülkede psikolojik açıdan sağlam kalabilmek için ne tür bir koruyucu faktörle karşılaşmışlardır?

A) Bireysel
B) Çevresel
C) Ekonomik
D) İçsel
E) Ailesel

Cevap : B) Çevresel

22. Pan Amerikan Sağlık Organizasyonuna göre aşağıdakilerden hangisi yaşam becerileri bileşenleri içerisinde yer alan sosyal becerilerden biridir?

A) Karar verme
B) Stresle baş etme
C) Öfke ile baş etme
D) Empati kurma
E) Sorun çözme

Cevap : D) Empati kurma

23. Ahlakın gelişimiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ahlaki gelişim ve bilişsel gelişim birbirinden bağımsızdır
B) Ahlaki gelişim vicdan ile ilgilidir
C) Bireyin tecrübe ettiği yeni sosyal beceriler onu daha ileri ahlaki düzeylere ulaştırılabilir
D) Ahlak aileden ve okuldan öğrenilir
E) Ahlak iyi ve kötü, doğru ve yanlışla ilgilidir

Cevap : A) Ahlaki gelişim ve bilişsel gelişim birbirinden bağımsızdır