Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Çocuklar Ve Eğitimleri

Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocuklar: Eğitimde Özel İhtiyaçlar ve Yaklaşımlar

Üstün zekâlı ve yetenekli çocuklar, toplumun her kesiminde bulunabilen ve özel eğitim ihtiyaçları olan bir grup çocuktur. Bu çocuklar, akademik yetenekler, yaratıcılık, sanatsal beceriler veya liderlik yetenekleri açısından yaşıtlarından önemli ölçüde farklılık gösterirler. Bu makalede, bu özel grubun eğitim ihtiyaçlarına ve bu ihtiyaçların nasıl karşılanabileceğine dair temel bilgiler sunulacaktır.

Üstün Zekâ ve Yetenek Kavramı

Üstün zekâ ve yetenek, sadece yüksek IQ düzeyiyle sınırlı olmayıp, yaratıcılık ve özel akademik beceriler gibi çeşitli alanları da içerebilir. Renzulli, üstün zekâyı “ortalamanın üzerinde yetenek, yaratıcılık ve görev taahhüdü” olarak tanımlar. Bu tanım, sadece bilişsel kapasiteyi değil, aynı zamanda yaratıcılık ve motive olmuş davranışları da kapsar.

Eğitimde Farklılaştırma ve Zenginleştirme

Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitiminde farklılaştırma ve zenginleştirme önemli rol oynar. Farklılaştırma, her çocuğun bireysel öğrenme ihtiyaçlarına göre eğitim almalarını sağlar. Örneğin, Renzulli’nin Okul Geneli Zenginleştirme Modeli, çocukların çok çeşitli konularla tanıştırılarak, geniş bir perspektif kazanmalarını hedefler. Bu yaklaşım, çocukların mevcut ilgi ve yeteneklerine uygun olarak uyarlanabilir.

Eğitimde Zorluklar ve Destek Mekanizmaları

Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitiminde karşılaşılan zorluklar, bu öğrencilerin özel ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli bir engel teşkil edebilir. Örneğin, kısıtlı finansal kaynaklar ve alanla ilgili ulaşılabilir kaynakların azlığı, bu çocukların potansiyellerini tam olarak geliştirmelerini sınırlayabilir. Ayrıca, üstün zekâlı çocuklara yönelik yanlış inanışlar ve uyum güçlükleri, eğitim süreçlerindeki verimliliği azaltabilir.

Sosyo-Emosyonel Gelişim ve Eğitimde İnsan Merkezli Yaklaşımlar

Üstün zekâlı çocukların sadece akademik gelişimlerine değil, sosyo-emosyonel ihtiyaçlarına da odaklanmak gereklidir. Bu çocuklar, yaşıtlarına göre daha erken yaşlarda karmaşık düşünceler ve duygular geliştirebilirler. Empati, sosyal beceriler ve duygusal zeka gibi alanlarda destek sağlamak, onların dengeli ve sağlıklı bireyler olarak gelişmelerine yardımcı olacaktır.

Üstün Zekâlı Çocukların Aileleri ve Okul-Aile İş Birliği

Ailelerin rolü, üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitiminde hayati öneme sahiptir. Aileler, çocuklarının eğitim süreçlerine aktif olarak katılarak, onların akademik ve sosyal gelişimlerine katkıda bulunabilirler. Güçlü okul-aile iş birliği, bu çocukların eğitiminde başarının anahtarlarından biridir.

Sonuç

Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi, toplumun geleceği için önemli bir yatırımdır. Bu çocuklar, özel eğitim ihtiyaçlarına sahip oldukları için, eğitim sistemlerinin bu ihtiyaçları karşılamak üzere tasarlanması gerekmektedir. Eğitimciler, aileler ve politika yapıcılar, bu özel grubun potansiyelini en üst düzeyde geliştirebilmek için iş birliği içinde çalışmalıdır.

@lolonolo_com

1. Devlet okullarında sunulan sınıf yapısı; üstün zekalı ve yetenekliler eğitiminde kullanılan gruplama türlerinden hangisine örnektir?

A) Esnek gruplama
B) Tam gün üstün zekâlı ve yeteneklilere özel sınıflar
C) Tam gün karma sınıflar
D) Geçici gruplama
E) Online sınıflar

Cevap : C) Tam gün karma sınıflar

2. Ruf (2005) üstün zekâlı çocukların davranışları ile zekâları arasındaki ilişkiyi ortaya koyan beş düzeyli bir model sunmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi en nadir görülen beşinci düzeydeki çocukların davranışlarından biridir?

A) Tamamı 1 yaşlarında bölümlü kitapları okumaya başlar.
B) Tamamı 1 yaşında soyut matematiksel kavramları ve temel matematiksel işlemleri anlamaya başlar.
C) Tamamı 3 yaş civarı kendine okunan kitapları ezberleyebilir.
D) Tamamı 2 yaş civarı yetişkin düzeyde konuşmaya başlar.
E) Çoğu 3 yaş civarı kitap sayfalarını çevirmeye başlar.

Cevap : D) Tamamı 2 yaş civarı yetişkin düzeyde konuşmaya başlar.

3. Bireyi mümkün olduğunca çok konu ile tanıştırarak, bir çok konu ile ilgili fikir edinmesini amaçlayan zenginleştirme türü Renzulli’nin Okul geneli Zenginleştirme Modelinin hangi türünü kapsamaktadır?

A) Hızlandırma
B) I. Tür Zenginleştirme
C) Farklılaştırma
D) II. Tür Zenginleştirme
E) III. Tür Zenginleştirme

Cevap : B) I. Tür Zenginleştirme

4. Aşağıdakilerden hangisi üstün zekâlı bir çocuk yetiştirmeyi zorlaştırabilen unsurlardan biri değildir?

A) Kısıtlı finansal kaynaklar
B) Alanla ilgili ulaşılabilir kaynakların azlığı
C) Üstün zekâlı çocukların uyum güçlüğü yaşadıklarına yönelik inanışlar
D) Üstün zekâlı çocuklara eğitimin gereksiz olduğuna yönelik inanışlar
E) Güçlü okul aile iş birliği

Cevap : E) Güçlü okul aile iş birliği

5. Aşağıdaki yetersizlik durumlarından hangisinde üstün zekâ ve yetenek bir arada bulunmaz?

A) Konuşma güçlüğü
B) İşitme yetersizliği
C) Otizm spektrum bozukluğu
D) Okuma güçlüğü
E) Zihin yetersizliği

Cevap : E) Zihin yetersizliği

6. Aşağıdakilerden hangisi üstün zekalı çocukların ebeveynlerinden elde edilen bilgilere göre bebeklik yıllarında özellikle doğumu takip eden ilk aylarda gösterdikleri özelliklerden değildir?

A) Kitaplara olağanüstü ilgi
B) Uyaranlara karşı tepkisizlik
C) Uzun dikkat süresi
D) Hızlı dil gelişimi
E) Hızlı öğrenme

Cevap : B) Uyaranlara karşı tepkisizlik

7. Aşağıdaki hangi kurumların lise düzeyini başarıyla bitiren öğrenciler, mezun oldukları okulun bağlı olduğu üniversitenin ilgili lisans bölümüne doğrudan geçiş yapabilmektedirler?

A) Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri
B) Bilim Sanat Merkezleri
C) Konservatuarlar
D) Fen liseleri
E) Spor liseleri

Cevap : C) Konservatuarlar

8. Renzulli üstün zekâyı nasıl tanımlamaktadır?

A) Ortalamanın üzerinde yetenek, ileri akıl yürütme, duygusal zeka
B) Ortalamanın üzerinde yetenek, ileri akıl yürütme, sosyal etkileşim
C) Ortalamanın üzerinde yetenek, yaratıcılık ve görev taahhüdü
D) Akademik ve duygusal zeka ve görev taahhüdü
E) Akademik ve duygusal zeka ve yaratıcılık

Cevap : C) Ortalamanın üzerinde yetenek, yaratıcılık ve görev taahhüdü

9. Okul genelinde zenginleştirme modeli kaç tip zenginleştirme etkinliklerini esas almaktadır?

A) 8
B) 5
C) 4
D) 3
E) 2

Cevap : D) 3

10. Eğitim, “potansiyeli açığa çıkarmak” olarak kabul edilirse, aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

A) Aslolan, potansiyel yeteneklerin açığa çıkarılarak ürüne dönüştürülmesidir.
B) İnsana yapılacak müdahahelerde varoluşuna saygı duymak esastır.
C) İnsan dünyaya belirli bir potansiyelle gelmektedir.
D) İnsan kendi hayatının nesnesi değil, öznesidir.
E) İnsan bir “tabula rasa” (boş levha) olarak dünyaya gelir.

Cevap : E) İnsan bir “tabula rasa” (boş levha) olarak dünyaya gelir.

11. Aşağıdakilerden hangisi endüstri 4.0 ile kişilerin hayatına giren teknolojik gelişmelerden değildir?

A) Bilgisayarın icadı
B) Artırılmış gerçeklik
C) Veri madenciliği
D) Yapay zeka teknolojileri
E) Nöroteknoloji

Cevap : A) Bilgisayarın icadı

12. Anne karnında yüksek düzeyde testosterona maruz kalmak aşağıdakilerden hangisine yol açmaz?

A) Yalnızca erkek çocukların beyninde etki yaratır.
B) Empati becerileri azalır.
C) Görsel-uzamsal beceriler üzerinde etkisi vardır.
D) Sol hemisfer işlevleri baskılanır.
E) Sözel dil gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Cevap : A) Yalnızca erkek çocukların beyninde etki yaratır.

13. Yaratıcılığın yatırım modelinde Sternberg ve Lubart (1991) yaratıcılığın altı birbirinden bağımsız ama birbiri ile ilişkili altı faktörden oluştuğunu belirtmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi bu faktörlerden değildir?

A) Bilgi
B) Düşünme tarzı
C) Çevresel faktörler
D) Motivasyon
E) İlişkiler

Cevap : E) İlişkiler

14. Hayal kurma, nesneleri, fikirleri, olayları vs. aklın gözünden görme, zihinsel olarak imge ve fikirleri yönlendirme becerisi hangi yaratıcı düşünme yeteneğinin göstergesidir?

A) Zenginleştirme
B) Aktarım
C) Özgünlük
D) Görselleştirme
E) Esneklik

Cevap : D) Görselleştirme

15. “Gardner’ın Çoklu Zekâ Teorisine göre Yön duygusu kuvvetli olan veya hareket ve kumanda kabiliyeti yüksek olan bir kişinin …… zekâsı ileri düzeyde olabilir.”
Yukarıdaki boşluğa getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bedensel-kinestetik
B) Mantıksal-matematiksel
C) Görsel-uzamsal
D) Müziksel ritmik zeka
E) Sözel-dilsel zeka

Cevap : C) Görsel-uzamsal

16. Otonom Öğrenenler Modeli kim/kimler tarafından geliştirilmiştir?

A) Betss ve Knapp
B) Galton ve Terman
C) Necate Baykoç
D) Renzulli
E) Alfred Binet

Cevap : A) Betss ve Knapp

17. Aşağıdakilerden hangisi üstün zekalı çocukların dil gelişimini etkileyen etmenlerden biri değildir?

A) Aile yapısı
B) Cinsiyet
C) İki dillilik
D) Gözlemsel etkenler
E) Sosyoekonomik etkenler

Cevap : D) Gözlemsel etkenler

18. Aşağıdakilerden hangisi, iki kere farklı bir çocuk değildir?

A) Yüksek IQ sahibi ve resim alanında üstün yetenekli
B) Yüksek IQ sahibi ve otizmi olan
C) Yüksek IQ sahibi ve yazma güçlüğü olan
D) Yüksek IQ sahibi ve diyabet hastası olan
E) Yüksek IQ sahibi ve işitme kaybı olan

Cevap : A) Yüksek IQ sahibi ve resim alanında üstün yetenekli

19. Aşağıdakilerden hangisi Thurstone’ın Grup Faktörleri Kuramının bir özelliği değildir?

A) Yedi temel zihinsel yetenek vardır.
B) Şans önemli bir faktördür.
C) Sözlü materyali anlama becerisi yüksektir.
D) Bellek temel zihinsel yetenek türlerinden biridir.
E) Yetenek türleri birbirinden bağımsızdır.

Cevap : B) Şans önemli bir faktördür.

20. Müzikal üstün yetenekli bir çocuk en erken hangi yaşlarda gözlemlenebilir?

A) 11-14 yaş
B) 2-6 yaş
C) 9-10 yaş
D) 7-8 yaş
E) 14-15 yaş

Cevap : B) 2-6 yaş