Sosyal Psikolojiye Giriş-2

Günümüzde açık ve uzaktan eğitim fakültelerinde sunulan dersler, öğrencilere akademik bilginin yanı sıra yaşam boyu öğrenmenin temel taşlarını da sunmaktadır. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (Auzef) bünyesindeki Felsefe ve Sosyoloji bölümleri, öğrencilere sosyal bilimlerin çeşitli disiplinlerine dair derinlemesine bir bakış açısı kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu makalede, “Sosyal Psikolojiye Giriş-2” dersi kapsamında işlenen temel kavramlar olan tutumlar, iletişim ve tutum değişimi üzerine odaklanacağız. Açıköğretim ve meslek sınavlarına hazırlanan öğrenciler için bir kaynak olarak hazırlanan bu inceleme, öğrencilerin sınavlara daha donanımlı bir şekilde yaklaşmalarını sağlamayı hedeflemektedir.

I. Tutumların Temeli:

Tutum, bir bireyin belirli bir obje, kişi, grup ya da olay hakkındaki düşünce, duygu ve davranış eğilimlerini ifade eder. Tutumun üç temel ögesi; bilişsel (düşünce), duygusal (duygu) ve davranışsal (davranış) ögelerdir. Bu üçlü yapı, bireylerin tutumlarını nasıl oluşturduğu, ifade ettiği ve bu tutumların davranışlarına nasıl yansıdığı konusunda temel bir çerçeve sunar.

II. İletişim ve Tutum Değişimi:

İletişim, tutumların şekillendirilmesi ve değiştirilmesinde kritik bir role sahiptir. Mesajların etkili bir şekilde iletilmesi ve alınması, tutum değişikliğini sağlayabilir. Ayrıntılandırma olasılığı modeline göre, tutum değişikliği iki temel yoldan gerçekleşebilir: merkezi ve çevresel. Merkezi yol, argümanların kalitesine ve mantıksal yapısına odaklanırken, çevresel yol, mesajın sunumu veya iletişim kaynağının özellikleri gibi dışsal ipuçlarına dayanır.

III. Etkili İletişim ve Etkileşim:

Etkili iletişim ve etkileşim, sosyal psikoloji alanında önemli konulardır. İletişim sürecinde kaynak, mesaj, kanal ve alıcı gibi ögeler temel alınır. Etkili bir iletişim için kaynağın inanılırlığı, mesajın anlaşılırlığı ve alıcının mesaja dikkat etmesi gerekmektedir. Özellikle etkileşimde, karşılıklı anlayış ve empati kurabilme yeteneği ön plana çıkar.

Sosyal Psikolojinin Temel Kavramları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme

Giriş

Açık ve uzaktan eğitim, özellikle İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (Auzef) gibi kurumlar aracılığıyla, sosyal bilimlerin temel disiplinlerini öğrencilere sunmaktadır. Bu geniş çerçeve içerisinde, “Sosyal Psikolojiye Giriş-2” dersi, bireylerin sosyal etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin bireysel tutum ve davranışlar üzerindeki etkisini inceler. Bu makale, öğrencilerin sınav sorularını daha iyi anlamalarını ve çözme yeteneklerini geliştirmelerini amaçlamaktadır.

Tutumların Yapısı ve Önemi

Tutumlar, bireylerin çevrelerine karşı geliştirdikleri öğrenilmiş eğilimlerdir ve düşünce, duygu ve davranışlardan oluşur. Bu üç bileşen, bireylerin tutumlarını nasıl oluşturduğunu, ifade ettiğini ve bu tutumların davranışlarına nasıl yansıdığını anlamamızı sağlar.

Düşünce (Bilişsel Öge)

Bireyin bir obje veya konu hakkında sahip olduğu bilgi ve inançlardır. Örneğin, bir ürün hakkında olumlu veya olumsuz düşüncelere sahip olmak.

Duygu (Afedektif Öge)

Bireyin bir obje veya konuya yönelik hissettiği duygulardır. Bir kişi veya grup hakkında sevgi, nefret gibi duygular bu kategoride yer alır.

Davranış (Davranışsal Öge)

Bireyin bir obje veya konu hakkında gösterdiği eylemlerdir. Örneğin, bir sosyal soruna karşı protesto etmek veya bir ürünü satın almak gibi.

İletişim ve Tutum Değişimi

İletişim, tutumların şekillendirilmesinde ve değişiminde kritik bir rol oynar. Mesajın nasıl sunulduğu, kim tarafından sunulduğu ve alıcının mesajı nasıl algıladığı, tutum değişikliğinin anahtar unsurlarıdır.

Merkezi ve Çevresel Yol

Ayrıntılandırma olasılığı modeline göre, tutum değişikliği iki temel yoldan gerçekleşebilir: merkezi ve çevresel. Merkezi yol, bireyin mesajın içeriği üzerine yoğun bir şekilde düşündüğü durumlarda gerçekleşir ve genellikle daha kalıcı tutum değişiklikleri ile sonuçlanır. Çevresel yol ise, dışsal ipuçlarına veya mesajın sunum biçimine dayanır ve genellikle daha az kalıcı değişiklikler yaratır.

Etkili İletişimde Ögeler

Etkili iletişim, kaynak, mesaj, kanal ve alıcı olmak üzere dört ana ögeden oluşur.

Kaynakİletişimin kaynağı, mesajın güvenilirliği ve inanılırlığı üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Uzmanlık düzeyi ve kaynağın tarafsızlığı, alıcının mesajı kabul etme olasılığını artırabilir.

Mesaj

Mesajın içeriği ve sunumu, alıcının ilgisini çekme ve tutum değişikliğini teşvik etme yeteneği açısından önemlidir. Kompleks konuların basit ve anlaşılır bir şekilde sunulması, mesajın etkinliğini artırır.

Kanalİletişim kanalı, mesajın alıcıya ulaştırılma biçimidir. Görsel, işitsel veya yazılı olabilir ve mesajın etkileşim düzeyi, seçilen kanala bağlı olarak değişir.

AlıcıAlıcının önceden sahip olduğu tutumlar, mesaja ne kadar dikkat edeceğini ve mesajı nasıl işleyeceğini etkiler. Alıcının motivasyonu ve mesajla olan özdeşleşmesi, tutum değişikliğinin gerçekleşme olasılığını belirler.

Sonuç

Sosyal psikoloji, bireylerin sosyal dünyayı nasıl algıladıklarını, anlamlandırdıklarını ve bu algıların davranışlarına nasıl yansıdığını anlamamıza yardımcı olur. Tutumlar, iletişim ve tutum değişimi üzerine yapılan bu inceleme, açıköğretim öğrencilerine sınav hazırlıklarında yardımcı olmayı amaçlamaktadır. @lolonolo_com olarak, öğrencilere destek olmak ve eğitim yolculuklarında onlara eşlik etmek bizim için önemlidir. Bu makale, sosyal psikoloji alanında temel kavramları daha iyi anlamanız ve akademik başarınızı artırmanız için bir kaynaktır

@lolonolo_com

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi “tutum” un üç ögesinden biridir?

A) Benlik
B) Bireysellik
C) Tepki
D) Davranış
E) Yargı

Cevap : D) Davranış

2. Aşağıdakilerden hangisi dinleyicinin merkezi yolu kullanmayı bırakmasını ve rasyonel argümanlarla mesaja direnmesini zorlaştırmak amacıyla kullanılabilen bir ektendir?

A) Kişinin kendi fikirlerine güvenmesini sağlamak
B) Kişinin konuya odaklanmasını sağlamak
C) Açık rasyonel argümanlar kurmak
D) Kişinin anlayabileceği apaçık ifadeler kurmak
E) Dinleyicinin dikkatini dağıtmak

Cevap : E) Dinleyicinin dikkatini dağıtmak

3. Bir anne oyun oynamak isteyen çocuğundan hasta olan annesine yemek götürmesini ister fakat ve ona şöyle der: “Anneannen hasta ve onun yemeğe ihtiyacı var. Ne yapsak. Nasıl çözsek bu sorunu? Yemeği ona sen götürmek ister misin?
Yukarıdaki cümlede verilen anne ile çocuğu arasındaki diyalog örneğini en doğru şekilde tanımlayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eylemsizlik
B) Etkili iletişim
C) Propaganda
D) Münazara
E) Etkileşim

Cevap : B) Etkili iletişim

4. Genelde bir nesneye karşı hayranlık-büyük sevgi veya nefret duyanlar tutumlarıyla tutarlı davranırlar. Bu ifade tutam-davranış ilişkisini etkileyen aşağıdaki koşullardan hangisine bir örnek oluşturabilir?

A) Tutumun edinilme biçimi
B) Tutumun derecesi
C) Tutum çıkar ilişkisi
D) Tutumun nasıl ölçüldüğü
E) Tutumun düşünsel boyutu

Cevap : B) Tutumun derecesi

5. Aşağıdakilerden hangisi mesajı öğrenme tezine göre tutum değişimi sürecinin üç aşamasının doğru sıralanmış halidir?

A) mesaja dikkat – mesajın kabulü- mesajın anlaşılması
B) Mesajın kabulü – mesajın anlaşılması- mesaja dikkat
C) Mesajın anlaşılması- mesaja dikkat – mesajın kabulü
D) Mesaja dikkat – mesajın anlaşılması – mesajın kabulü
E) Mesajın anlaşılması – mesajın kabulü- mesaja dikkat

Cevap : D) Mesaja dikkat – mesajın anlaşılması – mesajın kabulü

6. Ayrıntılandırma olasığı modeli’ne göre kişi mesaj üzerine ince, detaylı ve eleştirel bir şekilde düşünüyorsa tutum değişikliği hangi yoldan gerçekleştirmiştir?

A) çevresel
B) merkezi
C) doğru
D) yanlış
E) hiçbiri

Cevap : B) merkezi

7. Aşağıdakilerden hangisi etkili etkileşimin temel öğelerinden biri değildir?

A) Kaynak
B) Davranış
C) İletişim
D) Ortam
E) Hedef öğesi

Cevap : B) Davranış

8. Kişinin bir başka kişi ya da grubun fikrine idealize ettiği kişi ya da grup üyesi gibi olmak için uyum göstermesi aşağıdaki uyma biçimlerinden hangisi için geçerlidir?

A) Benimseme
B) Özdeşleşme
C) İtaat
D) İçselleştirmek
E) Hiçbirisi

Cevap : B) Özdeşleşme

9. Merkezi yoldan gerçekleşen tutum değişimi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Dirençlidir
B) Kolay gerçekleşir
C) Zayıftır
D) Davranışı belirleyici belirleyici etkisi düşüktür
E) Geçicidir

Cevap : A) Dirençlidir

10. Propagandada öne sürülen görüş ile dinleyicinin görüşü arasında çok az fark var ise bilişsel çelişki ortaya çıkmayacağından tutum değişimi….
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Hızlanacaktır
B) Şiddetlenecektir
C) Artacaktır
D) Gözlenmeyecektir
E) Yoğunlaşacaktır

Cevap : D) Gözlenmeyecektir

11. Bir bireye atfedilen ve onun psikolojik bir obje ile ilgili düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli bir biçimde oluşturan bir eğilim olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tutum
B) Uyma
C) Sosyal biliş
D) Gruplararası ilişki
E) Benlik

Cevap : A) Tutum

12. Aşağıdakilerden hangisi tutumun öğelerinden değildir?

A) Duygu
B) Refleks
C) Düşünce
D) Davranış
E) Emosyon

Cevap : B) Refleks

13. Bir iletişimi kimin gerçekleştirdiği etkili iletişimin ögelerinden hangisine işaret eder?

A) Kaynak
B) Ortam
C) Zamansallık
D) İletişim
E) Hedef ögesi

Cevap : A) Kaynak

14. İşsizliği azaltıcı, önlemlerin alınmasını herkes destekleyebilir ama bu sorunla ilgili bir eyleme işsizlerin ve işini kaybetme kaygısı olanların katılma olasılığı daha yüksektir.
Yukarıdaki örnekten hareketle aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenebilir?

A) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum- davranış tutarlılığıyla ilgisizdir
B) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum-davranış tutarlılığını azaltır
C) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum-davranış tutarlılığını artırır
D) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum-davranış tutarlılığını nesneleştirir
E) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum-davranış tutarlılığını etkilemez

Cevap : C) Tutumun kişinin çıkarlarıyla ilişkili olması tutum-davranış tutarlılığını artırır

15. Aşağıdaki ifadelerden hangisi etkili iletişim kaynağının öğelerinden biridir?

A) Hedef
B) İnanılırlık
C) İletişim
D) Zamansallık
E) Ortam

Cevap : B) İnanılırlık

16. Çevresel yoldan gerçekleşen tutum değişimi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Kalıcıdır
B) Kolay gerçekleşir
C) Güçlüdür
D) Davranışı belirleyici etkisi yüksektir
E) Dirençlidir

Cevap : B) Kolay gerçekleşir

17. …… karşıt görüşün argümanlarından bahsedilir ve genellikle bu karşıt görüş değersizleştirilir, onunla dalga geçilir ya da çürütülür.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Dinleyicilerde
B) Tek – yönlü iletişimde
C) Çift – yönlü iletişimde
D) Aşılamada
E) Propagandada

Cevap : C) Çift – yönlü iletişimde

18. Aşağıdakilerden hangisi tutum – davranış ilişkisini etkilemez?

A) Tutum çıkar ilişkisi
B) Tutumun edinilme biçimi
C) Tutumun derecesi
D) Tutumların bilimsel doğrulukta olup olmadığı
E) Tutumun nasıl ölçüldüğü

Cevap : D) Tutumların bilimsel doğrulukta olup olmadığı

19. Çift – yönlü propaganda tek – yönlü propaganda olmayan bir etkiyi bünyesinde taşır. etki, dinleyicisinde daha sonra karşılaşabileceği bir karşıt – propagandaya karşı bir direnç yaratır ya da var olan direnci artırır.
Yukarıdaki paragrafta çift- yönlü propaganda için bahis konusu edilen etki aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şiddet
B) Aşılama
C) Önyargı
D) Refleks
E) Sertlik

Cevap : B) Aşılama

20. Aşağıdakilerden hangisi tutum araştırmalarının geçmişi hakkında yanlış bir ifadedir?

A) İnsanları iletişim yoluyla etkileme çabalarının MÖ 5. Yüzyıldan bu yana sürmektedir
B) Tutum araştırmalarının ilk dönemini yirmili ve otuzlu yıllardaki ölçek geliştirme ve tutum-davranış ilişkisine odaklanan çalışmalar oluşturur.
C) İkinci dönem 1950’li ve 1960’lı yıllarda savaşın yol açtığı kıtlık nedeniyle halkın tüketim alışkanlıklarını değiştirme amaçlı kampanyaların bir tür devamıdır
D) II.Dünya savaşı esnasında tutum çalışmalarına ihtiyaç duyulmamıştır.
E) Üçüncü dönem 1980’li yıllarda başlar, tutumların yapısal özelliklerine bilişsel sistem ve süreçlere yoğunlaşır.

Cevap : D) II.Dünya savaşı esnasında tutum çalışmalarına ihtiyaç duyulmamıştır.

21. Tutum-davranış benzerliğini…. Koşullardan biri, tutumların tutum nesnesiyle kişisel ilişki sonucu edinilip edinilmediğidir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yok edecek
B) Yavaşlatacak
C) Etkilemeyecek
D) Sonlandıracak
E) Artıracak

Cevap : E) Artıracak

22. “Çok sevdiği ve sürekli okuduğu bir yazarın eşine şiddet uyguladığına dair bir habere, haber kaynağının yalan söylediğini iddia ederek inanmamayı tercih eden kişi”nin durumu aşağıdaki propagandaya karşı direnme yollarından hangisiyle ilişkilidir?

A) Propaganda kaynağını reddetmek
B) Propagandanın ileri sürdüğü görüşün kendi işine yarayan tarafını görmek
C) Propagandada verilen bilgiyi esas amacından saptırarak reddetmek
D) Propagandanın sunduğu görüşü doğrudan reddetmek
E) Propagandanın sürdüğü görüşü karşıt argümanlarla çürütmek

Cevap : D) Propagandanın sunduğu görüşü doğrudan reddetmek

23. Aşağıdaki uyma biçimlerinden hangisinde normlara, doğru olduklarına inanıldığı için uyulur?

A) İtaat ile uyma
B) Benimseme ile uyma
C) Özdeşleşme ile uyma
D) Normatif
E) Dışarı odaklı uyma

Cevap : B) Benimseme ile uyma

24. Kişinin idealleştirdiği kişi ya da grubun üyesi olmak için o grubun fikrine uyum göstermesi durumunu ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) içselleştirme
B) dışsallaştırma
C) itaat
D) özdeşleşme
E) nesnelleştirme

Cevap : D) özdeşleşme

25. Aşağıdakilerden hangisi tutum araştırmalarının amaçları arasında değildir?

A) Kamuoyu oluşturmak
B) İnsanların ihtiyaçları olmayan nesneleri istemelerini ve almalarını sağlamak
C) Benlik nedir sorusuna cevap vermek
D) Reklam ve pazarlama amacıyla, tüketicinin eğilim ve tercihlerini sap
E) Kamuoyunu yönlendirmek

Cevap : C) Benlik nedir sorusuna cevap vermek