Auzef Sosyal Hizmet Etiği Final Deneme Sınavı -4

Cevap : 5402

Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri İle Koruma Kurulları Kanunu’nun numarası 5402’dir. Bu kanun, mahkeme veya hakimin isteği üzerine sanığın geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal ve ekonomik durumu, ruhsal ve psikolojik durumu, topluma ve mağdura karşı taşıdığı risk hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlanmasını ve sunulmasını düzenler.

Cevap : Yararlılık ilkesi ile paternalizm arasında kalmak

Belirttiğiniz seçenekler arasında, sosyal hizmet uzmanının karşılaşabileceği etik ikilem türlerinden birisi olmayan seçenek “b) Yararlılık ilkesi ile paternalizm arasında kalmak”tır​​. Diğer seçenekler – mesleki değerler ile kişisel değerler arasında kalmak, kendi kaderini tayin hakkı ile paternalizm arasında kalmak ve gizlilik ilkesi ile raporlama zorunluluğu arasında kalmak – sosyal hizmet uzmanlarının karşılaşabileceği yaygın etik ikilem türleridir.

Cevap : a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları

İşe alma ve yükseltmede ehliyet ve liyakat yerine ayrımcılığa, kayırmacılığa ve torpile önem verilmesi, iş etiğine aykırı uygulamalar kapsamında değerlendirilir ve “İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları” başlığı altında yer alır​​.
Bu nedenle, sorunun doğru cevabı:

a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumlarıdır.

Cevap : d) Kendilerine

Bu soruda, sosyal hizmet uzmanlarının mesleki etik ilke ve sorumluluklarının hangi alana yönelik olmadığı soruluyor. Sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları genellikle müracaatçılara, çalıştıkları kuruma, sosyal hizmet mesleğine ve topluma yöneliktir. Bununla birlikte, bu sorumluluklar genellikle sosyal hizmet uzmanlarının “kendilerine” yönelik olarak tanımlanmaz.

Bu nedenle, doğru cevap:

d) Kendilerine

Cevap : Gruba üye seçimi

Grup çalışması yaparken sosyal hizmet uzmanlarının karşılaşabileceği etik ikilemler arasında “a) Gruba üye seçimi” etik bir ikilem değildir​​. Diğer seçenekler – güven ilişkisi, hizmetlere erişim ve uygun zamanda grubu sonlandırma – grup çalışmalarında karşılaşılabilecek yaygın etik ikilemler arasında yer almaktadır.

Cevap : e) Havale

Bu ifade, sosyal hizmet uzmanlarının, kendilerinin sunamayacağı hizmetler söz konusu olduğunda müracaatçılarını uygun bir meslek elemanına yönlendirmeleri gerektiğini belirtiyor. Bu durumda, müracaatçıların ihtiyaçlarını karşılamak üzere başka bir profesyonel veya kuruma “havale” edilmeleri gereklidir. Dolayısıyla, boşluğa en uygun seçenek “havale”dir.

Cevap: e) Havale

Cevap : b) Veriecek herhangi bir kararda mutlaka bir etik ilke ihlal edilir.

Bir durumun etik ikilem olabilmesi için gereken özellik, “verilecek herhangi bir kararda mutlaka bir etik ilke ihlal edilir” şeklindedir​​. Bu, etik ikilemlerin, seçenekler arasında hangi yolun seçilirse seçilsin, bir veya birden fazla etik ilkenin ihlal edilmesine neden olacağı durumları tanımlar.

Cevap : Maddi yoksunluk içindeki bir mülteci için karar vermek

Müracaatçının kendi kaderini tayin etme hakkı yerine paternalist müdahale tarzının meşru görülemediği durum, “c) Maddi yoksunluk içindeki bir mülteci için karar vermek”tir​​. Bu durumda, maddi yoksunluk içinde olan bir mültecinin kararlarını başkalarının alması, paternalist müdahale olarak kabul edilemez ve bu kişinin kendi kaderini tayin etme hakkına saygı gösterilmesi gereklidir.

Cevap : c) Kurum yöneticisinin talep etmesi durumunda

Sosyal hizmet uygulamalarında gizlilik, müvekkilin zarar görmesini önlemek veya yasal zorunluluklar kapsamında bazı durumlarda sona erer. Bu durumlar arasında, müvekkilin kendisine veya başka birine zarar verme planı yapması, çocuk ihmal veya istismarı şüpheleri ve mahkemenin ilgili bilgiyi talep etmesi yer alır. Ancak, kurum yöneticisinin talebi üzerine gizliliğin sona ermesi bu prensiplerle uyumlu değildir. Bu nedenle, doğru cevap “c) Kurum yöneticisinin talep etmesi durumunda” seçeneğidir. Bu durum, gizliliğin sona erdirilmesi için geçerli bir sebep olarak kabul edilmez.

Cevap : 30

4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 5. maddesinde, adliyelerde görevlendirilen psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacılar için belirtilen tercih edilen yaş sınırı “d) 30” olarak belirlenmiştir. Bu, mahkemelerde bu profesyonellerin görev alabilmeleri için önerilen minimum yaş sınırını ifade eder.

Cevap : a) Bilgilendirme ilkesi
Tıp etiğinin temel dört ilkesi şunlardır:

Yarar sağlama ilkesi
Zarar vermeme ilkesi
Özerkliğe saygı ilkesi
Adalet ilkesi​​​​.
Bu dört temel ilke arasında “Bilgilendirme ilkesi” yer almamaktadır. Dolayısıyla, “Aşağıdakilerden hangisi temel dört tıp ilkesinden birisi değildir?” sorusunun cevabı “Bilgilendirme ilkesi”dir.

Cevap: a) Bilgilendirme ilkesi

Cevap : e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu

Türkiye’de sosyal hizmet kavramının ilk kez hukuken tanımlandığı yasal düzenleme, 1983 yılında kabul edilen “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” dur​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu.

Cevap : Kişisel değerlerin mesleki değerlerle çatışması

Bu durumda sosyal hizmet uzmanının yaşadığı etik ikilem, “d) Kişisel değerlerin mesleki değerlerle çatışması”dır. Sosyal hizmet uzmanı, müracaatçının cinsel tercihleri nedeniyle kararsız kalmış ve bu, uzmanın kişisel değerleri ile mesleki değerlerinin çatışmasına yol açmıştır.

Cevap : d) İşletmecilik Etiği

“Meslek etiği” kavramının kapsamı içerisinde yer almayan seçenek, “İşletmecilik Etiği”dir​​. Bu kavram, meslek etiğinden ziyade işletmelerin genel etik ilkeleri ve normları ile ilgilidir ve bireysel mesleklerin etik ilkelerini kapsamaz. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

d) İşletmecilik Etiği

e) Bilgilendirilmiş onay

Bu açıklamada, karar verme yeterliliğine sahip bir müracaatçının (hasta bireyin), kendisine uygulanacak tanı ve tedavi yöntemleri hakkında tam olarak bilgilendirilmesi ve bu bilgilere dayanarak kendi kararını vermesi süreci anlatılmaktadır. Bu süreçte, müracaatçıya uygulamaların olası olumlu ve olumsuz sonuçları hakkında bilgi verilir ve müracaatçının bu bilgileri anlayarak kabul etmesi beklenir. Bu durum, “Bilgilendirilmiş Onay” ilkesini tanımlamaktadır.

Cevap: e) Bilgilendirilmiş onay

Cevap : e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması

Günümüzde iş etiği ilkelerine duyarlı olmayan kamu ya da özel sektör işletmelerinin toplum tarafından cezalandırılma biçimlerinden biri olmayan seçenek, “Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması”dır​​. Bu durum, iş etiği ilkelerine duyarlılıkla doğrudan ilişkili bir cezalandırma biçimi olarak kabul edilmez. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması.

Cevap : 17-16

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 124. maddesindeki ehliyet koşullarına göre, “Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir.” Bu bilgilere göre, doğru cevap “a) 17-16” şeklinde olmalıdır.

Cevap : c) Konsültasyon

Bu açıklama, sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçıların menfaatine olacağını düşündüklerinde meslektaşlarının önerilerine ve danışmanlığına başvurması gerektiği durumu tanımlıyor. Ayrıca, meslektaşlarının yetkinlik ve uzmanlık alanlarından haberdar olma ve bu konuda onlara danışma gerekliliğini vurguluyor. Bu tanım, meslektaşlar arasında bilgi ve deneyim alışverişini ifade eden “Konsültasyon” sürecini açıkça tanımlamaktadır.

Cevap: c) Konsültasyon

Cevap : 280

Bu durumda, sosyal hizmet uzmanı hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 280. maddesi gereğince soruşturma açılabilir. Bu madde, görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensuplarına ceza öngörmektedir​​. Bu kapsamda, sosyal hizmet uzmanı da bu yükümlülüğe tabi tutulabilir.

Cevap : c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları

Sosyal hizmet alanındaki paydaşlar arasında yer almayan seçenek “Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları”dır​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları.