Bilişsel Ve Dil Gelişimi

Gerçek ile Gerçek Olmayan Nesnelerin Ayırt Edilmesi

Çocukların gerçek ile gerçek olmayan nesneler arasındaki farkı keşfetmeye başladığı dönem yaklaşık 18-24 ay arasındadır. Bu dönemde çocuklar, nesnelerin gerçekliğini ve işlevlerini kavrama yeteneği kazanmaya başlarlar. Çocuklar bu aylarda artan keşif yetenekleri sayesinde çevrelerindeki nesneleri tanımak ve onlar hakkında bilgi edinmek için büyük bir merak içerisindedirler.

Gelişim Değerlendirme Araçları: GEÇDA

Çocukların psikomotor, bilişsel, dil gelişimi ve sosyal-duygusal gelişimini değerlendirmek için kullanılan GEÇDA, toplam 249 madde içerir. Bu ölçüm aracı, çocukların gelişimini kapsamlı bir şekilde değerlendiren ve pedagoglar ile ebeveynler tarafından yaygın olarak kullanılan bir araçtır.

Erken Çocuklukta Kavram Gelişimi

Erken çocukluk döneminde çocuklar tarafından kazanılan kavramların birtakım ortak ilkeleri bulunmaktadır. Bunlar; basitlik, kendine özgüllük, güvenilmezlik, mutlaklık ve erişilmezlik ilkeleridir. Bu ilkeler, çocukların dünyayı nasıl algıladıklarını ve bilgiyi nasıl işlediklerini anlamamıza yardımcı olur.

Ağırlık Korunumu ve Sistematik Sınıflama

Ağırlık korunumu kavramı, çocukların 9-10 yaşlarında geliştirdiği bir kavramdır. Bu yaşlarda çocuklar, nesnelerin şekli değişse bile ağırlıklarının korunduğunu anlamaya başlarlar. Sistematik sınıflama ise 5-6 yaşlarında görülür ve çocuklar bu dönemde nesneleri kategorilere ayırma yeteneğine kavuşurlar.

Akışkan ve Kristalleşmiş Zeka: Cattel Zekâ Modeli

Cattel’in Zekâ Modeli, genel zekayı akışkan zeka (GF) ve kristalleşmiş zeka (GC) olarak ikiye ayırır. Akışkan zeka, yeni problemleri çözme yeteneğini ifade ederken, kristalleşmiş zeka edinilmiş bilgi ve deneyimlerin kullanımını temsil eder.

Hacim Korunumu ve Bellek

Hacim korunumu, çocukların 11-12 yaşlarında kazandıkları bir beceridir. Bu beceri, çocukların farklı kaplara aktarılan sıvıların hacminin değişmediğini anlamalarını sağlar. Bellek ise, bilginin kaydedilmesi, saklanması ve gerektiğinde hatırlanması süreçlerini içerir. Hatırlama sürekli bir süreç olmadığı için her an gerçekleşmez.

Piaget ve Vygotsky Kuramları

Piaget’in bilişsel gelişim teorisi, çocukların düşünme yapısının nasıl geliştiğini dört ana evrede inceler. Vygotsky ise sosyal etkileşimin bilişsel gelişim üzerindeki rolünü vurgular ve öğrenmede “yapı iskelesi” kavramını önemser.

Ölçme ve Değerlendirme

Çocukların zeka seviyesini ölçmek için kullanılan Stanford-Binet testi ve Anadolu Sak Zekâ Ölçeği gibi araçlar, çocukların zihinsel kapasitelerini değerlendirir. Bu testler, çocukların gelişimini takip etmek ve gerektiğinde müdahalede bulunmak için kritik öneme sahiptir.

Bu bilgiler, sınav sorularını çözerken öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıştır. Her bir konu, ilgili sınav sorusunun daha iyi anlaşılmasını sağlamak için detaylı bir şekilde işlenmiştir

1- “Gerçek olan ile gerçek olmayan nesneler arasındaki farkı keşfetme” durumu çocuklarda yaklaşık kaçıncı aylarda görülmektedir?

A) 12-17. aylar
B) 18-24. aylar
C) 10-15. aylar
D) 25-30. aylar
E) 31-35. Aylar

Cevap : B) 18-24. aylar

2- Çocukların gelişimlerinin değerlendirildiği, Psikomotor Gelişim alanında 73, Bilişsel Gelişim alanında 60, Dil Gelişimi alanında 60 ve Sosyal Duygusal Gelişim alanında 56 madde olmak üzere toplamda 249 maddeden oluşan ölçme aracı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Asis
B) Denver
C) Bayley
D) Wechsler
E) GEÇDA

Cevap : E) GEÇDA

3- Erken çocukluk döneminde çocuklar tarafından kazanılan kavramların birtakım ortak ilkeleri bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu ilkelerden biri değildir?

A) Güvenilmezlik ilkesi
B) Erişilmezlik ilkesi
C) Mutlaklık ilkesi
D) Eşleştirme ilkesi
E) Kendine özgülük ilkesi

Cevap : D) Eşleştirme ilkesi
NOT: Bu dönemde çocuklar tarafından kazanılan kavramlar birtakım ortak ilkeleri bulunmaktadır. Bu özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür;
-Basitlik ilkesi
-Kendine özgülük ilkesi
-Güvenilmezlik ilkesi
-Mutlaklık ilkesi
-Erişilmezlik ilkesi

4- Ağırlık korunumu kaç yaş civarında kazanılmaktadır?

A) 4-5
B) 7-8
C) 2-3
D) 9-10
E) 8-9

Cevap : D) 9-10F

5- Erken çocukluk dönemindeki “sistematik sınıflama” hangi yaşlarda görülmektedir?

A) 0-1 yaş
B) 4-5 yaş
C) 5-6 yaş
D) 2-3 yaş
E) 3-4 yaş

Cevap : C) 5-6 yaş

6- Mış gibi oyunların en yaygın olarak gözlendiği yaşlar hangileridir?

A) 1-2 yaş
B) 2-3 yaş
C) 3-4 yaş
D) 4-5 yaş
E) 5-6 yaş

Cevap : C) 3-4 yaş

7- Aşağıdakilerden hangisinde akışkan zekâ (GF) ile kristalleşmiş zekâ (GC) genel zekânın altında yer almaktadır?

A) Thorndike Faktör Kuramı
B) Cattel Zekâ Modeli
C) Gottfredson Zekâ Kuramı
D) Spearman Çift Faktör Kuramı
E) Guilford Zekâ Kuramı

Cevap : B) Cattel Zekâ Modeli

8- Hacime göre sıralayabilme becerisi kaç yaş civarında kazanılmaktadır?

A) 10-11 yaş
B) 12-13 yaş
C) 11-12 yaş
D) 9-10 yaş
E) 8-9 yaş

Cevap : C) 11-12 yaş

9- “Bellek” aşağıdakilerden hangisini kapsamamaktadır?

A) Uzun süreli olarak saklanması
B) Kaydedilerek depolanması
C) Yeni bilgilerin öğrenilmesi
D) Hatırlamanın her an olması
E) Kısa süreli olarak saklanması

Cevap : D) Hatırlamanın her an olması

10- Bruner’in bilişsel gelişim dönemleri “eylemsel, imgesel ve……” olarak üç dönemde incelenmektedir.
Yukarıdaki boşluğa getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) içsel
B) duyu-motor
C) sezgisel
D) işlem öncesi
E) sembolik

Cevap : E) sembolik

11- Refleksler dönemi hangi aylar arasında görülmektedir?

A) 2-3 ay
B) 6-7 ay
C) 4-5 ay
D) 8-9 ay
E) 0-1 ay

Cevap : E) 0-1 ay

12- Stanford-Binet testine göre IQ’su “80-89 arasında olan çocuklar” aşağıdakilerden hangisiyle sınıflandırılmaktadır?

A) Parlak zekâ
B) Üstün zekâ
C) Donuk normal
D) Çok üstün zekâ
E) Sınırda zekâ

Cevap : C) Donuk normal
NOT: IQ’su 90-100 arasında çıkan çocuklar “normal zekâ” olarak kabul edilmektedir. IQ testi, +/-15 puanlık bir standart sapma ile hesaplanmaktadır. IQ’su 69 ve aşağısı “zekâ geriliği”, 70-79 arasında olan çocuklar “sınırda zekâ”, 80-89 arasında olan çocuklar “donuk normal”, 110- 119 arasında olanlar “parlak zekâ”, 120-129 arasında olanlar “üstün zekâ”, 130 ve üzerinde olanlar “çok üstün zekâ” , 140 ve üstü “dahi veya dâhiye yakın” olarak sınıflandırılmaktadır.

13- Aşağıdakilerden hangisi bilişsel gelişimi etkileyen genetik etmenlerdendir?

A) Zayıf ebeveynlik becerileri
B) Kötü yaşama şartları
C) Beslenme yetersizliği
D) Yeterli sağlık hizmetleri
E) Bebeğe ait özellikler

Cevap : E) Bebeğe ait özellikler

14- I. Bireyin yaratıcılık becerileri
II. Beslenme yetersizliği
III. Bireyin düşünme becerileri
IV. Bebeğe ait kalıtımsal özellikler
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri bebeğe ait özelliklerdendir?

A) I-II-III
B) I-III
C) III -IV
D) I-III-IV
E) II-III-IV

Cevap : D) I-III-IV

15- Anadolu Sak Zekâ Ölçeğine göre puanı “70-84 aralığında çıkan çocuk” aşağıdakilerden hangisiyle sınıflandırılabilmektedir?

A) Üstün zekâ
B) Normalin biraz altında gelişim
C) Normal zekâ
D) Normalin üstünde
E) Zayıf gelişim

Cevap : B) Normalin biraz altında gelişim

16- Aşağıdakilerden hangisi bilişsel gelişimi etkileyen doğum ile ilgili etmenlerden değildir?

A) Erken doğum durumunun olması
B) Hamilelikte kontrolsüz ilaç kullanımı
C) Annenin hamile sırasında geçirdiği hastalıklar
D) Doğum esnasında bebeğin oksijeninin kesilmesi
E) Kardeş sayısı

Cevap : E) Kardeş sayısı

17- Aşağıdakilerden hangisi Vygotsky’nin Bilişsel Kuramında bulunmaz?

A) İşlem öncesi dönem
B) İçsel konusm
C) Öz-düzenleme
D) İleri zihinsel işlevler
E) Yapı iskelesi

Cevap : A) İşlem öncesi dönem

18- “İkinci tepkilerin koordinasyonu” dönemi hangi aylar arasında görülmektedir?

A) 17-20 ay
B) 0-3 ay
C) 13-16 ay
D) 8-12 ay
E) 4-7 ay

Cevap : D) 8-12 ay

19- “Bir bebeğin, bir davranışı öğrenebilmesi için kendisinden beklenilen görevleri yapabilecek düzeye gelmesi” şeklinde ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kavrama
B) Dikkat
C) Olgunlaşma
D) Algılama
E) Güdülenme

Cevap : C) Olgunlaşma

20- Kütle korunumu kaç yaş civarında kazanılmaktadır?

A) 9-10 yaş
B) 1-2 yaş
C) 7-8 yaş
D) 5-6 yaş
E) 3-4 yaş

Cevap : C) 7-8 yaş

21-“Çocuk, su hangi kaba dökülürse dökülsün ilk bardaktaki miktarının aynı kalacağını veya ilk bardağa tekrar geri döküldüğünde yine miktarının aynı kalacağını bilmektedir.” ifadesinde yer alan korunum kavramının gelişmesini sağlayan beceri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dönüştürme becerisi
B) Tersine çevrilebilirlik becerisi
C) Sınıflama becerisi
D) Sıralama becerisi
E) Odaklanma becerisi

Cevap : B) Tersine çevrilebilirlik becerisi

22- Piaget’e göre sembolik düşünce gelişimi dönemi hangi yaşlar arasındadır?

A) 2-4 yaş
B) 7-8 yaş
C) 4-7 yaş
D) 1-2 yaş
E) 3-5

Cevap : A) 2-4 yaş

23- I. Uyku-uykusuzluk
II. Duygusallık
III. Motivasyon
IV. Bellek sınırlılıkları
Yukarıda verilenlerden hangileri algılama sürecini etkilemektedir?

A) II-III
B) II-IV
C) I-III-IV
D) I-II-III
E) I-III

Cevap : D) I-II-III

24- Yaratıcılığın kaçıncı evresinde çocuk dünyadaki varlıkların gerçekte ne olduklarını bilmektedir?

A) Beşinci
B) Dördüncü
C) Üçüncü
D) ikinci
E) Birinci

Cevap : C) Üçüncü
NOT: Çocukların yaratıcılıkları, hayal güçleri ile bağlantılıdır. Hayal gücü gelişiminin birinci dönemi, çocuğun gökyüzündeki beyaz bulutları, ışık saçan ırmakları, şeker kaplı evleri yani her şeyi gerçek zannettiği dönemdir. İkinci dönem, çocuğun neden ve niçin sorularını sorarak gerçekleri kavramaya başladığı dönemdir. Bu dönemde çocuk, olayların nedenleri ve sonuçları arasında bağlantı kurabilmektedir. Üçüncü dönemde, artık çocuk dünyadaki varlıkların gerçekte ne olduklarını bilmektedir.